สันดาน
Thai
Etymology
From Pali santāna (“continuity; succession”) or Sanskrit संतान (saṃtāna, idem); probably via Old Khmer santāna, santāṇa, sāntāna (“family; generation; posterity; etc”). Cognate with Modern Khmer សន្តាន (sɑntaan, “kinship, relationship; consciousness, feeling; etc”).
Pronunciation
| Orthographic | สันดาน s ạ n ɗ ā n | |
| Phonemic | สัน-ดาน s ạ n – ɗ ā n | |
| Romanization | Paiboon | sǎn-daan |
| Royal Institute | san-dan | |
| (standard) IPA(key) | /san˩˩˦.daːn˧/(R) | |
Noun
สันดาน • (sǎn-daan)
- (now chiefly used in law) family; lineage.
- (now often used negatively and deemed very offensive) inherent, innate, or personal characteristic, nature, quality, or trait.
- 2019 February 12, ยิ่งยศ ปัญญา, มึงรู้มั้ย มันมีลูกมีผัวมาแล้ว...ไอ้ควาย (กรงกรรม), Bangkok: Channel 3, retrieved 2019-07-13, spoken by ย้อย อัศวรุ่งเรืองกิจ (ใหม่ เจริญปุระ), 2:24 from the start:
- อคติเหรอ กูรู้จักสันดานมันดีกว่ามึงเสียอีก มึงรู้จักกำพืดมันดีแค่ไหน ก่อนที่มึงจะคว้ามันมาทำเมีย มึงรู้ไหม มันมีลูกมีผัวมาแล้ว ไอ้ควาย
- à-ká-dtì rə̌ə · guu rúu-jàk sǎn-daan man dii gwàa mʉng sǐia ìik · mʉng rúu-jàk gam-pʉ̂ʉt man dii kɛ̂ɛ nǎi · gɔ̀ɔn tîi mʉng jà kwáa man maa tam miia · mʉng rúu mǎi · man mii lûuk mii pǔua maa lɛ́ɛo · âi kwaai
- [I am] biased? I know her traits even better than you [do]. How well did you know her background? Before you picked her up to be made [as your] wife, did you know [that] she already had a husband [and] had a child? [You] buffalo!
- อคติเหรอ กูรู้จักสันดานมันดีกว่ามึงเสียอีก มึงรู้จักกำพืดมันดีแค่ไหน ก่อนที่มึงจะคว้ามันมาทำเมีย มึงรู้ไหม มันมีลูกมีผัวมาแล้ว ไอ้ควาย
- Circa 1831, “โคลงโลกนิติ”, in สถาบันภาษาไทย, กรมวิชาการ, กระทรวงศึกษาธิการ (2000) ประชุมโคลงโลกนิติ (in Thai), Bangkok: สถาบันภาษาไทย, กรมวิชาการ, กระทรวงศึกษาธิการ, →ISBN, page 315:
- ก้านบัวบอกลึกตื้น ชลธาร มารยาทส่อสันดาน ชาติเชื้อ โฉดฉลาดเพราะคำขาน ควรทราบ หย่อมหญ้าเหี่ยวแห้งเรื้อ บอกร้ายแสลงดิน
- gâan buua bɔ̀ɔk lʉ́k dtʉ̂ʉn · chon-lá-taan · maa-rá-yâat sɔ̀ɔ sǎn-daan · châat-chʉ́ʉa · chòot chà-làat prɔ́ kam-kǎan · kuuan sâap · yɔ̀m yâa hìao-hɛ̂ɛng rʉ́ʉa · bɔ̀ɔk ráai sà-lɛ̌ɛng din
- [As] a lotus stalk tells the deepness [or] shallowness [of] a river, races [and] traits are indicated by manners. [It] should be known that [a person is deemed] wise [or] worse because of [his] speech, [just as] tufts of overgrown, dried grass show the bad [or] unwholesome condition of land.
- ก้านบัวบอกลึกตื้น ชลธาร มารยาทส่อสันดาน ชาติเชื้อ โฉดฉลาดเพราะคำขาน ควรทราบ หย่อมหญ้าเหี่ยวแห้งเรื้อ บอกร้ายแสลงดิน
-
- (traditional medicine) (ลม~) stroke that causes continuous or chronic angina or colic.
- (botany) (ส้ม~) Any of species Cissus hastata, certain orange treebines of the family Vitaceae, known for their acid-tasting leaves, which are used in traditional medicine.
Derived terms
Derived terms
- กมลสันดาน
- ดัดสันดาน
- ผู้สืบสันดาน (pûu-sʉ̀ʉp-sǎn-daan)
- สันดอนขุดง่าย สันดานขุดยาก (sǎn-dɔɔn-kùt-ngâai-sǎn-daan-kùt-yâak)
- สืบสันดาน