घृत
See also: घात
Sanskrit
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɡʱr̩.t̪ɐ́/
- (Classical) IPA(key): /ˈɡʱr̩.t̪ɐ/
Etymology 1
From घृ (ghṛ, “to rub, to ceremonially anoint, to sprinkle”) + -त (-ta, verbal adjective suffix). Cognate with Ancient Greek χριστός (khristós)
Adjective
घृत • (ghṛtá)
- sprinkled
Declension
| Masculine a-stem declension of घृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | घृतः (ghṛtaḥ) | ||
| Gen. sg. | घृतस्य (ghṛtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | घृतः (ghṛtaḥ) | घृतौ (ghṛtau) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Vocative | घृत (ghṛta) | घृतौ (ghṛtau) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Accusative | घृतम् (ghṛtam) | घृतौ (ghṛtau) | घृतान् (ghṛtān) |
| Instrumental | घृतेन (ghṛtena) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतैः (ghṛtaiḥ) |
| Dative | घृताय (ghṛtāya) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतेभ्यः (ghṛtebhyaḥ) |
| Ablative | घृतात् (ghṛtāt) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतेभ्यः (ghṛtebhyaḥ) |
| Genitive | घृतस्य (ghṛtasya) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतानाम् (ghṛtānām) |
| Locative | घृते (ghṛte) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतेषु (ghṛteṣu) |
| Feminine ā-stem declension of घृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | घृता (ghṛtā) | ||
| Gen. sg. | घृतायाः (ghṛtāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | घृता (ghṛtā) | घृते (ghṛte) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Vocative | घृते (ghṛte) | घृते (ghṛte) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Accusative | घृताम् (ghṛtām) | घृते (ghṛte) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Instrumental | घृतया (ghṛtayā) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृताभिः (ghṛtābhiḥ) |
| Dative | घृतायै (ghṛtāyai) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृताभ्यः (ghṛtābhyaḥ) |
| Ablative | घृतायाः (ghṛtāyāḥ) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृताभ्यः (ghṛtābhyaḥ) |
| Genitive | घृतायाः (ghṛtāyāḥ) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतानाम् (ghṛtānām) |
| Locative | घृतायाम् (ghṛtāyām) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतासु (ghṛtāsu) |
| Neuter a-stem declension of घृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | घृतम् (ghṛtam) | ||
| Gen. sg. | घृतस्य (ghṛtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | घृतम् (ghṛtam) | घृते (ghṛte) | घृतानि (ghṛtāni) |
| Vocative | घृत (ghṛta) | घृते (ghṛte) | घृतानि (ghṛtāni) |
| Accusative | घृतम् (ghṛtam) | घृते (ghṛte) | घृतानि (ghṛtāni) |
| Instrumental | घृतेन (ghṛtena) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतैः (ghṛtaiḥ) |
| Dative | घृताय (ghṛtāya) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतेभ्यः (ghṛtebhyaḥ) |
| Ablative | घृतात् (ghṛtāt) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतेभ्यः (ghṛtebhyaḥ) |
| Genitive | घृतस्य (ghṛtasya) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतानाम् (ghṛtānām) |
| Locative | घृते (ghṛte) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतेषु (ghṛteṣu) |
Noun
घृत • (ghṛtá) n
- ghee i.e. clarified butter or butter which has been boiled gently and allowed to cool (it is used for culinary and religious purposes and is highly esteemed by the Hindus), fat (as an emblem of fertility), fluid grease, cream
- the spiritual bliss obtained from the divine cow(Vedic)
- RV 1.87.2d
- उपह्वरेषु यदचिध्वं ययिं वय इव मरुतः केन चित पथा
शचोतन्ति कोशा उप वो रथेष्वा घर्तमुक्षता मधुवर्णमर्चते- upahvareṣu yadacidhvaṃ yayiṃ vaya iva marutaḥ kena cita pathā
śacotanti kośā upa vo ratheṣvā ghartamukṣatā madhuvarṇamarcate - When, Maruts, on the steeps ye pile the moving cloud, ye are like birds on whatsoever path it be.
Clouds everywhere shed forth the rain upon your cars. Drop fatness, honey-hued, for him who sings your praise.
- upahvareṣu yadacidhvaṃ yayiṃ vaya iva marutaḥ kena cita pathā
- RV 1.134.6g
- बभ्रवे नु सवतवसे ऽरुणाय दिविस्प्र्शे
विश्वा इत ते धेनवो दुह्र आशिरं घृतं दुह्रत आशिरम- babhrave nu savatavase ’ruṇāya divisprśe
viśvā ita te dhenavo duhra āśiraṃ ghṛtaṃ duhrata āśirama - Yea, poured by all invoking tribes who free themselves from taint of sin,
For thee all cows are milked to yield the Soma-milk, to yield the butter and the milk.
- babhrave nu savatavase ’ruṇāya divisprśe
- RV 1.87.2d
- (= उदक (udaka)) fertilizing rain (considered as the fat which drops from heaven), water
- name of a son of Dharma (grandson of Anu and father of Duduha)
Declension
| Neuter a-stem declension of घृत (ghṛtá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | घृतम् ghṛtám | घृते ghṛté | घृतानि / घृता¹ ghṛtā́ni / ghṛtā́¹ |
| Vocative | घृत ghṛ́ta | घृते ghṛ́te | घृतानि / घृता¹ ghṛ́tāni / ghṛ́tā¹ |
| Accusative | घृतम् ghṛtám | घृते ghṛté | घृतानि / घृता¹ ghṛtā́ni / ghṛtā́¹ |
| Instrumental | घृतेन ghṛténa | घृताभ्याम् ghṛtā́bhyām | घृतैः / घृतेभिः¹ ghṛtaíḥ / ghṛtébhiḥ¹ |
| Dative | घृताय ghṛtā́ya | घृताभ्याम् ghṛtā́bhyām | घृतेभ्यः ghṛtébhyaḥ |
| Ablative | घृतात् ghṛtā́t | घृताभ्याम् ghṛtā́bhyām | घृतेभ्यः ghṛtébhyaḥ |
| Genitive | घृतस्य ghṛtásya | घृतयोः ghṛtáyoḥ | घृतानाम् ghṛtā́nām |
| Locative | घृते ghṛté | घृतयोः ghṛtáyoḥ | घृतेषु ghṛtéṣu |
| Notes |
| ||
Adjective
घृत • (ghṛtá)
- illumined
Declension
| Masculine a-stem declension of घृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | घृतः (ghṛtaḥ) | ||
| Gen. sg. | घृतस्य (ghṛtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | घृतः (ghṛtaḥ) | घृतौ (ghṛtau) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Vocative | घृत (ghṛta) | घृतौ (ghṛtau) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Accusative | घृतम् (ghṛtam) | घृतौ (ghṛtau) | घृतान् (ghṛtān) |
| Instrumental | घृतेन (ghṛtena) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतैः (ghṛtaiḥ) |
| Dative | घृताय (ghṛtāya) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतेभ्यः (ghṛtebhyaḥ) |
| Ablative | घृतात् (ghṛtāt) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतेभ्यः (ghṛtebhyaḥ) |
| Genitive | घृतस्य (ghṛtasya) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतानाम् (ghṛtānām) |
| Locative | घृते (ghṛte) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतेषु (ghṛteṣu) |
| Feminine ā-stem declension of घृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | घृता (ghṛtā) | ||
| Gen. sg. | घृतायाः (ghṛtāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | घृता (ghṛtā) | घृते (ghṛte) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Vocative | घृते (ghṛte) | घृते (ghṛte) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Accusative | घृताम् (ghṛtām) | घृते (ghṛte) | घृताः (ghṛtāḥ) |
| Instrumental | घृतया (ghṛtayā) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृताभिः (ghṛtābhiḥ) |
| Dative | घृतायै (ghṛtāyai) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृताभ्यः (ghṛtābhyaḥ) |
| Ablative | घृतायाः (ghṛtāyāḥ) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृताभ्यः (ghṛtābhyaḥ) |
| Genitive | घृतायाः (ghṛtāyāḥ) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतानाम् (ghṛtānām) |
| Locative | घृतायाम् (ghṛtāyām) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतासु (ghṛtāsu) |
| Neuter a-stem declension of घृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | घृतम् (ghṛtam) | ||
| Gen. sg. | घृतस्य (ghṛtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | घृतम् (ghṛtam) | घृते (ghṛte) | घृतानि (ghṛtāni) |
| Vocative | घृत (ghṛta) | घृते (ghṛte) | घृतानि (ghṛtāni) |
| Accusative | घृतम् (ghṛtam) | घृते (ghṛte) | घृतानि (ghṛtāni) |
| Instrumental | घृतेन (ghṛtena) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतैः (ghṛtaiḥ) |
| Dative | घृताय (ghṛtāya) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतेभ्यः (ghṛtebhyaḥ) |
| Ablative | घृतात् (ghṛtāt) | घृताभ्याम् (ghṛtābhyām) | घृतेभ्यः (ghṛtebhyaḥ) |
| Genitive | घृतस्य (ghṛtasya) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतानाम् (ghṛtānām) |
| Locative | घृते (ghṛte) | घृतयोः (ghṛtayoḥ) | घृतेषु (ghṛteṣu) |
References
- Monier Williams (1899), “घृत”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 0378.