аҡыл
Bashkir
Etymology
From Arabic عَقْل (ʿaql, “reason, mind, intellect”).
Cognate withKazakh ақыл (aqıl), Kyrgyz акыл (akıl), Uzbek aql, Shor ағыл, Khakas ағыл (ağıl, “mind, intelligence”), etc.
Pronunciation
- IPA(key): [ɑˈqɯ̞ɫ]
- Hyphenation: а‧ҡыл
Noun
аҡыл • (aqïl)
- faculty of rational thinking; human reason, rational mind, intellect, intelligence
- Аҡылы бар әҙәмдәр телен тыйыр.
- Aqïlï bar äðämdär telen tïyïr.
- People who have intellect will hold their tongue.
- (practical) lesson; moral; edification; advice
- Үҙендә камил аҡыл булһа ла, ир һәр кемдән аҡыл һорар.(Aqmulla)
- Üðendä kamil aqïl bulha la, ir här kemdän aqïl horar.
- A man will ask for advice from everybody, even if his own mind is perfect.
- Тәбиғәт миҙгеле кеүек, һәр ғүмер миҙгеленең дә үҙ һабағы, үҙ аҡылы, үҙ ҡыҙығы була.
- Täbiğät miðgele kewek, här ğümer miðgeleneñ dä üð habağï, üð aqïlï, üð qïðïğï bula.
- Just like every season of the year (lit. of the nature), each period of life has its lesson (to learn), its moral (to draw), its interest.
Declension
Inflection of аҡыл (aqïl)
| singular | plural | |
|---|---|---|
| absolute | аҡыл (aqïl) | аҡылдар (aqïldar) |
| definite genitive | аҡылдың (aqïldïñ) | аҡылдарҙың (aqïldarðïñ) |
| dative | аҡылға (aqïlğa) | аҡылдарға (aqïldarğa) |
| definite accusative | аҡылды (aqïldï) | аҡылдарҙы (aqïldarðï) |
| locative | аҡылда (aqïlda) | аҡылдарҙа (aqïldarða) |
| ablative | аҡылдан (aqïldan) | аҡылдарҙан (aqïldarðan) |
Derived terms
- аҡыллы (aqïllï)