lë

Albanian

Alternative forms

lâ (Gheg)

Etymology

From *lan, from Proto-Albanian *ladna, from Proto-Indo-European *lh̥₁d-ne/o-, from *leh₁d- (“to be tired”); cf. (Germanic) Gothic 𐌻𐌴𐍄𐌰𐌽 (lētan, “to let”) (English let (“id”)) and (Baltic) Latvian laist (“to let”), ļaut (“id”), Lithuanian leisti (“id”).[1][2]

Verb

lë (first-person singular past tense láshë, participle lënë)

(active, transitive) I leave, I leave behind
(active, transitive) I let be
(active, transitive) I decide, put; release
Synonyms: vendos, vë, lëshoj
(active, transitive, figurative) I lost (f.e. money, a game); I have something removed (from my body)
Synonym: humb
(active, transitive) I set/put aside; I pass on/save (something) for later (or for someone else)
Synonyms: ruaj, jap
(active, transitive, figurative) I entrust, intrust; assign; give (someone a task, job, order, advice); I blame someone
Synonyms: besoj, ngarkoj, jap, fajtoj
(active, transitive, figurative) I make or cause something; I mark (impression)
Synonyms: bëj, shkaktoj
(active, transitive, figurative) I allow, don't hinder; I give/create someone an opportunity; I vacate (a place or land)
Synonyms: jap, lejoj, liroj, dyshoj, krijoj
(active, transitive, colloquial) I keep (it as it is)
Antonyms: heq, përfshij
(active, transitive, colloquial) I postpone, delay (learning, study, work, meeting, appointment, task, decision, etc.)
Synonym: shtyj
(active, transitive) I finish, quit (school, study, job, meeting, game; friendship, realtionship - or quit smoking, alcohol etc.)
Synonyms: braktis, largohem, kryej
(active, transitive, colloquial) I leave someone; I separate from/break up with someone
Synonym: ndahem
(active, transitive, figurative, 3rd pers.)
→ + short pronoun më (“me”):
(it/they) take(s) over (my physical or mental ability/strength/function)
(active, transitive) I don't change/touch/disturb something/someone (leave in its previous state/condition)
(active, transitive, figurative)
→ often with + pa (“without”): I harm, annoy, destroy, leave in misery (someone) (by taking something away or not giving; sleeptime, food, clothes, money, etc.)
(active, (verb), →, jussive, (particle)) let
Synonym: le

Conjugation

Standard Albanian conjugation of lë (active voice)

		singular (njëjës)			plural (shumës)
participle (pjesore)			lënë
gerund (përcjellore)			duke lënë
infinitive (paskajore)			për të lënë
		1st pers. (veta e 1rë)	2nd pers. (veta e 2të)	3rd pers. (veta e 3të)	1st pers. (veta e 1rë)	2nd pers. (veta e 2të)	3rd pers. (veta e 3të)
indicative (dëftore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	lë	lë	lë	lëmë	lëni	lënë
	imperfect (e pakryer)	lija	lije	linte	linim	linit	linin
	aorist (simple past) (e kryer e thjeshtë)	lashë	le	la	lamë	latë	lanë
	perfect (e kryer)	kam lënë	ke lënë	ka lënë	kemi lënë	keni lënë	kanë lënë
	past perfect (më se e kryer)	kisha lënë	kishe lënë	kishte lënë	kishim lënë	kishit lënë	kishin lënë
	aorist II (past perfect II) (e kryer e tejshkuar)	pata lënë	pate lënë	pati lënë	patëm lënë	patët lënë	patën lënë
	future¹ (e ardhme)	do të lë	do të lesh	do të lërë	do të lëmë	do të lëni	do të lënë
	future perfect² (e ardhme e përparme)	do të kem lënë	do të kesh lënë	do të ketë lënë	do të kemi lënë	do të keni lënë	do të kenë lënë

subjunctive (lidhore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	të lë	të lesh	të lërë	të lëmë	të lëni	të lënë
	imperfect (e pakryer)	të lija	të lije	të linte	të linim	të linit	të linin
	perfect (e kryer)	të kem lënë	të kesh lënë	të ketë lënë	të kemi lënë	të keni lënë	të kenë lënë
	past perfect (më se e kryer)	të kisha lënë	të kishe lënë	të kishte lënë	të kishim lënë	të kishit lënë	të kishin lënë

conditional¹^,² (kushtore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	imperfect (e pakryer)	do të lija	do të lije	do të linte	do të linim	do të linit	do të linin
	past perfect (më se e kryer)	do të kisha lënë	do të kishe lënë	do të kishte lënë	do të kishim lënë	do të kishit lënë	do të kishin lënë

optative (dëshirore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	lënça	lënç	lëntë	lënçim	lënçit	lënçin
	perfect (e kryer)	paça lënë	paç lënë	pastë lënë	paçim lënë	paçit lënë	paçin lënë

admirative (habitore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	lënkam	lënke	lënka	lënkemi	lënkeni	lënkan
	imperfect (pakryer)	lënkësha	lënkëshe	lënkësh	lënkëshim	lënkëshit	lënkëshin
	perfect (e kryer)	paskam lënë	paske lënë	paska lënë	paskemi lënë	paskeni lënë	paskan lënë
	past perfect (më se e kryer)	paskësha lënë	paskëshe lënë	paskësh lënë	paskëshim lënë	paskëshit lënë	paskëshin lënë
imperative (urdhërore)		—	ti	—	—	ju	—
imperative (urdhërore)	present (e tashme)	—	lër	—	—	lini	—
¹) indicative future identical with conditional present ²) indicative future perfect identical with conditional perfect

Standard Albanian conjugation of lë mediopassive

		singular (njëjës)			plural (shumës)
participle — present (pjesore — e tashme)			lënë
participle — perfect (pjesore — e kryer)			qenë lënë
gerund — present (përcjellore — e tashme)			duke u lënë
gerund — perfect (përcjellore — e kryer)			duke u qenë lënë
infinitive — present (paskajore — e tashme)			për t'u lënë (për të u lënë)
infinitive — perfect (paskajore — e kryer)			për t'u qenë lënë (për të u qenë lënë)
privative (forma mohore)			pa u lënë
absolutive — perfect (absolutive)			më t'u lënë (më të u lënë)
		1st pers. (veta e 1rë)	2nd pers. (veta e 2të)	3rd pers. (veta e 3të)	1st pers. (veta e 1rë)	2nd pers. (veta e 2të)	3rd pers. (veta e 3të)
indicative (dëftore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	lihem	lihesh	lihet	lihemi	liheni	lihen
	continuous present (e tashme e vazhdueshme)	po lihem	po lihesh	po lihet	po lihemi	po liheni	po lihen
	imperfect (e pakryer)	lihesha	liheshe	lihej (lihesh)	liheshim	liheshit	liheshin
	continuous imperfect (e pakryer e vazhdueshme)	po lihesha	po liheshe	po lihej (lihesh)	po liheshim	po liheshit	po liheshin
	aorist (simple past) (e kryer e thjeshtë)	u lashë	u le	u la	u lamë	u latë	u lanë
	perfect (e kryer)	jam lënë	je lënë	është lënë	jemi lënë	jeni lënë	janë lënë
	past perfect (më se e kryer)	isha lënë	ishe lënë	ishte lënë	ishim lënë	ishit lënë	ishin lënë
	aorist II (past perfect II) (e kryer e tejshkuar)	qeshë lënë	qe lënë	qe lënë	qemë lënë	qetë lënë	qenë lënë
	future (e ardhme)	kam për të u lënë	kam për të u lënë	kam për të u lënë	kam për të u lënë	kam për të u lënë	kam për të u lënë
	future perfect (e ardhme e përparme)	kam për të qenë lënë	kam për të qenë lënë	kam për të qenë lënë	kam për të qenë lënë	kam për të qenë lënë	kam për të qenë lënë
	2nd future¹ (e ardhme)	do të lihem	do të lihesh	do të lihet	do të lihemi	do të liheni	do të lihen
	2nd future perfect² (e ardhme e përparme)	do të jem lënë	do të jesh lënë	do të jetë lënë	do të jemi lënë	do të jeni lënë	do të jenë lënë

subjunctive (lidhore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	të lihem	të lihesh	të lihet	të lihemi	të liheni	të lihen
	imperfect (e pakryer)	të lihesha	të liheshe	të lihej (lihesh)	të liheshim	të liheshit	të liheshin
	perfect (e kryer)	të jem lënë	të jesh lënë	të jetë lënë	të jemi lënë	të jeni lënë	të jenë lënë
	past perfect (më se e kryer)	të isha lënë	të ishe lënë	të ishte lënë	të ishim lënë	të ishit lënë	të ishin lënë

conditional (kushtore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present¹ (e tashme)	do të lihem	do të lihesh	do të lihet	do të lihemi	do të liheni	do të lihen
	imperfect (e pakryer)	do të lihesha	do të liheshe	do të lihej (lihesh)	do të liheshim	do të liheshit	do të liheshin
	perfect² (e kryer)	do të jem lënë	do të jesh lënë	do të jetë lënë	do të jemi lënë	do të jeni lënë	do të jenë lënë
	past perfect (më se e kryer)	do të isha lënë	do të ishe lënë	do të ishte lënë	do të ishim lënë	do të ishit lënë	do të ishin lënë

optative (dëshirore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	u lënça	u lënç	u lëntë	u lënçim	u lënçi	u lënçin
	perfect (e kryer)	qofsha lënë	qofsh lënë	qoftë lënë	qofshim lënë	qofshit lënë	qofshin lënë

admirative (habitore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	u lënkam	u lënke	u lënka	u lënkemi	u lënkeni	u lënkan
	imperfect (e pakryer)	u lënkësha	u lënkëshe	u lënkësh (lënkej)	u lënkëshim	u lënkëshit	u lënkëshin
	perfect (e kryer)	qenkam lënë	qenke lënë	qenka lënë	qenkemi lënë	qenkeni lënë	qenkan lënë
	past perfect (më se e kryer)	qenkësha lënë	qenkëshe lënë	qenkësh lënë	qenkëshim lënë	qenkëshit lënë	qenkëshin lënë

imperative (urdhërore)		—	ti	—	—	ju	—
	present (e tashme)	—	të lihesh! — lihu!	—	—	të liheni! — lihuni (u lini)!	—

imperative — negatory (urdhërore — muhore)		—	ti	—	—	ju	—
	present (e tashme)	—	mos të lihesh! (të mos lihesh!) — mos lihu!	—	—	mos të liheni! (të mos liheni!) — mos lihuni (u lini)!	—

jussive (urdhërore)		unë	ti	ai/ajo	ne	ju	ata/ato
	present (e tashme)	le të lihem	le të lihesh	le të lihet	le të lihemi	le të liheni	le të lihen
	imperfect (e pakryer)	le të lihesha	le të liheshe	le të lihej (lihesh)	le të liheshim	le të liheshit	le të liheshin
	perfect (e kryer)	le të jem lënë	le të jesh lënë	le të jetë lënë	le të jemi lënë	le të jeni lënë	le të jenë lënë
	past perfect (më se e kryer)	le të isha lënë	le të ishe lënë	le të ishte lënë	le të ishim lënë	le të ishit lënë	le të ishin lënë
(¹) alternative indicative 2nd future identical with conditional present — ²) alternative indicative 2nd future perfect identical with conditional perfect)

Related terms

felëshues
felëshuese
lashë
lasht
lashta
lashtak
lashtas
lashtash
lashtazi
lashtërisht
lashtërishte
lashtësi
lashti
lashtohem
lashtoj
lashtore
lashtuar
le
leje
lejim
lejoj
lëmanjë
lënë
lërë
lëshim
lësho
lëshohem
lëshoj
lëshuar
lëshues
lëshuese
lihem
lirë
sylëshuar
tëlashtore
ujëlëshues

References

Meyer, Gustav (1891), “lë”, in Etymologisches Wörterbuch der albanesischen Sprache (in German), Strasbourg: Karl J. Trübner, page 242
Orel, Vladimir (1998), “lë”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Cologne: Brill, →ISBN, page 220

lë