być
See also: byc
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *byti, from Proto-Balto-Slavic *bū́ˀtei, from Proto-Indo-European *bʰúHt, the present forms are from *h₁ésti.
Verb
być impf (indeterminate bywać)
- (intransitive) to be, exist
- (intransitive) to be (indicates sameness or membership in a class) [+nominative or instrumental]
- Jestem kowalem. ― I am a blacksmith.
- (intransitive) to be (auxilary verb used for predication) [+adjective]
- Jestem zmęczona. ― I am tired.
- (intransitive) In future tense, forms future tense of imperfective verbs. [+infinitive or verb in past tense]
- Będę biegać. ― I'll be running.
- Będę biegał. ― I'll be running.
Conjugation
This verb needs an inflection-table template.
Derived terms
adjectives
- zbyteczny
nouns
- bydło n
- byt m
- nabytek m
- pobyt m
- przybytek m
verbs
- dobyć pf, dobywać impf
- nabyć pf, nabywać impf
- obyć pf
- odbyć pf, odbywać impf
- pozbyć pf, pozbywać impf
- przebyć pf, przebywać impf
- przybywać impf
- ubyć pf, ubywać impf
- wydobyć pf, wydobywać impf
- zbyć pf, zbywać impf
References
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “być”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish być, from Proto-Slavic *byti, from Proto-Balto-Slavic *bū́ˀtei. The aorist/infinitive stem derives from Proto-Indo-European *bʰuH-, the present stem from *h₁es-. Cognates include Latvian būt, Lithuanian būti, Irish bí, Avestan 𐬠𐬀𐬎𐬎𐬀𐬌𐬙𐬌 (bauuaiti) and Sanskrit भवति (bhavati).
Pronunciation
- IPA(key): /bɨt͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -ɨt͡ɕ
- Syllabification: być
Verb
być impf (indeterminate bywać)
- (intransitive) to be (indicates sameness or membership in a class) [+nominative or instrumental]
- (intransitive) to be (auxilary verb used for predication) [+adjective]
- Jestem zmęczona. ― I am tired.
- (intransitive) In future tense, forms future tense of imperfective verbs. [+infinitive or verb in past tense]
- (archaic, intransitive) In past tense, forms pluperfect tense. [+verb in past tense]
- 1859, Jean Jacques Rapet, Przewodnik moralności i ekonomii-politycznej dla użytku klass roboczych, Behr Bock, page 170
- Gdybyś naprzykład, panie Rawski, był zjadł wszystko coś zarobił, to byś nie był zebrał majątku.
- If you for example, Mr Rawski, had eaten everything that you earned, then you would not have collected a fortune.
- 1869, Charles Edmond (translated by Edmund Chojecki), Alkhadar: uste̜p z dziejów ojców naszych, F.A. Brockhaus, page 231
- Nastusia na pół osunięta, na pół wsparta na dębie, na pół omdlała, z oczyma szeroko, nieruchomie otwartemi, utkwionemi w stronę, gdzie jastrząb dokonał był pomyślnych swoich łowów, strasznie dyszała.
- Nastusia, half-fallen, half-supported by the oak, with her eyes opened wide in a motionless manner, fixed in the direction where the hawk had successfully carried out its hunts, was panting terribly.
- 1871, Czesław Pieniążek, Włościanin: czasopismo ilustrowane dla ludu, Budweiser, page 34
- Ale cóż, gdyby był poszedł tam w to miejsce, jakie przystało honorowi i jego osobie, toby był musiał co dzień kilka i kilkanaście złotych wydać; to cóż on robił?
- Oh well, if he had gone there into that place, as befitted his honour and his person, then he would have had to spend a few and a few dozen złoty; so what did he do?
- 1859, Jean Jacques Rapet, Przewodnik moralności i ekonomii-politycznej dla użytku klass roboczych, Behr Bock, page 170
- (intransitive) to be (indicates location), there be
- Antonym: nie ma
Usage notes
The object is either in nominative or instrumental case; the former is often used when introducing oneself, and implies the object to be definite (Ja jestem Czesław, a to jest Marysia), in the latter the object is usually indefinite (Ona jest studentką "She is a college student"), although not exclusively (W tym momencie zorientował się, że Bruce Wayne jest Batmanem "In that moment he realised that Bruce Wayne is Batman").
Conjugation
Conjugation of być impf
| singular | plural | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| person | masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |
| infinitive | być | |||||
| present tense | 1st | jestem, -m | jesteśmy, -śmy | |||
| 2nd | jesteś, -ś | jesteście, -ście | ||||
| 3rd | jest | są | ||||
| past tense | 1st | byłem | byłam | byliśmy | byłyśmy | |
| 2nd | byłeś | byłaś | byliście | byłyście | ||
| 3rd | był | była | było | byli | były | |
| future tense | 1st | będę | będziemy | |||
| 2nd | będziesz | będziecie | ||||
| 3rd | będzie | będą | ||||
| conditional | 1st | byłbym | byłabym | bylibyśmy | byłybyśmy | |
| 2nd | byłbyś | byłabyś | bylibyście | byłybyście | ||
| 3rd | byłby | byłaby | byłoby | byliby | byłyby | |
| imperative | 1st | niech będę | bądźmy | |||
| 2nd | bądź | bądźcie | ||||
| 3rd | niech będzie | niech będą | ||||
| active adjectival participle | będący | będąca | będące | będący | będące | |
| contemporary adverbial participle | będąc | |||||
| anterior adverbial participle | bywszy | |||||
| verbal noun | bycie | |||||
Derived terms
verbs
- być w błędzie impf
- dobyć pf, dobywać impf
- nabyć pf, nabywać impf
- obyć pf, obywać impf
- odbyć pf, odbywać impf
- pobyć pf
- pozbyć pf, pozbywać impf
- przebyć pf, przebywać impf
- przybyć pf, przybywać impf
- ubyć pf, ubywać impf
- wydobyć pf, wydobywać impf
- wyzbyć pf, wyzbywać impf
- zbyć pf, zbywać impf
- zdobyć pf, zdobywać impf
adjective
- zbyteczny
nouns
- nabytek
- pobyt
- przybytek
- ubytek
- zbytek
Related terms
noun
- bydło
- byt
verbs
- bawić
- bywać
Further reading
- być in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- być in Polish dictionaries at PWN
- Witold Doroszewski, editor (1958–1969), “być”, in Słownik języka polskiego (in Polish), Warszawa: PWN
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “być, byść, bąść, bąć, bąś”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 243
Upper Sorbian
Etymology
From Proto-Slavic *byti, from Proto-Indo-European *bʰuH-. Compare Lower Sorbian byś.
Pronunciation
- IPA(key): /bɨt͡ʃ/
Audio (file)
Verb
być
- to be
Conjugation
Conjugation of być
| person | singular | dual | plural | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| virile | animate, inanimate | ||||||
| infinitive | być | ||||||
| present tense | 1st | sym | smój | smy | |||
| 2nd | sy | staj | stej | sće | |||
| 3rd | je | staj | stej | su | |||
| past tense | 1st | běch | běchmoj | běchmy | |||
| 2nd | bě, běše | běštaj | běštej | běšće | |||
| 3rd | bě, běše | běštaj | běštej | běchu | |||
| future tense | 1st | budu | budźemoj | budźemy | |||
| 2nd | budźeš | budźetaj | budźetej | budźeće | |||
| 3rd | budźe | budźetaj | budźetej | budu, budźeja | |||
| conditional mood | 1st | bych | bychmoj | bychmy | |||
| 2nd | by | byštaj | byštej | byšće | |||
| 3rd | by | byštaj | byštej | bychu | |||
| passive voice | 1st | buch | bychmoj | buchmy | |||
| 2nd | bu | buštaj | buštej | bušće | |||
| 3rd | bu | buštaj | buštej | buchu | |||
| imperative | 1st | — | budźmoj | budźmy | |||
| 2nd | budź | budźtaj | budźtej | budźće | |||
| 3rd | budź | — | |||||
| verbal noun | byće | ||||||
| ł-form | |||||||
| singular | dual | plural | |||||
| masculine (virile) | był | byłoj | byli | ||||
| masculine (animate, inanimate) | był | byli, byłe | |||||
| feminine | była | ||||||
| neuter | było | ||||||
Further reading
- Křesćan Pful, editor (1866), “być”, in Łužiski serbski słownik / Lausitzisch Wendisches Wörterbuch (in German), Budyšin: Maćica Serbska, page 57
- Křesćan Pful, editor (1866), “buć”, in Łužiski serbski słownik / Lausitzisch Wendisches Wörterbuch (in German), Budyšin: Maćica Serbska, page 54