ხორხი
Georgian
Etymology
From Old Georgian ჴორჴი (qorqi, “larynx; throat”), from Proto-Georgian-Zan *qorq- (“throat, pharynx; jaws”). Cognate with Mingrelian ხურხი (xurxi) and Laz ხურხი (xurxi). Klimov compares the form to Proto-Kartvelian *qarqa- (whence also Georgian ხახა (xaxa)).
Pronunciation
- IPA(key): /xorxi/
- Hyphenation: ხორ‧ხი
Noun
ხორხი • (xorxi) (plural ხორხები)
- larynx, voice box
Inflection
Declension of ხორხი (see Georgian declension)
| singular | plural | archaic plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ხორხი (xorxi) | ხორხები (xorxebi) | ხორხნი (xorxni) |
| ergative | ხორხმა (xorxma) | ხორხებმა (xorxebma) | ხორხთ(ა) (xorxt(a)) |
| dative | ხორხს(ა) (xorxs(a)) | ხორხებს(ა) (xorxebs(a)) | ხორხთ(ა) (xorxt(a)) |
| genitive | ხორხის(ა) (xorxis(a)) | ხორხების(ა) (xorxebis(a)) | ხორხთ(ა) (xorxt(a)) |
| instrumental | ხორხით(ა) (xorxit(a)) | ხორხებით(ა) (xorxebit(a)) | |
| adverbial | ხორხად(ა) (xorxad(a)) | ხორხებად(ა) (xorxebad(a)) | |
| vocative | ხორხო (xorxo) | ხორხებო (xorxebo) | ხორხნო (xorxno) |
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
Postpositional inflection of ხორხი (see Georgian postpositions)
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
|---|---|---|
| -ზე (on - ) | ხორხზე (xorxze) | ხორხებზე (xorxebze) |
| -თან (near - ) | ხორხთან (xorxtan) | ხორხებთან (xorxebtan) |
| -ში (in - ) | ხორხში (xorxši) | ხორხებში (xorxebši) |
| -ვით (like a - ) | ხორხივით (xorxivit) | ხორხებივით (xorxebivit) |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (for - ) | ხორხისთვის (xorxistvis) | ხორხებისთვის (xorxebistvis) |
| -ებრ (like a - ) | ხორხისებრ (xorxisebr) | ხორხებისებრ (xorxebisebr) |
| -კენ (towards - ) | ხორხისკენ (xorxisḳen) | ხორხებისკენ (xorxebisḳen) |
| -გან (from/of - ) | ხორხისგან (xorxisgan) | ხორხებისგან (xorxebisgan) |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (from / since - ) | ხორხიდან (xorxidan) | ხორხებიდან (xorxebidan) |
| -ურთ (together with - ) | ხორხითურთ (xorxiturt) | ხორხებითურთ (xorxebiturt) |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (up to - ) | ხორხამდე (xorxamde) | ხორხებამდე (xorxebamde) |
Derived terms
- ხორხის მაღლობი (xorxis maɣlobi)
- ხორხის შვერილი (xorxis šverili)
References
- Abulaʒe, Ilia (1973), “ხორხი”, in Ʒveli kartuli enis leksiḳoni (masalebi) [Dictionary of Old Georgian (Materials)] (in Georgian), Tbilisi: Metsniereba, page 570
- Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 340
Mingrelian
Etymology
From Proto-Georgian-Zan *xarx-. See Old Georgian ხერხი (xerxi) for more.
Noun
ხორხი • (xorxi)
- saw (tool for sawing)
Derived terms
- ხორხუა (xorxua, “to saw”)
Descendants
- → Abkhaz: ахуархь (axwarxʲ)
References
- Кипшидзе, Иосиф (1914), “ხორხი”, in Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7) (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 407a