ცეცხლი
Georgian
ცეცხლი
Alternative forms
- ცეხლი (cexli) – dialectal, mainly Western Georgia
Etymology
From Old Georgian ცეცხლი (cecxli), from Proto-Georgian-Zan *ʒec₁xl-. Cognate with Mingrelian დაჩხირი (dačxiri) and Laz დაჩხირი (daçxiri).
Pronunciation
- IPA(key): /t͡set͡sxli/
- Hyphenation: ცეცხ‧ლი
Noun
ცეცხლი • (cecxli) (uncountable)
- fire
- (figuratively) heat, ardour
Inflection
Declension of ცეცხლი (see Georgian declension)
| singular | plural | archaic plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ცეცხლი (cecxli) | ||
| ergative | ცეცხლმა (cecxlma) | ||
| dative | ცეცხლს(ა) (cecxls(a)) | ||
| genitive | ცეცხლის(ა) (cecxlis(a)) | ||
| instrumental | ცეცხლით(ა) (cecxlit(a)) | ||
| adverbial | ცეცხლად(ა) (cecxlad(a)) | ||
| vocative | ცეცხლო (cecxlo) | ||
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
Postpositional inflection of ცეცხლი (see Georgian postpositions)
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
|---|---|---|
| -ზე (on - ) | ცეცხლზე (cecxlze) | |
| -თან (near - ) | ცეცხლთან (cecxltan) | |
| -ში (in - ) | ცეცხლში (cecxlši) | |
| -ვით (like a - ) | ცეცხლივით (cecxlivit) | |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (for - ) | ცეცხლისთვის (cecxlistvis) | |
| -ებრ (like a - ) | ცეცხლისებრ (cecxlisebr) | |
| -კენ (towards - ) | ცეცხლისკენ (cecxlisḳen) | |
| -გან (from/of - ) | ცეცხლისგან (cecxlisgan) | |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (from / since - ) | ცეცხლიდან (cecxlidan) | |
| -ურთ (together with - ) | ცეცხლითურთ (cecxliturt) | |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (up to - ) | ცეცხლამდე (cecxlamde) |
Derived terms
Derived terms
- ცეცხლწაკიდებული (cecxlc̣aḳidebuli)
- ცეცხლოვანი (cecxlovani)
- ცეცხლთაყვანისმცემლობა (cecxltaq̇vanismcemloba)
- ცეცხლმოდებული (cecxlmodebuli)
- ბენგალიის ცეცხლი (bengaliis cecxli)
- გულზე ცეცხლი შემოეკიდება (gulze cecxli šemoeḳideba)
- გულში ცეცხლი უნთია (gulši cecxli untia)
- თავზე ცეცხლი დაენთება (tavze cecxli daenteba)
- თვალებიდან ცეცხლს აფრქვევს (tvalebidan cecxls aprkvevs)
- კერაში ცეცხლი გაუქრება (ḳeraši cecxli gaukreba)
- ცეცხლზე ნავთს დაასხამს (cecxlze navts daasxams)
See also
- ალი (ali)
Old Georgian
Etymology
From Proto-Georgian-Zan *ʒec₁xl-.
Noun
ცეცხლი • (cecxli)
- fire
- ember
- stove, cooker
Descendants
- Georgian: ცეცხლი (cecxli)
References
- Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 280
- Penrixi (Fähnrich), Hainc; Sarǯvelaʒe, Zurab (2000) Kartvelur enata eṭimologiuri leksiḳoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (in Georgian), 2nd edition, Tbilisi: Tbilisi Sulkhan-Saba Orbeliani State University Press, page 614
- Fähnrich, Heinz (2007) Kartwelisches Etymologisches Wörterbuch [Kartvelian Etymological Dictionary] (Handbuch der Orientalistik; VIII.18) (in German), Leiden, Boston: Brill, page 595
- Abulaʒe, Ilia (1973), “ცეცხლი”, in Ʒveli kartuli enis leksiḳoni (masalebi) [Dictionary of Old Georgian (Materials)] (in Georgian), Tbilisi: Metsniereba, page 515