ცა

ცა

See also: -ცა

Bats

Etymology

From Proto-Nakh *ca (“not”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈt͡sa/

Particle

ცა (ca)

1. not

---

Georgian

ცა

Pronunciation

• IPA^(key): /t͡sa/
• Hyphenation: ცა

Etymology 1

From Old Georgian ცაჲ (cay), from Proto-Kartvelian *ca-.

Noun

ცა • (ca) (usually uncountable, archaic plural ცანი)

1. sky, firmament

Inflection

.Georgian.inflection-table tr:hover{	background-color:#EBEBEB;}

Declension of ცა (see Georgian declension)

	singular	plural	archaic plural
nominative	ცა (ca)
ergative	ცამ (cam)
dative	ცას(ა) (cas(a))
genitive	ცის(ა) (cis(a))
instrumental	ცით(ა) (cit(a))
adverbial	ცად(ა) (cad(a))
vocative	ცავ (cav)
Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of ცა (see Georgian postpositions)

postpositions taking a dative case	singular	plural
-ზე (on - )	ცაზე (caze)
-თან (near - )	ცასთან (castan)
-ში (in - )	ცაში (caši)
-ვით (like a - )	ცასავით (casavit)
postpositions taking a genitive case	singular	plural
-თვის (for - )	ცისთვის (cistvis)
-ებრ (like a - )	ცისებრ (cisebr)
-კენ (towards - )	ცისკენ (cisḳen)
-გან (from/of - )	ცისგან (cisgan)
postpositions taking an instrumental case	singular	plural
-დან (from / since - )	ციდან (cidan)
-ურთ (together with - )	ცითურთ (citurt)
postpositions taking an adverbial case	singular	plural
-მდე (up to - )	ცამდე (camde)

Derived terms

• ცის თაღი (cis taɣi)
• ცის ფოლიო (cis polio)
• ცათაფრენა (cataprena)
• ცის გუშაგი (cis gušagi)
• ცისა, ბრისა (cisa, brisa)
• თვალღია ცა (tvalɣia ca)
• ცის კამარა (cis ḳamara)
• ცის გახსნა (cis gaxsna)
• ცათა სწორი (cata sc̣ori)
• ცა ჩამოიქცა (ca čamoikca)
• ცის ბორბალი (cis borbali)
• ცის გუმბათი (cis gumbati)
• ცადაზიდული (cadaziduli)
• ცის ანაბრად (cis anabrad)
• ცის ქვეშეთი (cis kvešeti)
• ცის ტატნობი (cis ṭaṭnobi)
• ცათამბჯენი (catambǯeni)
• ცა და ქვეყანა (ca da kveq̇ana)
• ცა გაეხსნება (ca gaexsneba)
• ცა უწითლდება (ca uc̣itldeba)
• ცა კამკამებს (ca ḳamḳamebs)
• ცაში ააფრენს (caši aaprens)
• ცამდე აყვანა (camde aq̇vana)
• ცა პირს უზამს (ca ṗirs uzams)
• ცის კაბადონი (cis ḳabadoni)
• ცის დასალიერი (cis dasalieri)
• გადახსნილი ცა (gadaxsnili ca)
• მოწმენდილი ცა (moc̣mendili ca)
• ციდან ჩამოსული (cidan čamosuli)
• ცაში დაფრინავს (caši daprinavs)
• ცამ პირი შეიკრა (cam ṗiri šeiḳra)
• ცას შეაბერდება (cas šeaberdeba)
• ცამ პირი მოიხსნა (cam ṗiri moixsna)
• ცა ფეხად ჩამოდის (ca pexad čamodis)
• ცა ძირს მოიდგამს (ca ʒirs moidgams)
• ცა დაენგრევა თავზე (ca daengreva tavze)
• არც ცა და არც ქვეყანა (arc ca da arc kveq̇ana)
• ცისა და ქვეყნის მეფე (cisa da kveq̇nis mepe)
• ცასა და ქვეყანას შუა (casa da kveq̇anas šua)
• ცა მაღალია მიწა-მაგარი (ca maɣalia mic̣a-magari)
• ცას სვეტი გამოუვარდება (cas sveṭi gamouvardeba)
• ცამ ჩაყლაპა თუ დედამიწამ (cam čaq̇laṗa tu dedamic̣am)
• ცაში ვარსკვლავებს ეთამაშება (caši varsḳvlavebs etamašeba)
• ცა ქუდად არ მიაჩნია, დედამიწა-ქალამნად (ca kudad ar miačnia, dedamic̣a-kalamnad)

 

See also

• ზეცა (zeca)

References

• Orbeliani, Sulxan-Saba (1685–1716), “ცა”, in S. Iordanišvili, editor, Siṭq̇vis ḳona kartuli, romel ars leksiḳoni [The Wisp of Georgian Words That Beeth a Dictionary], Tbilisi: Georgian SSR print, published 1949, page 428

Noun

ცა • (ca)

1. (dialectal, informal, Adjara) Alternative form of ცავ (cav)

---

Mingrelian

Etymology

From Proto-Kartvelian *ca-.

Noun

ცა • (ca) (uncountable)

1. sky
2. heaven
3. palate (roof of the mouth)

Further reading

• Kajaia, Otar (2005), “ცა”, in Megrul-kartuli leksiḳoni [Mingrelian–Georgian Dictionary], online version prepared by Joost Gippert, Frankfurt am Main, published 2001–2004, page 1747
• Кипшидзе, Иосиф (1914), “ცა”, in Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7) (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 369a
• Kobalia, Alio (2010), “ცა”, in Merab Čuxua, Nona Kobalia, Nana Kobalia, editors, Megruli leksiḳoni [Mingrelian Dictionary] (Ḳolxuri seria; 7), online version prepared by Manana Buḳia, Tbilisi: Artanuji, →ISBN