सृष्टि
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit सृष्टि (sṛṣṭi).
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /sɾɪʂ.ʈiː/, [s̪ɾɪʃ.ʈiː]
Noun
सृष्टि • (sŕṣṭi) f (Urdu spelling سرشٹی)
- creation, making
- राहुल सांकृत्यायन, अथातो घुमक्कड़-जिज्ञासा :
- कहा जाता है, ब्रह्म ने सृष्टि को पैदा, धारण और नाश करने का जिम्मा अपने ऊपर लिया है
- kahā jātā hai, brahma ne sŕṣṭi ko paidā, dhāraṇ aur nāś karne kā jimmā apne ūpar liyā hai
- it is said that Brahma has given us the responsibility of begetting, holding and destroying the creation
- कहा जाता है, ब्रह्म ने सृष्टि को पैदा, धारण और नाश करने का जिम्मा अपने ऊपर लिया है
- birth
- the world, creation
- सृष्टिकर्ता ― sŕṣṭikartā ― Brahma
Declension
Declension of सृष्टि (fem i-stem)
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | सृष्टि sŕṣṭi | सृष्टियाँ sŕṣṭiyā̃ |
| oblique | सृष्टि sŕṣṭi | सृष्टियों sŕṣṭiyõ |
| vocative | सृष्टि sŕṣṭi | सृष्टियो sŕṣṭiyo |
References
- Platts, John T. (1884), “सृष्टि”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
Sanskrit
Etymology
Denominative of सृष्ट (sṛṣṭa, “discharged, thrown, brought forth”), from the root सृज् (sṛj, “to flow, glide, push, go”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /sŕ̩ʂ.ʈi/
- (Classical) IPA(key): /ˈs̪r̩ʂ.ʈi/
- (Vedic) IPA(key): /sr̩ʂ.ʈí/
- (Classical) IPA(key): /ˈs̪r̩ʂ.ʈi/
Noun
सृष्टि • (sṛ́ṣṭi, rarely sṛṣṭí) f
- emission, distribution
- creation (abstract and concrete)
- innate disposition
- (archaic) nature
- (archaic) liberality
Declension
| Feminine i-stem declension of सृष्टि (sṛ́ṣṭi) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | सृष्टिः sṛ́ṣṭiḥ | सृष्टी sṛ́ṣṭī | सृष्टयः sṛ́ṣṭayaḥ |
| Vocative | सृष्टे sṛ́ṣṭe | सृष्टी sṛ́ṣṭī | सृष्टयः sṛ́ṣṭayaḥ |
| Accusative | सृष्टिम् sṛ́ṣṭim | सृष्टी sṛ́ṣṭī | सृष्टीः sṛ́ṣṭīḥ |
| Instrumental | सृष्ट्या sṛ́ṣṭyā | सृष्टिभ्याम् sṛ́ṣṭibhyām | सृष्टिभिः sṛ́ṣṭibhiḥ |
| Dative | सृष्टये / सृष्ट्ये¹ / सृष्ट्यै² sṛ́ṣṭaye / sṛ́ṣṭye¹ / sṛ́ṣṭyai² | सृष्टिभ्याम् sṛ́ṣṭibhyām | सृष्टिभ्यः sṛ́ṣṭibhyaḥ |
| Ablative | सृष्टेः / सृष्ट्याः² sṛ́ṣṭeḥ / sṛ́ṣṭyāḥ² | सृष्टिभ्याम् sṛ́ṣṭibhyām | सृष्टिभ्यः sṛ́ṣṭibhyaḥ |
| Genitive | सृष्टेः / सृष्ट्याः² sṛ́ṣṭeḥ / sṛ́ṣṭyāḥ² | सृष्ट्योः sṛ́ṣṭyoḥ | सृष्टीनाम् sṛ́ṣṭīnām |
| Locative | सृष्टौ / सृष्ट्याम्² sṛ́ṣṭau / sṛ́ṣṭyām² | सृष्ट्योः sṛ́ṣṭyoḥ | सृष्टिषु sṛ́ṣṭiṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine i-stem declension of सृष्टि (sṛṣṭí) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | सृष्टिः sṛṣṭíḥ | सृष्टी sṛṣṭī́ | सृष्टयः sṛṣṭáyaḥ |
| Vocative | सृष्टे sṛ́ṣṭe | सृष्टी sṛ́ṣṭī | सृष्टयः sṛ́ṣṭayaḥ |
| Accusative | सृष्टिम् sṛṣṭím | सृष्टी sṛṣṭī́ | सृष्टीः sṛṣṭī́ḥ |
| Instrumental | सृष्ट्या sṛṣṭyā̀ | सृष्टिभ्याम् sṛṣṭíbhyām | सृष्टिभिः sṛṣṭíbhiḥ |
| Dative | सृष्टये / सृष्ट्ये¹ / सृष्ट्यै² sṛṣṭáye / sṛṣṭyè¹ / sṛṣṭyaì² | सृष्टिभ्याम् sṛṣṭíbhyām | सृष्टिभ्यः sṛṣṭíbhyaḥ |
| Ablative | सृष्टेः / सृष्ट्याः² sṛṣṭéḥ / sṛṣṭyā̀ḥ² | सृष्टिभ्याम् sṛṣṭíbhyām | सृष्टिभ्यः sṛṣṭíbhyaḥ |
| Genitive | सृष्टेः / सृष्ट्याः² sṛṣṭéḥ / sṛṣṭyā̀ḥ² | सृष्ट्योः sṛṣṭyóḥ | सृष्टीनाम् sṛṣṭīnā́m |
| Locative | सृष्टौ / सृष्ट्याम्² sṛṣṭaú / sṛṣṭyā̀m² | सृष्ट्योः sṛṣṭyóḥ | सृष्टिषु sṛṣṭíṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
- →Tatsama:
- Hindi: सृष्टि (sŕṣṭi)
- Tamil: சிருஷ்டி (ciruṣṭi)
References
- Arthur A. Macdonell (accessed 07-31-2012), “A Practical Sanskrit Dictionary”, in (please provide the title of the work)