सुन्दर
Hindi
Pronunciation
- IPA(key): /sʊn.d̪əɾ/
Adjective
सुन्दर • (sundar)
- Alternative form of सुंदर (sundar)
Nepali
Adjective
सुन्दर • (sundara), pronounced सुन्दर् (sundar)
- beautiful, attractive
Sanskrit
Etymology
From earlier *sūnara-, from सूनर (sū-nára, “glad, joyous; delightful”), with non-etymological medial -d-.
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /s̪un̪.d̪ɐ.ɽɐ/
- (Classical) IPA(key): /ˈs̪un̪.d̪ɐ.ɽɐ/
Adjective
सुन्दर • (sundara)
- beautiful, handsome, lovely, charming, agreeable (MBh., Kāv. etc.)
- Mahābhārata, Book IV, 14.30:
- ahaṃ ca te, sundari, dāsavat sthitaḥ
- sadā bhaviṣye vaśa|go, var’|ānane.
- I, too, stand before you as a slave and I will always be obedient, bewitching, lovely-faced lady.
- Mahābhārata, Book IV, 14.30:
- noble (Subh.)
Declension
| Masculine a-stem declension of सुन्दर | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | सुन्दरः (sundaraḥ) | ||
| Gen. sg. | सुन्दरस्य (sundarasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | सुन्दरः (sundaraḥ) | सुन्दरौ (sundarau) | सुन्दराः (sundarāḥ) |
| Vocative | सुन्दर (sundara) | सुन्दरौ (sundarau) | सुन्दराः (sundarāḥ) |
| Accusative | सुन्दरम् (sundaram) | सुन्दरौ (sundarau) | सुन्दरान् (sundarān) |
| Instrumental | सुन्दरेण (sundareṇa) | सुन्दराभ्याम् (sundarābhyām) | सुन्दरैः (sundaraiḥ) |
| Dative | सुन्दराय (sundarāya) | सुन्दराभ्याम् (sundarābhyām) | सुन्दरेभ्यः (sundarebhyaḥ) |
| Ablative | सुन्दरात् (sundarāt) | सुन्दराभ्याम् (sundarābhyām) | सुन्दरेभ्यः (sundarebhyaḥ) |
| Genitive | सुन्दरस्य (sundarasya) | सुन्दरयोः (sundarayoḥ) | सुन्दराणाम् (sundarāṇām) |
| Locative | सुन्दरे (sundare) | सुन्दरयोः (sundarayoḥ) | सुन्दरेषु (sundareṣu) |
| Feminine ī-stem declension of सुन्दर | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | सुन्दरी (sundarī) | ||
| Gen. sg. | सुन्दर्याः (sundaryāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | सुन्दरी (sundarī) | सुन्दर्यौ (sundaryau) | सुन्दर्यः (sundaryaḥ) |
| Vocative | सुन्दरि (sundari) | सुन्दर्यौ (sundaryau) | सुन्दर्यः (sundaryaḥ) |
| Accusative | सुन्दरीम् (sundarīm) | सुन्दर्यौ (sundaryau) | सुन्दरीः (sundarīḥ) |
| Instrumental | सुन्दर्या (sundaryā) | सुन्दरीभ्याम् (sundarībhyām) | सुन्दरीभिः (sundarībhiḥ) |
| Dative | सुन्दर्यै (sundaryai) | सुन्दरीभ्याम् (sundarībhyām) | सुन्दरीभ्यः (sundarībhyaḥ) |
| Ablative | सुन्दर्याः (sundaryāḥ) | सुन्दरीभ्याम् (sundarībhyām) | सुन्दरीभ्यः (sundarībhyaḥ) |
| Genitive | सुन्दर्याः (sundaryāḥ) | सुन्दर्योः (sundaryoḥ) | सुन्दरीणाम् (sundarīṇām) |
| Locative | सुन्दर्याम् (sundaryām) | सुन्दर्योः (sundaryoḥ) | सुन्दरीषु (sundarīṣu) |
| Neuter a-stem declension of सुन्दर | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | सुन्दरम् (sundaram) | ||
| Gen. sg. | सुन्दरस्य (sundarasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | सुन्दरम् (sundaram) | सुन्दरे (sundare) | सुन्दराणि (sundarāṇi) |
| Vocative | सुन्दर (sundara) | सुन्दरे (sundare) | सुन्दराणि (sundarāṇi) |
| Accusative | सुन्दरम् (sundaram) | सुन्दरे (sundare) | सुन्दराणि (sundarāṇi) |
| Instrumental | सुन्दरेण (sundareṇa) | सुन्दराभ्याम् (sundarābhyām) | सुन्दरैः (sundaraiḥ) |
| Dative | सुन्दराय (sundarāya) | सुन्दराभ्याम् (sundarābhyām) | सुन्दरेभ्यः (sundarebhyaḥ) |
| Ablative | सुन्दरात् (sundarāt) | सुन्दराभ्याम् (sundarābhyām) | सुन्दरेभ्यः (sundarebhyaḥ) |
| Genitive | सुन्दरस्य (sundarasya) | सुन्दरयोः (sundarayoḥ) | सुन्दराणाम् (sundarāṇām) |
| Locative | सुन्दरे (sundare) | सुन्दरयोः (sundarayoḥ) | सुन्दरेषु (sundareṣu) |
Related terms
- सौन्दर्य (saundarya, “beauty”)
Noun
सुन्दर • (sundara) m|tr=sundara
- Clerodendrum phlomidis (L.)
- a palace of a particular form (L.)
- name of कामदेव (kāma-deva) (L.)
- name of a serpent-demon (Buddh.)
- name of a son of प्रविलसेन (Pravilasena)
- name of various authors (also with आचार्य (ācārya), कवि (kavi), भट्ट (bhaṭṭa) etc.)
Declension
| Masculine a-stem declension of सुन्दर | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | सुन्दरः (sundaraḥ) | ||
| Gen. sg. | सुन्दरस्य (sundarasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | सुन्दरः (sundaraḥ) | सुन्दरौ (sundarau) | सुन्दराः (sundarāḥ) |
| Vocative | सुन्दर (sundara) | सुन्दरौ (sundarau) | सुन्दराः (sundarāḥ) |
| Accusative | सुन्दरम् (sundaram) | सुन्दरौ (sundarau) | सुन्दरान् (sundarān) |
| Instrumental | सुन्दरेन (sundarena) | सुन्दराभ्याम् (sundarābhyām) | सुन्दरैः (sundaraiḥ) |
| Dative | सुन्दराय (sundarāya) | सुन्दराभ्याम् (sundarābhyām) | सुन्दरेभ्यः (sundarebhyaḥ) |
| Ablative | सुन्दरात् (sundarāt) | सुन्दराभ्याम् (sundarābhyām) | सुन्दरेभ्यः (sundarebhyaḥ) |
| Genitive | सुन्दरस्य (sundarasya) | सुन्दरयोः (sundarayoḥ) | सुन्दरानाम् (sundarānām) |
| Locative | सुन्दरे (sundare) | सुन्दरयोः (sundarayoḥ) | सुन्दरेषु (sundareṣu) |
References
- Monier Williams (1899), “सुन्दर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 1227.
- Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume II, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 740
- Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume III, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 516