सार्ध
Sanskrit
Etymology
From स- (sa-, “together with; plus”) + अर्ध (ardha, “half”).
Pronunciation
- (Classical) IPA(key): /ˈs̪ɑːɾ.d̪ʱɐ/
Adjective
सार्ध • (sārdha)
- joined with one half; plus one half; increased by half
- द्वेशतेसार्धे ― dveśatesārdhe ― two hundred and fifty; lit. "two hundreds plus a half (hundred)"
Declension
| Masculine a-stem declension of सार्ध (sārdha) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | सार्धः sārdhaḥ | सार्धौ sārdhau | सार्धाः / सार्धासः¹ sārdhāḥ / sārdhāsaḥ¹ |
| Vocative | सार्ध sārdha | सार्धौ sārdhau | सार्धाः / सार्धासः¹ sārdhāḥ / sārdhāsaḥ¹ |
| Accusative | सार्धम् sārdham | सार्धौ sārdhau | सार्धान् sārdhān |
| Instrumental | सार्धेन sārdhena | सार्धाभ्याम् sārdhābhyām | सार्धैः / सार्धेभिः¹ sārdhaiḥ / sārdhebhiḥ¹ |
| Dative | सार्धाय sārdhāya | सार्धाभ्याम् sārdhābhyām | सार्धेभ्यः sārdhebhyaḥ |
| Ablative | सार्धात् sārdhāt | सार्धाभ्याम् sārdhābhyām | सार्धेभ्यः sārdhebhyaḥ |
| Genitive | सार्धस्य sārdhasya | सार्धयोः sārdhayoḥ | सार्धानाम् sārdhānām |
| Locative | सार्धे sārdhe | सार्धयोः sārdhayoḥ | सार्धेषु sārdheṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of सार्धा (sārdhā) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | सार्धा sārdhā | सार्धे sārdhe | सार्धाः sārdhāḥ |
| Vocative | सार्धे sārdhe | सार्धे sārdhe | सार्धाः sārdhāḥ |
| Accusative | सार्धाम् sārdhām | सार्धे sārdhe | सार्धाः sārdhāḥ |
| Instrumental | सार्धया / सार्धा¹ sārdhayā / sārdhā¹ | सार्धाभ्याम् sārdhābhyām | सार्धाभिः sārdhābhiḥ |
| Dative | सार्धायै sārdhāyai | सार्धाभ्याम् sārdhābhyām | सार्धाभ्यः sārdhābhyaḥ |
| Ablative | सार्धायाः sārdhāyāḥ | सार्धाभ्याम् sārdhābhyām | सार्धाभ्यः sārdhābhyaḥ |
| Genitive | सार्धायाः sārdhāyāḥ | सार्धयोः sārdhayoḥ | सार्धानाम् sārdhānām |
| Locative | सार्धायाम् sārdhāyām | सार्धयोः sārdhayoḥ | सार्धासु sārdhāsu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of सार्ध (sārdha) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | सार्धम् sārdham | सार्धे sārdhe | सार्धानि / सार्धा¹ sārdhāni / sārdhā¹ |
| Vocative | सार्ध sārdha | सार्धे sārdhe | सार्धानि / सार्धा¹ sārdhāni / sārdhā¹ |
| Accusative | सार्धम् sārdham | सार्धे sārdhe | सार्धानि / सार्धा¹ sārdhāni / sārdhā¹ |
| Instrumental | सार्धेन sārdhena | सार्धाभ्याम् sārdhābhyām | सार्धैः / सार्धेभिः¹ sārdhaiḥ / sārdhebhiḥ¹ |
| Dative | सार्धाय sārdhāya | सार्धाभ्याम् sārdhābhyām | सार्धेभ्यः sārdhebhyaḥ |
| Ablative | सार्धात् sārdhāt | सार्धाभ्याम् sārdhābhyām | सार्धेभ्यः sārdhebhyaḥ |
| Genitive | सार्धस्य sārdhasya | सार्धयोः sārdhayoḥ | सार्धानाम् sārdhānām |
| Locative | सार्धे sārdhe | सार्धयोः sārdhayoḥ | सार्धेषु sārdheṣu |
| Notes |
| ||
Derived terms
- सार्धम् (sārdham, “jointly; together; along with”, adverb), from the neuter accusative.
References
- Apte, Vaman Shivram (1890), “सार्ध”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Monier Williams (1899), “सार्ध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 1210/1.