वल्गु
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬯᬮ᭄ᬕᬸ (Balinese script)
- ৱল্গু (Assamese script)
- বল্গু (Bengali script)
- 𑰪𑰩𑰿𑰐𑰲 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀮𑁆𑀕𑀼 (Brahmi script)
- 𑌵𑌲𑍍𑌗𑍁 (Grantha script)
- વલ્ગુ (Gujarati script)
- ਵਲੑਗੁ (Gurmukhi script)
- ꦮꦭ꧀ꦒꦸ (Javanese script)
- វល្គុ (Khmer script)
- ವಲ್ಗು (Kannada script)
- ວລ຺ຄຸ (Lao script)
- വല്ഗു (Malayalam script)
- 𑘪𑘩𑘿𑘐𑘳 (Modi script)
- ᠸᠠᠯᠺᠤ (Mongolian script)
- ᠸᠠᠯᡤᡠ (Manchu script)
- ဝလ္ဂု (Burmese script)
- 𑧊𑧉𑧠𑦰𑧔 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐮𑑂𑐐𑐸 (Newa script)
- ଵଲ୍ଗୁ (Oriya script)
- ꢮꢭ꣄ꢔꢸ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆬𑇀𑆓𑆶 (Sharada script)
- 𑖪𑖩𑖿𑖐𑖲 (Siddham script)
- වල්ගු (Sinhalese script)
- వల్గు (Telugu script)
- วลฺคุ (Thai script)
- ཝ་ལྒུ (Tibetan script)
- 𑒫𑒪𑓂𑒑𑒳 (Tirhuta script)
Etymology
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ʋɐl.ɡú/
- (Classical) IPA(key): /ˈʋɐl̪.ɡu/
Adjective
वल्गु • (valgú)
- handsome, beautiful, lovely, attractive
- Synonyms: सुभग (subhaga), शोभन (śobhana), सुन्दर (sundara), चारु (cāru), वाम (vāma), कान्त (kānta), भद्र (bhadra), मञ्जु (mañju)
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 6.62.5:
- ता वल्गू दस्रा पुरुशाकतमा प्रत्ना नव्यसा वचसा विवासे ।
या शंसते स्तुवते शम्भविष्ठा बभूवतुर्गृणते चित्रराती ॥- tā valgū dasrā puruśākatamā pratnā navyasā vacasā vivāse .
yā śaṃsate stuvate śambhaviṣṭhā babhūvaturgṛṇate citrarātī . - I worship with a new hymn those two quick-moving, lovely, ancient Aśvins, the achievers of many exploits, who are the givers of great felicity to him who prays to or praises them; the bestowers of wondrous gifts on him who adores them.
- tā valgū dasrā puruśākatamā pratnā navyasā vacasā vivāse .
- ता वल्गू दस्रा पुरुशाकतमा प्रत्ना नव्यसा वचसा विवासे ।
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.68.4.2:
- आ वल्गू विप्रो ववृतीत हव्यैः ॥
- ā valgū vipro vavṛtīta havyaiḥ .
- Let the priest bring you, O lovely ones, through oblations.
- आ वल्गू विप्रो ववृतीत हव्यैः ॥
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 2.36.1.2:
- जुष्टा वरेषु समनेषु वल्गुर्ओषं पत्या सौभगमस्तु अस्यै ॥
- juṣṭā vareṣu samaneṣu valguroṣaṃ patyā saubhagamastu asyai .
- Approved by wooers, lovely in assemblies, may she be soon made happy with a husband.
- जुष्टा वरेषु समनेषु वल्गुर्ओषं पत्या सौभगमस्तु अस्यै ॥
Declension
| Masculine u-stem declension of वल्गु (valgú) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | वल्गुः valgúḥ | वल्गू valgū́ | वल्गवः valgávaḥ |
| Vocative | वल्गो válgo | वल्गू válgū | वल्गवः válgavaḥ |
| Accusative | वल्गुम् valgúm | वल्गू valgū́ | वल्गून् valgū́n |
| Instrumental | वल्गुना / वल्ग्वा¹ valgúnā / valgvā̀¹ | वल्गुभ्याम् valgúbhyām | वल्गुभिः valgúbhiḥ |
| Dative | वल्गवे / वल्ग्वे² valgáve / valgvè² | वल्गुभ्याम् valgúbhyām | वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Ablative | वल्गोः / वल्ग्वः² valgóḥ / valgvàḥ² | वल्गुभ्याम् valgúbhyām | वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Genitive | वल्गोः / वल्ग्वः² valgóḥ / valgvàḥ² | वल्ग्वोः valgvóḥ | वल्गूनाम् valgūnā́m |
| Locative | वल्गौ valgaú | वल्ग्वोः valgvóḥ | वल्गुषु valgúṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine u-stem declension of वल्गु (valgú) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | वल्गुः valgúḥ | वल्गू valgū́ | वल्गवः valgávaḥ |
| Vocative | वल्गो válgo | वल्गू válgū | वल्गवः válgavaḥ |
| Accusative | वल्गुम् valgúm | वल्गू valgū́ | वल्गूः valgū́ḥ |
| Instrumental | वल्ग्वा valgvā̀ | वल्गुभ्याम् valgúbhyām | वल्गुभिः valgúbhiḥ |
| Dative | वल्गवे / वल्ग्वे¹ / वल्ग्वै² valgáve / valgvè¹ / valgvaì² | वल्गुभ्याम् valgúbhyām | वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Ablative | वल्गोः / वल्ग्वाः² valgóḥ / valgvā̀ḥ² | वल्गुभ्याम् valgúbhyām | वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Genitive | वल्गोः / वल्ग्वाः² valgóḥ / valgvā̀ḥ² | वल्ग्वोः valgvóḥ | वल्गूनाम् valgūnā́m |
| Locative | वल्गौ / वल्ग्वाम्² valgaú / valgvā̀m² | वल्ग्वोः valgvóḥ | वल्गुषु valgúṣu |
| Notes |
| ||
| Neuter u-stem declension of वल्गु (valgú) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | वल्गु valgú | वल्गुनी valgúnī | वल्गू / वल्गु / वल्गूनि¹ valgū́ / valgú / valgū́ni¹ |
| Vocative | वल्गु / वल्गो valgú / válgo | वल्गुनी válgunī | वल्गू / वल्गु / वल्गूनि¹ válgū / valgú / válgūni¹ |
| Accusative | वल्गु valgú | वल्गुनी valgúnī | वल्गू / वल्गु / वल्गूनि¹ valgū́ / valgú / valgū́ni¹ |
| Instrumental | वल्गुना / वल्ग्वा² valgúnā / valgvā̀² | वल्गुभ्याम् valgúbhyām | वल्गुभिः valgúbhiḥ |
| Dative | वल्गवे / वल्ग्वे³ valgáve / valgvè³ | वल्गुभ्याम् valgúbhyām | वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Ablative | वल्गोः / वल्गुनः¹ / वल्ग्वः³ valgóḥ / valgúnaḥ¹ / valgvàḥ³ | वल्गुभ्याम् valgúbhyām | वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Genitive | वल्गोः / वल्गुनः¹ / वल्ग्वः³ valgóḥ / valgúnaḥ¹ / valgvàḥ³ | वल्गुनोः valgúnoḥ | वल्गूनाम् valgūnā́m |
| Locative | वल्गुनि valgúni | वल्गुनोः valgúnoḥ | वल्गुषु valgúṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
- Pali: vaggu
- Prakrit: 𑀯𑀕𑁆𑀕𑀼 (vaggu)
References
- Monier Williams (1899), “वल्गु”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 928, column 2.
- Hellwig, Oliver (2010-2023), “valgu”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890), “वल्गु”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1400
- Arthur Anthony Macdonell (1893), “वल्गु”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 272
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “valgu”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 666