वर

वर

See also: वीर, विरा, वारि, and वीर्

Marathi

Adverb

वर • (var)

1. up, upstairs
2. in addition

Postposition

वर • (var)

1. on, above
2. at
3. up to, until
4. in addition

References

• Berntsen, Maxine, “वर”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.

---

Pali

Alternative forms

Alternative forms

• vara (Latin script)
• 𑀯𑀭 (Brahmi script)
• ৰর (Bengali script)
• වර (Sinhalese script)
• ဝရ (Burmese script)
• วร or วะระ (Thai script)
• ᩅᩁ (Tai Tham script)
• ວຣ or ວະຣະ or ວະລະ (Lao script)
• វរ (Khmer script)

Adjective

वर

1. Devanagari script form of vara (“excellent”)

Declension

Declension table of "वर" (masculine)

Case \\ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरो (varo)	वरा (varā)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरे (vare)
Instrumental (third)	वरेन (varena)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Dative (fourth)	वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Genitive (sixth)	वरस्स (varassa)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare)	वरेसु (varesu)
Vocative (calling)	वर (vara)	वरा (varā)

Declension table of "वरा" (feminine)

Case \\ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरा (varā)	वरायो (varāyo) or वरा (varā)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरायो (varāyo) or वरा (varā)
Instrumental (third)	वराय (varāya)	वराहि (varāhi) or वराभि (varābhi)
Dative (fourth)	वराय (varāya)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वराय (varāya)	वराहि (varāhi) or वराभि (varābhi)
Genitive (sixth)	वराय (varāya)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वराय (varāya) or वरायं (varāyaṃ)	वरासु (varāsu)
Vocative (calling)	वरे (vare)	वरायो (varāyo) or वरा (varā)

Declension table of "वर" (neuter)

Case \\ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरं (varaṃ)	वरानि (varāni)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरानि (varāni)
Instrumental (third)	वरेन (varena)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Dative (fourth)	वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Genitive (sixth)	वरस्स (varassa)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare)	वरेसु (varesu)
Vocative (calling)	वर (vara)	वरानि (varāni)

Noun

वर m or n

1. Devanagari script form of vara (“wish”)

Declension

Declension table of "वर" (masculine)

Case \\ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरो (varo)	वरा (varā)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरे (vare)
Instrumental (third)	वरेन (varena)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Dative (fourth)	वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Genitive (sixth)	वरस्स (varassa)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare)	वरेसु (varesu)
Vocative (calling)	वर (vara)	वरा (varā)

Declension table of "वर" (neuter)

Case \\ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	वरं (varaṃ)	वरानि (varāni)
Accusative (second)	वरं (varaṃ)	वरानि (varāni)
Instrumental (third)	वरेन (varena)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Dative (fourth)	वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ)	वरानं (varānaṃ)
Ablative (fifth)	वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā)	वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi)
Genitive (sixth)	वरस्स (varassa)	वरानं (varānaṃ)
Locative (seventh)	वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare)	वरेसु (varesu)
Vocative (calling)	वर (vara)	वरानि (varāni)

Verb

वर

1. Devanagari script form of vara, which is second-person singular imperative active of वरति (varati, “to desire”)

---

Sanskrit

Etymology 1

From Proto-Indo-Aryan *wáras, from Proto-Indo-Iranian *wáras, from Proto-Indo-European *wer- (“to cover, envelop”). The Sanskrit root is वृ (√vṛ, “to cover, screen, veil, conceal, hide, surround, obstruct”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ʋɐ́.ɾɐ/
• (Classical) IPA^(key): /ˈʋɐ.ɾɐ/

Noun

वर • (vára) m

1. "environing", "enclosing", circumference, space, room (RV., AV., TS.)

   वर आ पृथिव्याः (vára ā́ pṛthivyā́ḥ) — on the wide earth

2. stopping, checking (RV. I, 143, 5)

Declension

Masculine a-stem declension of वर (vára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः váraḥ	वरौ várau	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative	वर vára	वरौ várau	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative	वरम् váram	वरौ várau	वरान् várān
Instrumental	वरेण váreṇa	वराभ्याम् várābhyām	वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative	वराय várāya	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Ablative	वरात् várāt	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Genitive	वरस्य várasya	वरयोः várayoḥ	वराणाम् várāṇām
Locative	वरे váre	वरयोः várayoḥ	वरेषु váreṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• → Old Javanese: awara (“screen”)

Etymology 2

From Proto-Indo-Aryan *wáras, from Proto-Indo-Iranian *wáras, from Proto-Indo-European *welh₁- (“to wish, desire, want”). The Sanskrit root is वृ (√vṛ, “to choose, select”). The adjective (in the sense of "high quality") and noun (in the sense of "gift") developed from the notion of "select", "chosen".

Adjective

वर • (vará)

1. choosing

   पतिंवरा (patiṃ-varā) — a woman who chooses her husband for herself

   स्वयंवरा (svayaṃ-varā) — self-choice, the election of a husband by a princess or daughter of a kṣatriya at a public assembly of suitors

Declension

Masculine a-stem declension of वर
Nom. sg.	वरः (varaḥ)
Gen. sg.	वरस्य (varasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः (varaḥ)	वरौ (varau)	वराः (varāḥ)
Vocative	वर (vara)	वरौ (varau)	वराः (varāḥ)
Accusative	वरम् (varam)	वरौ (varau)	वरान् (varān)
Instrumental	वरेण (vareṇa)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरैः (varaiḥ)
Dative	वराय (varāya)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरेभ्यः (varebhyaḥ)
Ablative	वरात् (varāt)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरेभ्यः (varebhyaḥ)
Genitive	वरस्य (varasya)	वरयोः (varayoḥ)	वराणाम् (varāṇām)
Locative	वरे (vare)	वरयोः (varayoḥ)	वरेषु (vareṣu)

Feminine ā-stem declension of वर
Nom. sg.	वरा (varā)
Gen. sg.	वरायाः (varāyāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरा (varā)	वरे (vare)	वराः (varāḥ)
Vocative	वरे (vare)	वरे (vare)	वराः (varāḥ)
Accusative	वराम् (varām)	वरे (vare)	वराः (varāḥ)
Instrumental	वरया (varayā)	वराभ्याम् (varābhyām)	वराभिः (varābhiḥ)
Dative	वरायै (varāyai)	वराभ्याम् (varābhyām)	वराभ्यः (varābhyaḥ)
Ablative	वरायाः (varāyāḥ)	वराभ्याम् (varābhyām)	वराभ्यः (varābhyaḥ)
Genitive	वरायाः (varāyāḥ)	वरयोः (varayoḥ)	वराणाम् (varāṇām)
Locative	वरायाम् (varāyām)	वरयोः (varayoḥ)	वरासु (varāsu)

Neuter a-stem declension of वर
Nom. sg.	वरम् (varam)
Gen. sg.	वरस्य (varasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरम् (varam)	वरे (vare)	वराणि (varāṇi)
Vocative	वर (vara)	वरे (vare)	वराणि (varāṇi)
Accusative	वरम् (varam)	वरे (vare)	वराणि (varāṇi)
Instrumental	वरेण (vareṇa)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरैः (varaiḥ)
Dative	वराय (varāya)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरेभ्यः (varebhyaḥ)
Ablative	वरात् (varāt)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरेभ्यः (varebhyaḥ)
Genitive	वरस्य (varasya)	वरयोः (varayoḥ)	वराणाम् (varāṇām)
Locative	वरे (vare)	वरयोः (varayoḥ)	वरेषु (vareṣu)

Noun

वर • (vará) m

1. "chooser", one who solicits a girl in marriage, suitor, lover, bridegroom, husband (rarely "son-in-law") (RV. etc.)
2. a bridegroom's friend (MW.)
3. a dissolute man (= वित (vita) or षिड्ग (ṣiḍga)) (L.)

Declension

Masculine a-stem declension of वर (vára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः váraḥ	वरौ várau	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative	वर vára	वरौ várau	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative	वरम् váram	वरौ várau	वरान् várān
Instrumental	वरेण váreṇa	वराभ्याम् várābhyām	वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative	वराय várāya	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Ablative	वरात् várāt	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Genitive	वरस्य várasya	वरयोः várayoḥ	वराणाम् várāṇām
Locative	वरे váre	वरयोः várayoḥ	वरेषु váreṣu
Notes	¹Vedic

Adjective

वर • (vára)

1. "select", choicest, valuable, precious, best, most excellent or eminent among (genitive, locative, ablative, or compound) or for (genitive) (ŚrS., MBh. etc.)
2. (at the end of a compound) royal, princely (Jātakam.)
3. better, preferable, better than (ablative, rarely genitive) or among (ablative) (Mn., MBh. etc.)
4. eldest (W.)

Declension

Masculine a-stem declension of वर
Nom. sg.	वरः (varaḥ)
Gen. sg.	वरस्य (varasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः (varaḥ)	वरौ (varau)	वराः (varāḥ)
Vocative	वर (vara)	वरौ (varau)	वराः (varāḥ)
Accusative	वरम् (varam)	वरौ (varau)	वरान् (varān)
Instrumental	वरेण (vareṇa)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरैः (varaiḥ)
Dative	वराय (varāya)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरेभ्यः (varebhyaḥ)
Ablative	वरात् (varāt)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरेभ्यः (varebhyaḥ)
Genitive	वरस्य (varasya)	वरयोः (varayoḥ)	वराणाम् (varāṇām)
Locative	वरे (vare)	वरयोः (varayoḥ)	वरेषु (vareṣu)

Feminine ā-stem declension of वर
Nom. sg.	वरा (varā)
Gen. sg.	वरायाः (varāyāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरा (varā)	वरे (vare)	वराः (varāḥ)
Vocative	वरे (vare)	वरे (vare)	वराः (varāḥ)
Accusative	वराम् (varām)	वरे (vare)	वराः (varāḥ)
Instrumental	वरया (varayā)	वराभ्याम् (varābhyām)	वराभिः (varābhiḥ)
Dative	वरायै (varāyai)	वराभ्याम् (varābhyām)	वराभ्यः (varābhyaḥ)
Ablative	वरायाः (varāyāḥ)	वराभ्याम् (varābhyām)	वराभ्यः (varābhyaḥ)
Genitive	वरायाः (varāyāḥ)	वरयोः (varayoḥ)	वराणाम् (varāṇām)
Locative	वरायाम् (varāyām)	वरयोः (varayoḥ)	वरासु (varāsu)

Neuter a-stem declension of वर
Nom. sg.	वरम् (varam)
Gen. sg.	वरस्य (varasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरम् (varam)	वरे (vare)	वराणि (varāṇi)
Vocative	वर (vara)	वरे (vare)	वराणि (varāṇi)
Accusative	वरम् (varam)	वरे (vare)	वराणि (varāṇi)
Instrumental	वरेण (vareṇa)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरैः (varaiḥ)
Dative	वराय (varāya)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरेभ्यः (varebhyaḥ)
Ablative	वरात् (varāt)	वराभ्याम् (varābhyām)	वरेभ्यः (varebhyaḥ)
Genitive	वरस्य (varasya)	वरयोः (varayoḥ)	वराणाम् (varāṇām)
Locative	वरे (vare)	वरयोः (varayoḥ)	वरेषु (vareṣu)

Noun

वर • (vára) m

1. boon, gift, reward, benefit, blessing, favour (RV. etc.)

   वराय (várāya), वरम् आ (váram ā́), प्रति वरम् (práti váram) or वरं वरम् (váraṃ varam) — according to wish, to one's heart's content

   मद्वरात् (mad-varāt) — in consequence of the boon granted by me

   váraṃ-√vṛ — to choose a boon

   varaṃ-√yāc or ā-√kāṅkṣ or √brū or causative of pra-√arth — to prefer a request

   váraṃ √dā, varam pra-√dā or pra-√yam — to grant a boon or blessing

   varaṃ-√labh — to receive a boon or reward

2. benefit, advantage, privilege (Daś.)
3. charity, alms (VarBṛS.)
4. dowry (Pañcat.)
5. a kind of grain (= वरत (varata)) (KātyŚr., Sch.)
6. bdellium (L.)
7. sparrow (L.)
8. name of a son of श्वफल्क (śvaphalka) (VP.)
9. saffron (BhP.) (in compounds not always separable from the homographic word meaning "enclosing, etc")

Declension

Masculine a-stem declension of वर (vára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वरः váraḥ	वरौ várau	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Vocative	वर vára	वरौ várau	वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹
Accusative	वरम् váram	वरौ várau	वरान् várān
Instrumental	वरेण váreṇa	वराभ्याम् várābhyām	वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹
Dative	वराय várāya	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Ablative	वरात् várāt	वराभ्याम् várābhyām	वरेभ्यः várebhyaḥ
Genitive	वरस्य várasya	वरयोः várayoḥ	वराणाम् várāṇām
Locative	वरे váre	वरयोः várayoḥ	वरेषु váreṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• → Burmese: ဘုရား (bhu.ra:, “Buddha”)
• → Khamti: ၸြႃ (phraa, “Buddha”)
• Old Khmer: វ្រះ (vraḥ, “to be holy”)
  • Khmer: ព្រះ (preah, “Buddha”)
  • → Lao: ພຣະ (pha ra), ພະ (ພະ)
  • → Thai: พระ (prá, “royal; priestly; divine”), พร (pɔɔn, “blessing”)
• Old Javanese: phra
  • Javanese: bra
• → Old Javanese: wara (“favour, gift; eminent, precious, select”)
  • Javanese: ꦮꦫ (wara, “lady”)
  • → Balinese: ᬯᬭ (wara, “superior”)
• → Tamil: வரம் (varam)
• → Telugu: వరము (varamu, “blessing”), వరుడు (varuḍu, “excellent man; bridegroom; husband”)

References

• Monier Williams (1899), “वर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, pages 0921, 0922.