मदिर
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬫᬤᬶᬭ (Balinese script)
- মদিৰ (Assamese script)
- মদির (Bengali script)
- 𑰦𑰟𑰰𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀫𑀤𑀺𑀭 (Brahmi script)
- 𑌮𑌦𑌿𑌰 (Grantha script)
- મદિર (Gujarati script)
- ꦩꦢꦶꦫ (Javanese script)
- ಮದಿರ (Kannada script)
- မဒိရ (Burmese script)
- 𑐩𑐡𑐶𑐬 (Newa script)
- ମଦିର (Oriya script)
- ꢪꢣꢶꢬ (Saurashtra script)
- 𑆩𑆢𑆴𑆫 (Sharada script)
- 𑖦𑖟𑖰𑖨 (Siddham script)
- మదిర (Telugu script)
- མདིར (Tibetan script)
- 𑒧𑒠𑒱𑒩 (Tirhuta script)
Etymology
From Proto-Indo-European *m̥h₂d-h₂-ró-s, from *meh₂d- (“to be wet”). Cognate with Ancient Greek μᾰδᾰρός (madarós, “wet”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /mɐ.d̪i.ɾɐ́/
- (Classical) IPA(key): /ˈmɐ.d̪i.ɾɐ/
Adjective
मदिर • (madirá)
- intoxicating, exhilarating, gladdening, lovely
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 6.69.7:
- इन्द्राविष्णू पिबतं मध्वो अस्य सोमस्य दस्रा जठरं पृणेथाम् ।
आ वामन्धांसि मदिराण्यग्मन्नुप ब्रह्माणि शृणुतं हवं मे ॥- indrāviṣṇū pibataṃ madhvo asya somasya dasrā jaṭharaṃ pṛṇethām .
ā vāmandhāṃsi madirāṇyagmannupa brahmāṇi śṛṇutaṃ havaṃ me . - Drink of this meath, O Indra, thou, and Viṣṇu; drink ye your fill of Soma, Wonder-Workers.
The sweet exhilarating juice hath reached you. Hear ye my prayers, give ear unto my calling.
- indrāviṣṇū pibataṃ madhvo asya somasya dasrā jaṭharaṃ pṛṇethām .
- इन्द्राविष्णू पिबतं मध्वो अस्य सोमस्य दस्रा जठरं पृणेथाम् ।
Declension
| Masculine a-stem declension of मदिर (madirá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | मदिरः madiráḥ | मदिरौ madiraú | मदिराः / मदिरासः¹ madirā́ḥ / madirā́saḥ¹ |
| Vocative | मदिर mádira | मदिरौ mádirau | मदिराः / मदिरासः¹ mádirāḥ / mádirāsaḥ¹ |
| Accusative | मदिरम् madirám | मदिरौ madiraú | मदिरान् madirā́n |
| Instrumental | मदिरेण madiréṇa | मदिराभ्याम् madirā́bhyām | मदिरैः / मदिरेभिः¹ madiraíḥ / madirébhiḥ¹ |
| Dative | मदिराय madirā́ya | मदिराभ्याम् madirā́bhyām | मदिरेभ्यः madirébhyaḥ |
| Ablative | मदिरात् madirā́t | मदिराभ्याम् madirā́bhyām | मदिरेभ्यः madirébhyaḥ |
| Genitive | मदिरस्य madirásya | मदिरयोः madiráyoḥ | मदिराणाम् madirā́ṇām |
| Locative | मदिरे madiré | मदिरयोः madiráyoḥ | मदिरेषु madiréṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of मदिरा (madirā́) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | मदिरा madirā́ | मदिरे madiré | मदिराः madirā́ḥ |
| Vocative | मदिरे mádire | मदिरे mádire | मदिराः mádirāḥ |
| Accusative | मदिराम् madirā́m | मदिरे madiré | मदिराः madirā́ḥ |
| Instrumental | मदिरया / मदिरा¹ madiráyā / madirā́¹ | मदिराभ्याम् madirā́bhyām | मदिराभिः madirā́bhiḥ |
| Dative | मदिरायै madirā́yai | मदिराभ्याम् madirā́bhyām | मदिराभ्यः madirā́bhyaḥ |
| Ablative | मदिरायाः madirā́yāḥ | मदिराभ्याम् madirā́bhyām | मदिराभ्यः madirā́bhyaḥ |
| Genitive | मदिरायाः madirā́yāḥ | मदिरयोः madiráyoḥ | मदिराणाम् madirā́ṇām |
| Locative | मदिरायाम् madirā́yām | मदिरयोः madiráyoḥ | मदिरासु madirā́su |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of मदिर (madirá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | मदिरम् madirám | मदिरे madiré | मदिराणि / मदिरा¹ madirā́ṇi / madirā́¹ |
| Vocative | मदिर mádira | मदिरे mádire | मदिराणि / मदिरा¹ mádirāṇi / mádirā¹ |
| Accusative | मदिरम् madirám | मदिरे madiré | मदिराणि / मदिरा¹ madirā́ṇi / madirā́¹ |
| Instrumental | मदिरेण madiréṇa | मदिराभ्याम् madirā́bhyām | मदिरैः / मदिरेभिः¹ madiraíḥ / madirébhiḥ¹ |
| Dative | मदिराय madirā́ya | मदिराभ्याम् madirā́bhyām | मदिरेभ्यः madirébhyaḥ |
| Ablative | मदिरात् madirā́t | मदिराभ्याम् madirā́bhyām | मदिरेभ्यः madirébhyaḥ |
| Genitive | मदिरस्य madirásya | मदिरयोः madiráyoḥ | मदिराणाम् madirā́ṇām |
| Locative | मदिरे madiré | मदिरयोः madiráyoḥ | मदिरेषु madiréṣu |
| Notes |
| ||
Derived terms
- मदिरा (madirā)
References
- Monier Williams (1899) , “मदिर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 778.