प्रतिबिम्ब
Sanskrit
Etymology
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Pronunciation
- (Classical) IPA(key): /pɾɐ.t̪iˈbim.bɐ/
Noun
प्रतिबिम्ब • (pratibimba) n or m
- reflected image; reflection; mirrored form
- c. 400 BCE, Mahābhārata 1.1.197:
- यत्तद्यतिवरा युक्ता ध्यानयोगबलान्विताः ।
प्रतिबिम्बम् इवादर्शे पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम् ॥- yattadyativarā yuktā dhyānayogabalānvitāḥ .
pratibimbam ivādarśe paśyantyātmanyavasthitam . - (It tells of) the very object that the saints – dedicated to asceticism and endowed with dhyāna, yoga, and bala –
see inside the soul's domain as if (viewing) an image in the mirror.
- yattadyativarā yuktā dhyānayogabalānvitāḥ .
- यत्तद्यतिवरा युक्ता ध्यानयोगबलान्विताः ।
- c. 800 CE – 950 CE, Nārāyaṇa, Hitopadeśa 2.13.37:
- इत्युक्त्वा तस्मिन्कूपजले तस्यैव प्रतिबिम्बं दर्शितवान् ।
- ityuktvā tasminkūpajale tasyaiva pratibimbaṃ darśitavān .
- After saying these words, he saw his own reflection in the water inside that well.
- इत्युक्त्वा तस्मिन्कूपजले तस्यैव प्रतिबिम्बं दर्शितवान् ।
Declension
| Neuter a-stem declension of प्रतिबिम्ब (pratibimba) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | प्रतिबिम्बम् pratibimbam | प्रतिबिम्बे pratibimbe | प्रतिबिम्बानि / प्रतिबिम्बा¹ pratibimbāni / pratibimbā¹ |
| Vocative | प्रतिबिम्ब pratibimba | प्रतिबिम्बे pratibimbe | प्रतिबिम्बानि / प्रतिबिम्बा¹ pratibimbāni / pratibimbā¹ |
| Accusative | प्रतिबिम्बम् pratibimbam | प्रतिबिम्बे pratibimbe | प्रतिबिम्बानि / प्रतिबिम्बा¹ pratibimbāni / pratibimbā¹ |
| Instrumental | प्रतिबिम्बेन pratibimbena | प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām | प्रतिबिम्बैः / प्रतिबिम्बेभिः¹ pratibimbaiḥ / pratibimbebhiḥ¹ |
| Dative | प्रतिबिम्बाय pratibimbāya | प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām | प्रतिबिम्बेभ्यः pratibimbebhyaḥ |
| Ablative | प्रतिबिम्बात् pratibimbāt | प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām | प्रतिबिम्बेभ्यः pratibimbebhyaḥ |
| Genitive | प्रतिबिम्बस्य pratibimbasya | प्रतिबिम्बयोः pratibimbayoḥ | प्रतिबिम्बानाम् pratibimbānām |
| Locative | प्रतिबिम्बे pratibimbe | प्रतिबिम्बयोः pratibimbayoḥ | प्रतिबिम्बेषु pratibimbeṣu |
| Notes |
| ||
| Masculine a-stem declension of प्रतिबिम्ब (pratibimba) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | प्रतिबिम्बः pratibimbaḥ | प्रतिबिम्बौ pratibimbau | प्रतिबिम्बाः / प्रतिबिम्बासः¹ pratibimbāḥ / pratibimbāsaḥ¹ |
| Vocative | प्रतिबिम्ब pratibimba | प्रतिबिम्बौ pratibimbau | प्रतिबिम्बाः / प्रतिबिम्बासः¹ pratibimbāḥ / pratibimbāsaḥ¹ |
| Accusative | प्रतिबिम्बम् pratibimbam | प्रतिबिम्बौ pratibimbau | प्रतिबिम्बान् pratibimbān |
| Instrumental | प्रतिबिम्बेन pratibimbena | प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām | प्रतिबिम्बैः / प्रतिबिम्बेभिः¹ pratibimbaiḥ / pratibimbebhiḥ¹ |
| Dative | प्रतिबिम्बाय pratibimbāya | प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām | प्रतिबिम्बेभ्यः pratibimbebhyaḥ |
| Ablative | प्रतिबिम्बात् pratibimbāt | प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām | प्रतिबिम्बेभ्यः pratibimbebhyaḥ |
| Genitive | प्रतिबिम्बस्य pratibimbasya | प्रतिबिम्बयोः pratibimbayoḥ | प्रतिबिम्बानाम् pratibimbānām |
| Locative | प्रतिबिम्बे pratibimbe | प्रतिबिम्बयोः pratibimbayoḥ | प्रतिबिम्बेषु pratibimbeṣu |
| Notes |
| ||
References
- “प्रतिबिम्ब” in Carl Cappeller, A Sanskrit–English Dictionary: Based upon the St. Petersburg Lexicons, Strasbourg: Karl J. Trübner, 1891, →OCLC, page 335, column 2.
- Arthur Anthony Macdonell (1893), “प्रतिबिम्ब”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 174
- Monier Williams (1899), “prati-bimba”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 662/3.