पर्वत
See also: प्रवते and पार्वती
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit पर्वत (párvata).
Pronunciation
- IPA(key): /pəɾ.ʋət̪/
Noun
पर्वत • (parvat) m (Urdu spelling پروت)
- mountain
- Synonyms: पहाड़ (pahāṛ), कोह (koh), अचल (acal), नग (nag), जबल (jabal)
Declension
| Declension of पर्वत | ||
|---|---|---|
| Singular | Plural | |
| Direct | पर्वत (parvat) | पर्वत (parvat) |
| Oblique | पर्वत (parvat) | पर्वतों (parvatõ) |
| Vocative | पर्वत (parvat) | पर्वतो (parvato) |
Alternative forms
- पर्बत (parbat) – in some mountain names, poetic
Derived terms
- पर्वतीय (parvatīya)
- पर्वतश्रेणी (parvataśreṇī)
Related terms
- पार्वती (pārvatī)
Marathi
Etymology
Borrowed from Sanskrit पर्वत (párvata).
Noun
पर्वत • (parvat) m
- mountain
- hill
Sanskrit
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *párwatas, from Proto-Indo-Iranian *párwatas (“mountain, rock”), from Proto-Indo-European *pérwn̥-to-s (“rocky”), from *pérwr̥ (“rock”). Cognate with Avestan 𐬞𐬀𐬎𐬭𐬎𐬎𐬀𐬙𐬁 (pauruuatā, “mountain”), Hittite 𒁉𒂊𒊒 (pé-e-ru /péru/, “rock”), 𒁉𒂊𒊒𒈾𒀭𒍝 (pé-e-ru-na-an-za /pérunanta/, “rocky, craggy”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /pɐ́ɽ.ʋɐ.t̪ɐ/
- (Classical) IPA(key): /ˈpɐɽ.ʋɐ.t̪ɐ/
Noun
पर्वत • (párvata) m
- mountain, mountain range, height, hill, rock
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 5.57.3:
- धूनुथ द्यां पर्वतान्दाशुषे वसु नि वो वना जिहते यामनो भिया ।
- dhūnutha dyāṃ parvatāndāśuṣe vasu ni vo vanā jihate yāmano bhiyā .
- From hills and heaven ye shake wealth for the worshipper: in terror at your coming low the woods bow down.
- धूनुथ द्यां पर्वतान्दाशुषे वसु नि वो वना जिहते यामनो भिया ।
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.39.5:
- प्र वेपयन्ति पर्वतान्वि विञ्चन्ति वनस्पतीन् ।
- pra vepayanti parvatānvi viñcanti vanaspatīn .
- They make the mountains rock and reel, they rend the forest-kings apart.
- प्र वेपयन्ति पर्वतान्वि विञ्चन्ति वनस्पतीन् ।
- an artificial mound or heap (of grain, salt, silver, gold etc. presented to Brahmans)
- the number 7 (from the 7 principal mountain-ranges)
- a fragment of rock, stone
- a (mountain-like) cloud
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.64.11:
- हिरण्ययेभिः पविभिः पयोवृध उज्जिघ्नन्त आपथ्यो न पर्वतान् ।
- hiraṇyayebhiḥ pavibhiḥ payovṛdha ujjighnanta āpathyo na parvatān .
- They who with golden fellies make the rain increase drive forward the big clouds like wanderers on the way.
- हिरण्ययेभिः पविभिः पयोवृध उज्जिघ्नन्त आपथ्यो न पर्वतान् ।
Declension
| Masculine a-stem declension of पर्वत (párvata) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पर्वतः párvataḥ | पर्वतौ párvatau | पर्वताः / पर्वतासः¹ párvatāḥ / párvatāsaḥ¹ |
| Vocative | पर्वत párvata | पर्वतौ párvatau | पर्वताः / पर्वतासः¹ párvatāḥ / párvatāsaḥ¹ |
| Accusative | पर्वतम् párvatam | पर्वतौ párvatau | पर्वतान् párvatān |
| Instrumental | पर्वतेन párvatena | पर्वताभ्याम् párvatābhyām | पर्वतैः / पर्वतेभिः¹ párvataiḥ / párvatebhiḥ¹ |
| Dative | पर्वताय párvatāya | पर्वताभ्याम् párvatābhyām | पर्वतेभ्यः párvatebhyaḥ |
| Ablative | पर्वतात् párvatāt | पर्वताभ्याम् párvatābhyām | पर्वतेभ्यः párvatebhyaḥ |
| Genitive | पर्वतस्य párvatasya | पर्वतयोः párvatayoḥ | पर्वतानाम् párvatānām |
| Locative | पर्वते párvate | पर्वतयोः párvatayoḥ | पर्वतेषु párvateṣu |
| Notes |
| ||
Derived terms
- पार्वती (pā́rvatī)
Descendants
- Ashokan Prakrit: [Term?]
- Maharastri Prakrit: 𑀧𑀯𑁆𑀯𑀬 (pavvaya)
- Sauraseni Prakrit: 𑀧𑀯𑁆𑀯𑀤 (pavvada)
- Pali: pabbata
- → Bengali: পর্বত (pôrbôt)
- → Hindi: पर्वत (parvat)
- → Kannada: ಪರ್ವತ (parvata)
- → Marathi: पर्वत (parvat)
- → Tamil: பர்வதம் (parvatam)
- → Telugu: పర్వతము (parvatamu)
Adjective
पर्वत • (párvata)
- knotty, rugged (said of mountains)
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda
Declension
| Masculine a-stem declension of पर्वत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | पर्वतः (parvataḥ) | ||
| Gen. sg. | पर्वतस्य (parvatasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पर्वतः (parvataḥ) | पर्वतौ (parvatau) | पर्वताः (parvatāḥ) |
| Vocative | पर्वत (parvata) | पर्वतौ (parvatau) | पर्वताः (parvatāḥ) |
| Accusative | पर्वतम् (parvatam) | पर्वतौ (parvatau) | पर्वतान् (parvatān) |
| Instrumental | पर्वतेन (parvatena) | पर्वताभ्याम् (parvatābhyām) | पर्वतैः (parvataiḥ) |
| Dative | पर्वताय (parvatāya) | पर्वताभ्याम् (parvatābhyām) | पर्वतेभ्यः (parvatebhyaḥ) |
| Ablative | पर्वतात् (parvatāt) | पर्वताभ्याम् (parvatābhyām) | पर्वतेभ्यः (parvatebhyaḥ) |
| Genitive | पर्वतस्य (parvatasya) | पर्वतयोः (parvatayoḥ) | पर्वतानाम् (parvatānām) |
| Locative | पर्वते (parvate) | पर्वतयोः (parvatayoḥ) | पर्वतेषु (parvateṣu) |
| Feminine ā-stem declension of पर्वत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | पर्वता (parvatā) | ||
| Gen. sg. | पर्वतायाः (parvatāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पर्वता (parvatā) | पर्वते (parvate) | पर्वताः (parvatāḥ) |
| Vocative | पर्वते (parvate) | पर्वते (parvate) | पर्वताः (parvatāḥ) |
| Accusative | पर्वताम् (parvatām) | पर्वते (parvate) | पर्वताः (parvatāḥ) |
| Instrumental | पर्वतया (parvatayā) | पर्वताभ्याम् (parvatābhyām) | पर्वताभिः (parvatābhiḥ) |
| Dative | पर्वतायै (parvatāyai) | पर्वताभ्याम् (parvatābhyām) | पर्वताभ्यः (parvatābhyaḥ) |
| Ablative | पर्वतायाः (parvatāyāḥ) | पर्वताभ्याम् (parvatābhyām) | पर्वताभ्यः (parvatābhyaḥ) |
| Genitive | पर्वतायाः (parvatāyāḥ) | पर्वतयोः (parvatayoḥ) | पर्वतानाम् (parvatānām) |
| Locative | पर्वतायाम् (parvatāyām) | पर्वतयोः (parvatayoḥ) | पर्वतासु (parvatāsu) |
| Neuter a-stem declension of पर्वत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | पर्वतम् (parvatam) | ||
| Gen. sg. | पर्वतस्य (parvatasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पर्वतम् (parvatam) | पर्वते (parvate) | पर्वतानि (parvatāni) |
| Vocative | पर्वत (parvata) | पर्वते (parvate) | पर्वतानि (parvatāni) |
| Accusative | पर्वतम् (parvatam) | पर्वते (parvate) | पर्वतानि (parvatāni) |
| Instrumental | पर्वतेन (parvatena) | पर्वताभ्याम् (parvatābhyām) | पर्वतैः (parvataiḥ) |
| Dative | पर्वताय (parvatāya) | पर्वताभ्याम् (parvatābhyām) | पर्वतेभ्यः (parvatebhyaḥ) |
| Ablative | पर्वतात् (parvatāt) | पर्वताभ्याम् (parvatābhyām) | पर्वतेभ्यः (parvatebhyaḥ) |
| Genitive | पर्वतस्य (parvatasya) | पर्वतयोः (parvatayoḥ) | पर्वतानाम् (parvatānām) |
| Locative | पर्वते (parvate) | पर्वतयोः (parvatayoḥ) | पर्वतेषु (parvateṣu) |
References
- Monier Williams (1899), “पर्वत”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 0609.