नीललोहित
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit नीललोहित (nīlalohita). Synchronically analysable as नील (nīl) + लोहित (lohit).
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /niːl.loː.ɦɪt̪/, [n̪iːl̪.l̪oː.ɦɪt̪]
Adjective
नीललोहित • (nīllohit) (indeclinable)
- (rare) purple
- Synonym: बैंगनी (baiṅgnī)
Proper noun
नीललोहित • (nīllohit) m
- (Hinduism) name of Shiva
Declension
Declension of नीललोहित (sg-only masc cons-stem)
singular | |
---|---|
direct | नीललोहित nīllohit |
oblique | नीललोहित nīllohit |
vocative | नीललोहित nīllohit |
Further reading
- Dāsa, Śyamāsundara, “नीललोहित”, in Hindī Śabdasāgara [Comprehensive Hindi Dictionary] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, 1965–1975.
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬦᬷᬮᬮᭀᬳᬶᬢ (Balinese script)
- নীললোহিত (Assamese script)
- নীললোহিত (Bengali script)
- 𑰡𑰱𑰩𑰩𑰺𑰮𑰰𑰝 (Bhaiksuki script)
- 𑀦𑀻𑀮𑀮𑁄𑀳𑀺𑀢 (Brahmi script)
- 𑌨𑍀𑌲𑌲𑍋𑌹𑌿𑌤 (Grantha script)
- નીલલોહિત (Gujarati script)
- ꦤꦷꦭꦭꦺꦴꦲꦶꦠ (Javanese script)
- នីលលោហិត (Khmer script)
- ನೀಲಲೋಹಿತ (Kannada script)
- ນີລໂລຫິຕ (Lao script)
- 𑘡𑘲𑘩𑘩𑘻𑘮𑘱𑘝 (Modi script)
- နီလလောဟိတ (Burmese script)
- 𑐣𑐷𑐮𑐮𑑀𑐴𑐶𑐟 (Newa script)
- ନୀଲଲୋହିତ (Oriya script)
- ꢥꢷꢭꢭꣂꢲꢶꢡ (Saurashtra script)
- 𑆤𑆵𑆬𑆬𑆾𑆲𑆴𑆠 (Sharada script)
- 𑖡𑖱𑖩𑖩𑖺𑖮𑖰𑖝 (Siddham script)
- నీలలోహిత (Telugu script)
- นีลโลหิต (Thai script)
- ནཱིལལོཧིཏ (Tibetan script)
- 𑒢𑒲𑒪𑒪𑒼𑒯𑒱𑒞 (Tirhuta script)
Etymology
From नील (nīla, “dark colour; dark blue”) + लोहित (lohita, “red”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /n̪iː.l̪ɐ.l̪ɐw.ɦi.t̪ɐ́/
- (Classical) IPA(key): /n̪iː.l̪ɐˈl̪oː.ɦi.t̪ɐ/
Noun
नीललोहित • (nīlalohitá) m
- purple colour (dark blend of red and blue)
- name of Shiva
- name of a kalpa
Declension
Masculine a-stem declension of नीललोहित (nīlalohitá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | नीललोहितः nīlalohitáḥ | नीललोहितौ nīlalohitaú | नीललोहिताः / नीललोहितासः¹ nīlalohitā́ḥ / nīlalohitā́saḥ¹ |
Vocative | नीललोहित nī́lalohita | नीललोहितौ nī́lalohitau | नीललोहिताः / नीललोहितासः¹ nī́lalohitāḥ / nī́lalohitāsaḥ¹ |
Accusative | नीललोहितम् nīlalohitám | नीललोहितौ nīlalohitaú | नीललोहितान् nīlalohitā́n |
Instrumental | नीललोहितेन nīlalohiténa | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहितैः / नीललोहितेभिः¹ nīlalohitaíḥ / nīlalohitébhiḥ¹ |
Dative | नीललोहिताय nīlalohitā́ya | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहितेभ्यः nīlalohitébhyaḥ |
Ablative | नीललोहितात् nīlalohitā́t | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहितेभ्यः nīlalohitébhyaḥ |
Genitive | नीललोहितस्य nīlalohitásya | नीललोहितयोः nīlalohitáyoḥ | नीललोहितानाम् nīlalohitā́nām |
Locative | नीललोहिते nīlalohité | नीललोहितयोः nīlalohitáyoḥ | नीललोहितेषु nīlalohitéṣu |
Notes |
|
Adjective
नीललोहित • (nīlalohitá)
- dark blue, purple; blue and red
- c. 1200 BCE – 800 BCE, Kṛṣṇa-Yajurveda (Taittirīya Saṃhitā) IV.5.10.1:
- द्रापे॒ अन्ध॑सस्पते॒ दरि॑द्र॒न्-नील॑लोहित ।
ए॒षां पुरु॑षाणामे॒षां प॑शू॒नां मा भेर्माऽरो॒ मो ए॑षां॒ किञ्च॒नाम॑मत् ।- drāpe andhasaspate daridran-nīlalohita .
eṣāṃ puruṣāṇāmeṣāṃ paśūnāṃ mā bhermā’ro mo eṣāṃ kiñcanāmamat . - O pursuer, O lord of the Soma plants, O waster, [you who are] red and blue,
Do not frighten or injure any of these people, or these cattle;
May none one of these be injured.
- drāpe andhasaspate daridran-nīlalohita .
- द्रापे॒ अन्ध॑सस्पते॒ दरि॑द्र॒न्-नील॑लोहित ।
Declension
Masculine a-stem declension of नीललोहित (nīlalohitá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | नीललोहितः nīlalohitáḥ | नीललोहितौ nīlalohitaú | नीललोहिताः / नीललोहितासः¹ nīlalohitā́ḥ / nīlalohitā́saḥ¹ |
Vocative | नीललोहित nī́lalohita | नीललोहितौ nī́lalohitau | नीललोहिताः / नीललोहितासः¹ nī́lalohitāḥ / nī́lalohitāsaḥ¹ |
Accusative | नीललोहितम् nīlalohitám | नीललोहितौ nīlalohitaú | नीललोहितान् nīlalohitā́n |
Instrumental | नीललोहितेन nīlalohiténa | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहितैः / नीललोहितेभिः¹ nīlalohitaíḥ / nīlalohitébhiḥ¹ |
Dative | नीललोहिताय nīlalohitā́ya | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहितेभ्यः nīlalohitébhyaḥ |
Ablative | नीललोहितात् nīlalohitā́t | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहितेभ्यः nīlalohitébhyaḥ |
Genitive | नीललोहितस्य nīlalohitásya | नीललोहितयोः nīlalohitáyoḥ | नीललोहितानाम् nīlalohitā́nām |
Locative | नीललोहिते nīlalohité | नीललोहितयोः nīlalohitáyoḥ | नीललोहितेषु nīlalohitéṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of नीललोहिता (nīlalohitā́) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | नीललोहिता nīlalohitā́ | नीललोहिते nīlalohité | नीललोहिताः nīlalohitā́ḥ |
Vocative | नीललोहिते nī́lalohite | नीललोहिते nī́lalohite | नीललोहिताः nī́lalohitāḥ |
Accusative | नीललोहिताम् nīlalohitā́m | नीललोहिते nīlalohité | नीललोहिताः nīlalohitā́ḥ |
Instrumental | नीललोहितया / नीललोहिता¹ nīlalohitáyā / nīlalohitā́¹ | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहिताभिः nīlalohitā́bhiḥ |
Dative | नीललोहितायै nīlalohitā́yai | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहिताभ्यः nīlalohitā́bhyaḥ |
Ablative | नीललोहितायाः nīlalohitā́yāḥ | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहिताभ्यः nīlalohitā́bhyaḥ |
Genitive | नीललोहितायाः nīlalohitā́yāḥ | नीललोहितयोः nīlalohitáyoḥ | नीललोहितानाम् nīlalohitā́nām |
Locative | नीललोहितायाम् nīlalohitā́yām | नीललोहितयोः nīlalohitáyoḥ | नीललोहितासु nīlalohitā́su |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of नीललोहित (nīlalohitá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | नीललोहितम् nīlalohitám | नीललोहिते nīlalohité | नीललोहितानि / नीललोहिता¹ nīlalohitā́ni / nīlalohitā́¹ |
Vocative | नीललोहित nī́lalohita | नीललोहिते nī́lalohite | नीललोहितानि / नीललोहिता¹ nī́lalohitāni / nī́lalohitā¹ |
Accusative | नीललोहितम् nīlalohitám | नीललोहिते nīlalohité | नीललोहितानि / नीललोहिता¹ nīlalohitā́ni / nīlalohitā́¹ |
Instrumental | नीललोहितेन nīlalohiténa | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहितैः / नीललोहितेभिः¹ nīlalohitaíḥ / nīlalohitébhiḥ¹ |
Dative | नीललोहिताय nīlalohitā́ya | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहितेभ्यः nīlalohitébhyaḥ |
Ablative | नीललोहितात् nīlalohitā́t | नीललोहिताभ्याम् nīlalohitā́bhyām | नीललोहितेभ्यः nīlalohitébhyaḥ |
Genitive | नीललोहितस्य nīlalohitásya | नीललोहितयोः nīlalohitáyoḥ | नीललोहितानाम् nīlalohitā́nām |
Locative | नीललोहिते nīlalohité | नीललोहितयोः nīlalohitáyoḥ | नीललोहितेषु nīlalohitéṣu |
Notes |
|
Further reading
- Monier Williams, “नीललोहित”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, 1899, OCLC 458052227, page 566, column 3.