दीव्यति

दीव्यति

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ᬤᬷᬯ᭄ᬬᬢᬶ (Balinese script)
• দীৱ্যতি (Assamese script)
• দীব্যতি (Bengali script)
• 𑰟𑰱𑰪𑰿𑰧𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
• 𑀤𑀻𑀯𑁆𑀬𑀢𑀺 (Brahmi script)
• 𑌦𑍀𑌵𑍍𑌯𑌤𑌿 (Grantha script)
• દીવ્યતિ (Gujarati script)
• ꦢꦷꦮꦾꦠꦶ (Javanese script)
• ទីវ្យតិ (Khmer script)
• ದೀವ್ಯತಿ (Kannada script)
• ທີວ຺ຍຕິ (Lao script)
• 𑘟𑘲𑘪𑘿𑘧𑘝𑘱 (Modi script)
• ဒီဝျတိ (Burmese script)
• 𑐡𑐷𑐰𑑂𑐫𑐟𑐶 (Newa script)
• ଦୀଵ୍ଯତି (Oriya script)
• ꢣꢷꢮ꣄ꢫꢡꢶ (Saurashtra script)
• 𑆢𑆵𑆮𑇀𑆪𑆠𑆴 (Sharada script)
• 𑖟𑖱𑖪𑖿𑖧𑖝𑖰 (Siddham script)
• దీవ్యతి (Telugu script)
• ทีวฺยติ (Thai script)
• དཱིཝྱཏི (Tibetan script)
• 𑒠𑒲𑒫𑓂𑒨𑒞𑒱 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *díHwiHyati, from Proto-Indo-European *dyew-.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /d̪íːʋ.jɐ.t̪i/
• (Classical) IPA^(key): /ˈd̪iːʋ.jɐ.t̪i/

Verb

दीव्यति • (dī́vyati) (root दिव्, class 4, type P)

1. to cast, throw (especially dice)
2. to play, gamble
   • c. 700 CE – 900 CE, Bhāgavata Purāṇa 10.56.5:

     तं विलोक्य जना दूरात्तेजसा मुष्टदृष्टयः। दीव्यतेऽक्षैर्भगवते शशंसु: सूर्यशङ्किताः॥

     taṃ vilokya janā dūrāttejasā muṣṭadṛṣṭayaḥ. dīvyate’kṣairbhagavate śaśaṃsu: sūryaśaṅkitāḥ.

     As the people looked at Satrājit from a distance, his brilliance blinded them. They presumed he was the sun-god, Sūrya, and went to tell Lord Kṛṣṇa, who was at that time playing with dice [i.e. gambling].

   • c. 700 CE – 900 CE, Bhāgavata Purāṇa 10.61.25:

     नैवाक्षकोविदा यूयं गोपाला वनगोचरराः। अक्षैर्दीव्यन्ति राजानो बाणैश्च न भवादृशाः॥

     naivākṣakovidā yūyaṃ gopālā vanagocararāḥ. akṣairdīvyanti rājāno bāṇaiśca na bhavādṛśāḥ.

     You cowherds who wander about the forests know nothing about dice. The kings play with dices and arrows; they are not for the likes of you.

3. to lay a wager, bet with (with instrumental case), upon (with dative case)
4. (with accusative case) to play, sport, joke, trifle with
   • 2009, Gurukula patrika, volume 21, page 259:

     ...(शिश्नदेवाः) अब्रह्मचर्याः कामिनो ये शिश्नेन दीव्यन्ति क्रीडन्ति ते।

     ...(śiśnadevāḥ) abrahmacaryāḥ kāmino ye śiśnena dīvyanti krīḍanti te.

     Śiśnadevas are those unchaste and lustful [people] who play or sport with their penis.

5. to have free scope, spread, increase
6. to shine, be bright
7. to praise, rejoice, be drunk or mad
8. to sleep
9. to wish for
10. to go

Conjugation

Conjugation of दीव्यति (dīvyati)
		Number			Number			Number
		Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Present tense
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	दीव्यति dīvyati	दीव्यतः dīvyataḥ	दीव्यन्ति dīvyanti	दीव्यते dīvyate	दीव्येते dīvyete	दीव्यन्ते dīvyante	दिव्यते divyate	दिव्येते divyete	दिव्यन्ते divyante
	2nd person	दीव्यसि dīvyasi	दीव्यथः dīvyathaḥ	दीव्यथ dīvyatha	दीव्यसे dīvyase	दीव्येथे dīvyethe	दीव्यध्वे dīvyadhve	दिव्यसे divyase	दिव्येथे divyethe	दिव्येध्वे divyedhve
	1st person	दीव्यामि dīvyāmi	दीव्यावः dīvyāvaḥ	दीव्यामः dīvyāmaḥ	दीव्ये dīvye	दीव्यावहे dīvyāvahe	दीव्यामहे dīvyāmahe	दिव्ये divye	दिव्यावहे divyāvahe	दिव्यामहे divyāmahe
Past tense (Imperfective)
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	अदीव्यत् adīvyat	अदीव्यताम् adīvyatām	अदीव्यन् adīvyan	अदीव्यत adīvyata	अदीव्येताम् adīvyetām	अदीव्यन्त adīvyanta	अदिव्यत adivyata	अदिव्येताम् adivyetām	अदिव्यन्त adivyanta
	2nd person	अदीव्यः adīvyaḥ	अदीव्यतम् adīvyatam	अदीव्यत adīvyata	अदीव्यथाः adīvyathāḥ	अदीव्येथाम् adīvyethām	अदीव्यध्वम् adīvyadhvam	अदिव्यथाः adivyathāḥ	अदिव्येथाम् adivyethām	अदिव्यध्वम् adivyadhvam
	1st person	अदीव्यम् adīvyam	अदीव्याव adīvyāva	अदीव्याम adīvyāma	अदीव्ये adīvye	अदीव्यावहि adīvyāvahi	अदीव्यामहि adīvyāmahi	अदिव्ये adivye	अदिव्यावहि adivyāvahi	अदिव्यामहि adivyāmahi
Imperative mood
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	दीव्यतु dīvyatu	दीव्यताम् dīvyatām	दीव्यन्तु dīvyantu	दीव्यताम् dīvyatām	दीव्येताम् dīvyetām	दीव्यन्ताम् dīvyantām	दिव्यताम् divyatām	दिव्येताम् divyetām	दिव्यन्ताम् divyantām
	2nd person	दीव्य dīvya	दीव्यतम् dīvyatam	दीव्यत dīvyata	दीव्यस्व dīvyasva	दीव्येथाम् dīvyethām	दीव्यध्वम् dīvyadhvam	दिव्यस्व divyasva	दिव्येथाम् divyethām	दिव्यध्वम् divyadhvam
	1st person	दीव्यानि dīvyāni	दीव्याव dīvyāva	दीव्याम dīvyāma	दीव्यै dīvyai	दीव्यावहै dīvyāvahai	दीव्यामहै dīvyāmahai	दिव्यै divyai	दिव्यावहै divyāvahai	दिव्यामहै divyāmahai
Potential mood / Optative mood
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	दीव्येत् dīvyet	दीव्येताम् dīvyetām	दीव्येयुः dīvyeyuḥ	दीव्येत dīvyeta	दीव्येयाताम् dīvyeyātām	दीव्येरन् dīvyeran	दिव्येत divyeta	दिव्येयाताम् divyeyātām	दिव्येरन् divyeran
	2nd person	दीव्येः dīvyeḥ	दीव्येतम् dīvyetam	दीव्येत dīvyeta	दीव्येथाः dīvyethāḥ	दीव्येयाथाम् dīvyeyāthām	दीव्येध्वम् dīvyedhvam	दिव्येथाः divyethāḥ	दिव्येयाथाम् divyeyāthām	दिव्येध्वम् divyedhvam
	1st person	दीव्येयम् dīvyeyam	दीव्येव dīvyeva	दीव्येम dīvyema	दीव्येय dīvyeya	दीव्येवहि dīvyevahi	दीव्येमहि dīvyemahi	दिव्येय divyeya	दिव्येवहि divyevahi	दिव्येमहि divyemahi

Further reading

• Monier Williams (1899) , “दीव्यति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 478.
• Apte, Vaman Shivram (1890) , “दीव्यति”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 813.