तथागत
Pali
Alternative forms
Alternative forms
- tathāgata (Latin script)
- 𑀢𑀣𑀸𑀕𑀢 (Brahmi script)
- তথাগত (Bengali script)
- තථාගත (Sinhalese script)
- တထာဂတ or တထႃၷတ (Burmese script)
- ตถาคต or ตะถาคะตะ (Thai script)
- ᨲᨳᩣᨣᨲ (Tai Tham script)
- ຕຖາຄຕ or ຕະຖາຄະຕະ (Lao script)
- តថាគត (Khmer script)
- 𑄖𑄗𑄂𑄉𑄖 (Chakma script)
Noun
तथागत m
- Devanagari script form of tathāgata
Declension
Declension table of "तथागत" (masculine)
| Case \\ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | तथागतो (tathāgato) | तथागता (tathāgatā) |
| Accusative (second) | तथागतं (tathāgataṃ) | तथागते (tathāgate) |
| Instrumental (third) | तथागतेन (tathāgatena) | तथागतेहि (tathāgatehi) or तथागतेभि (tathāgatebhi) |
| Dative (fourth) | तथागतस्स (tathāgatassa) or तथागताय (tathāgatāya) or तथागतत्थं (tathāgatatthaṃ) | तथागतानं (tathāgatānaṃ) |
| Ablative (fifth) | तथागतस्मा (tathāgatasmā) or तथागतम्हा (tathāgatamhā) or तथागता (tathāgatā) | तथागतेहि (tathāgatehi) or तथागतेभि (tathāgatebhi) |
| Genitive (sixth) | तथागतस्स (tathāgatassa) | तथागतानं (tathāgatānaṃ) |
| Locative (seventh) | तथागतस्मिं (tathāgatasmiṃ) or तथागतम्हि (tathāgatamhi) or तथागते (tathāgate) | तथागतेसु (tathāgatesu) |
| Vocative (calling) | तथागत (tathāgata) | तथागता (tathāgatā) |
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- ᬢᬣᬵᬕᬢ (Balinese script)
- তথাগত (Assamese script)
- তথাগত (Bengali script)
- 𑰝𑰞𑰯𑰐𑰝 (Bhaiksuki script)
- 𑀢𑀣𑀸𑀕𑀢 (Brahmi script)
- 𑌤𑌥𑌾𑌗𑌤 (Grantha script)
- તથાગત (Gujarati script)
- ਤਥਾਗਤ (Gurmukhi script)
- ꦠꦡꦴꦒꦠ (Javanese script)
- តថាគត (Khmer script)
- ತಥಾಗತ (Kannada script)
- ຕຖາຄຕ (Lao script)
- തഥാഗത (Malayalam script)
- 𑘝𑘞𑘰𑘐𑘝 (Modi script)
- ᢐᠠᠲᠠᢗᠺᠠᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
- ᢠᠠᡨᠠ᠊ᠠᡤᠠᢠᠠ (Manchu script)
- တထာဂတ (Burmese script)
- 𑦽𑦾𑧑𑦰𑦽 (Nandinagari script)
- 𑐟𑐠𑐵𑐐𑐟 (Newa script)
- ତଥାଗତ (Oriya script)
- ꢡꢢꢵꢔꢡ (Saurashtra script)
- 𑆠𑆡𑆳𑆓𑆠 (Sharada script)
- 𑖝𑖞𑖯𑖐𑖝 (Siddham script)
- තථාගත (Sinhalese script)
- తథాగత (Telugu script)
- ตถาคต (Thai script)
- ཏ་ཐཱ་ག་ཏ (Tibetan script)
- 𑒞𑒟𑒰𑒑𑒞 (Tirhuta script)
Etymology
The Buddhist term was possibly borrowed from the Prakrit language of the early Buddhist community, but this is uncertain. The term (in any language) might have been "pre-Buddhistic",[1] and there have been various surface analyses, often entwined with philosophical intricacies. In borrowing languages such as Chinese, it is analysed as तथा (tathā, “thus, in that manner”) + आगत (āgata, “come”, past passive participle). It may also be analysed as तथा (tathā) + गत (gata, “gone; gone to a certain state or condition”) according to Monier Williams.[2] Cognate with Pali tathāgata.
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /t̪ɐ́.t̪ʰɑː.ɡɐ.t̪ɐ́/
- (Classical) IPA(key): /t̪ɐˈt̪ʰɑː.ɡɐ.t̪ɐ/
Adjective
तथागत • (táthāgatá)
- being in such a state or condition; of such a quality or nature
- c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 5.27.1:
- तथागतां तां व्यथिताम् अनिन्दितां व्यपेतहर्षां परिदीनमानसाम् ।
शुभां निमित्तानि शुभानि भेजिरे नरं श्रिया जुष्टम् इवोपजीविनः ॥- tathāgatāṃ tāṃ vyathitām aninditāṃ vyapetaharṣāṃ paridīnamānasām .
śubhāṃ nimittāni śubhāni bhejire naraṃ śriyā juṣṭam ivopajīvinaḥ . - Like subjects (flocking to) a man visited upon by Fortune, auspicious signs fell to the lot of the one who was in such (affliction), shaken, yet faultless, (who was) bereft of joy, assaulted by sorrow in the heart, yet righteous.
- tathāgatāṃ tāṃ vyathitām aninditāṃ vyapetaharṣāṃ paridīnamānasām .
- तथागतां तां व्यथिताम् अनिन्दितां व्यपेतहर्षां परिदीनमानसाम् ।
- c. 400 BCE, Mahābhārata 2.43.7:
- तथागतं तु तं दृष्ट्वा भीमसेनो महाबलः ।
अर्जुनश्च यमौ चोभौ सर्वे ते प्राहसंस्तदा ॥- tathāgataṃ tu taṃ dṛṣṭvā bhīmaseno mahābalaḥ .
arjunaśca yamau cobhau sarve te prāhasaṃstadā . - Upon seeing him fall into such (pathetic) state, Bhīmasena the Mighty,
Arjuna, and both the twins all burst out in laughter simultaneously.
- tathāgataṃ tu taṃ dṛṣṭvā bhīmaseno mahābalaḥ .
- तथागतं तु तं दृष्ट्वा भीमसेनो महाबलः ।
Declension
| Masculine a-stem declension of तथागत (táthāgatá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | तथागतः táthāgataḥ | तथागतौ táthāgatau | तथागताः / तथागतासः¹ táthāgatāḥ / táthāgatāsaḥ¹ |
| Vocative | तथागत táthāgata | तथागतौ táthāgatau | तथागताः / तथागतासः¹ táthāgatāḥ / táthāgatāsaḥ¹ |
| Accusative | तथागतम् táthāgatam | तथागतौ táthāgatau | तथागतान् táthāgatān |
| Instrumental | तथागतेन táthāgatena | तथागताभ्याम् táthāgatābhyām | तथागतैः / तथागतेभिः¹ táthāgataiḥ / táthāgatebhiḥ¹ |
| Dative | तथागताय táthāgatāya | तथागताभ्याम् táthāgatābhyām | तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ |
| Ablative | तथागतात् táthāgatāt | तथागताभ्याम् táthāgatābhyām | तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ |
| Genitive | तथागतस्य táthāgatasya | तथागतयोः táthāgatayoḥ | तथागतानाम् táthāgatānām |
| Locative | तथागते táthāgate | तथागतयोः táthāgatayoḥ | तथागतेषु táthāgateṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of तथागता (táthāgatā́) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | तथागता táthāgatā́ | तथागते táthāgate | तथागताः táthāgatā́ḥ |
| Vocative | तथागते táthāgate | तथागते táthāgate | तथागताः táthāgatāḥ |
| Accusative | तथागताम् táthāgatā́m | तथागते táthāgate | तथागताः táthāgatā́ḥ |
| Instrumental | तथागतया / तथागता¹ táthāgatayā / táthāgatā́¹ | तथागताभ्याम् táthāgatā́bhyām | तथागताभिः táthāgatā́bhiḥ |
| Dative | तथागतायै táthāgatā́yai | तथागताभ्याम् táthāgatā́bhyām | तथागताभ्यः táthāgatā́bhyaḥ |
| Ablative | तथागतायाः táthāgatā́yāḥ | तथागताभ्याम् táthāgatā́bhyām | तथागताभ्यः táthāgatā́bhyaḥ |
| Genitive | तथागतायाः táthāgatā́yāḥ | तथागतयोः táthāgatayoḥ | तथागतानाम् táthāgatā́nām |
| Locative | तथागतायाम् táthāgatā́yām | तथागतयोः táthāgatayoḥ | तथागतासु táthāgatā́su |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of तथागत (táthāgatá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | तथागतम् táthāgatam | तथागते táthāgate | तथागतानि / तथागता¹ táthāgatāni / táthāgatā¹ |
| Vocative | तथागत táthāgata | तथागते táthāgate | तथागतानि / तथागता¹ táthāgatāni / táthāgatā¹ |
| Accusative | तथागतम् táthāgatam | तथागते táthāgate | तथागतानि / तथागता¹ táthāgatāni / táthāgatā¹ |
| Instrumental | तथागतेन táthāgatena | तथागताभ्याम् táthāgatābhyām | तथागतैः / तथागतेभिः¹ táthāgataiḥ / táthāgatebhiḥ¹ |
| Dative | तथागताय táthāgatāya | तथागताभ्याम् táthāgatābhyām | तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ |
| Ablative | तथागतात् táthāgatāt | तथागताभ्याम् táthāgatābhyām | तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ |
| Genitive | तथागतस्य táthāgatasya | तथागतयोः táthāgatayoḥ | तथागतानाम् táthāgatānām |
| Locative | तथागते táthāgate | तथागतयोः táthāgatayoḥ | तथागतेषु táthāgateṣu |
| Notes |
| ||
Noun
तथागत • (tathāgata) m
- (Buddhism) tathāgata (an appellation for Buddhas, especially the Gautama Buddha)
- c. 1 CE – 200 CE, Vimalakīrtinirdeśa 9.3:
- ननूक्तं कुलपुत्र तथागतेनाशिक्षितो न परिभवितव्य इति ।
- nanūktaṃ kulaputra tathāgatenāśikṣito na paribhavitavya iti .
- Hasn't it been said after the Tathāgata, O noble prince, that the unlearned is not to be slighted?
- ननूक्तं कुलपुत्र तथागतेनाशिक्षितो न परिभवितव्य इति ।
Declension
| Masculine a-stem declension of तथागत (tathāgata) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | तथागतः tathāgataḥ | तथागतौ tathāgatau | तथागताः / तथागतासः¹ tathāgatāḥ / tathāgatāsaḥ¹ |
| Vocative | तथागत tathāgata | तथागतौ tathāgatau | तथागताः / तथागतासः¹ tathāgatāḥ / tathāgatāsaḥ¹ |
| Accusative | तथागतम् tathāgatam | तथागतौ tathāgatau | तथागतान् tathāgatān |
| Instrumental | तथागतेन tathāgatena | तथागताभ्याम् tathāgatābhyām | तथागतैः / तथागतेभिः¹ tathāgataiḥ / tathāgatebhiḥ¹ |
| Dative | तथागताय tathāgatāya | तथागताभ्याम् tathāgatābhyām | तथागतेभ्यः tathāgatebhyaḥ |
| Ablative | तथागतात् tathāgatāt | तथागताभ्याम् tathāgatābhyām | तथागतेभ्यः tathāgatebhyaḥ |
| Genitive | तथागतस्य tathāgatasya | तथागतयोः tathāgatayoḥ | तथागतानाम् tathāgatānām |
| Locative | तथागते tathāgate | तथागतयोः tathāgatayoḥ | तथागतेषु tathāgateṣu |
| Notes |
| ||
References
- Pali Text Society (1921-1925), “tathāgata”, in Pali-English Dictionary, London: Chipstead, page 296
- Monier Williams (1899), “Táthā–gata”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 433/3.