चूर्ण
See also: चरण and चरणौ
Hindi
Alternative forms
- चूरा (cūrā)
- चूरन (cūran)
Etymology
Borrowed from Sanskrit चूर्ण (cūrṇa).
Pronunciation
- IPA(key): /t͡ʃuːɾn/
Noun
चूर्ण • (cūrṇ) m
- powder (finely ground substance)
- (specifically, medicine) digestive powder
Declension
| Declension of चूर्ण | ||
|---|---|---|
| Singular | Plural | |
| Direct | चूर्ण (cūrṇ) | चूर्ण (cūrṇ) |
| Oblique | चूर्ण (cūrṇ) | चूर्णों (cūrṇõ) |
| Vocative | चूर्ण (cūrṇ) | चूर्णो (cūrṇo) |
Derived terms
- चूर्ण करना (cūrṇ karnā, “to pulverize”)
Sanskrit
Adjective
चूर्ण • (cūrṇa)
- minute
Declension
| Masculine a-stem declension of चूर्ण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | चूर्णः (cūrṇaḥ) | ||
| Gen. sg. | चूर्णस्य (cūrṇasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | चूर्णः (cūrṇaḥ) | चूर्णौ (cūrṇau) | चूर्णाः (cūrṇāḥ) |
| Vocative | चूर्ण (cūrṇa) | चूर्णौ (cūrṇau) | चूर्णाः (cūrṇāḥ) |
| Accusative | चूर्णम् (cūrṇam) | चूर्णौ (cūrṇau) | चूर्णान् (cūrṇān) |
| Instrumental | चूर्णेन (cūrṇena) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णैः (cūrṇaiḥ) |
| Dative | चूर्णाय (cūrṇāya) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णेभ्यः (cūrṇebhyaḥ) |
| Ablative | चूर्णात् (cūrṇāt) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णेभ्यः (cūrṇebhyaḥ) |
| Genitive | चूर्णस्य (cūrṇasya) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णानाम् (cūrṇānām) |
| Locative | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णेषु (cūrṇeṣu) |
| Feminine ā-stem declension of चूर्ण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | चूर्णा (cūrṇā) | ||
| Gen. sg. | चूर्णायाः (cūrṇāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | चूर्णा (cūrṇā) | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णाः (cūrṇāḥ) |
| Vocative | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णाः (cūrṇāḥ) |
| Accusative | चूर्णाम् (cūrṇām) | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णाः (cūrṇāḥ) |
| Instrumental | चूर्णया (cūrṇayā) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णाभिः (cūrṇābhiḥ) |
| Dative | चूर्णायै (cūrṇāyai) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णाभ्यः (cūrṇābhyaḥ) |
| Ablative | चूर्णायाः (cūrṇāyāḥ) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णाभ्यः (cūrṇābhyaḥ) |
| Genitive | चूर्णायाः (cūrṇāyāḥ) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णानाम् (cūrṇānām) |
| Locative | चूर्णायाम् (cūrṇāyām) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णासु (cūrṇāsu) |
| Neuter a-stem declension of चूर्ण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | चूर्णम् (cūrṇam) | ||
| Gen. sg. | चूर्णस्य (cūrṇasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | चूर्णम् (cūrṇam) | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णानि (cūrṇāni) |
| Vocative | चूर्ण (cūrṇa) | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णानि (cūrṇāni) |
| Accusative | चूर्णम् (cūrṇam) | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णानि (cūrṇāni) |
| Instrumental | चूर्णेन (cūrṇena) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णैः (cūrṇaiḥ) |
| Dative | चूर्णाय (cūrṇāya) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णेभ्यः (cūrṇebhyaḥ) |
| Ablative | चूर्णात् (cūrṇāt) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णेभ्यः (cūrṇebhyaḥ) |
| Genitive | चूर्णस्य (cūrṇasya) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णानाम् (cūrṇānām) |
| Locative | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णेषु (cūrṇeṣu) |
Noun
चूर्ण • (cūrṇa) m
- powder flour, aromatic powder, pounded sandal
- chalk, lime
- name of a man
Declension
| Masculine a-stem declension of चूर्ण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | चूर्णः (cūrṇaḥ) | ||
| Gen. sg. | चूर्णस्य (cūrṇasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | चूर्णः (cūrṇaḥ) | चूर्णौ (cūrṇau) | चूर्णाः (cūrṇāḥ) |
| Vocative | चूर्ण (cūrṇa) | चूर्णौ (cūrṇau) | चूर्णाः (cūrṇāḥ) |
| Accusative | चूर्णम् (cūrṇam) | चूर्णौ (cūrṇau) | चूर्णान् (cūrṇān) |
| Instrumental | चूर्णेन (cūrṇena) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णैः (cūrṇaiḥ) |
| Dative | चूर्णाय (cūrṇāya) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णेभ्यः (cūrṇebhyaḥ) |
| Ablative | चूर्णात् (cūrṇāt) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णेभ्यः (cūrṇebhyaḥ) |
| Genitive | चूर्णस्य (cūrṇasya) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णानाम् (cūrṇānām) |
| Locative | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णेषु (cūrṇeṣu) |
Noun
चूर्ण • (cūrṇa) n
- rice mixed with sesam
- a kind of easy prose
- dividing a word by separating double consonant for obtaining a different sense (in a riddle etc.)
Declension
| Neuter a-stem declension of चूर्ण | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | चूर्णम् (cūrṇam) | ||
| Gen. sg. | चूर्णस्य (cūrṇasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | चूर्णम् (cūrṇam) | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णानि (cūrṇāni) |
| Vocative | चूर्ण (cūrṇa) | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णानि (cūrṇāni) |
| Accusative | चूर्णम् (cūrṇam) | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णानि (cūrṇāni) |
| Instrumental | चूर्णेन (cūrṇena) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णैः (cūrṇaiḥ) |
| Dative | चूर्णाय (cūrṇāya) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णेभ्यः (cūrṇebhyaḥ) |
| Ablative | चूर्णात् (cūrṇāt) | चूर्णाभ्याम् (cūrṇābhyām) | चूर्णेभ्यः (cūrṇebhyaḥ) |
| Genitive | चूर्णस्य (cūrṇasya) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णानाम् (cūrṇānām) |
| Locative | चूर्णे (cūrṇe) | चूर्णयोः (cūrṇayoḥ) | चूर्णेषु (cūrṇeṣu) |
Descendants
- Assamese: চূণ (sun)
- → Tamil: சுண்ணம் (cuṇṇam)
- → Telugu: చూర్ణము (cūrṇamu)
References
- Monier Williams (1899), “चूर्ण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 0401.