चिर
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬘᬶᬭ (Balinese script)
- চিৰ (Assamese script)
- চির (Bengali script)
- 𑰓𑰰𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀘𑀺𑀭 (Brahmi script)
- 𑌚𑌿𑌰 (Grantha script)
- ચિર (Gujarati script)
- ਚਿਰ (Gurmukhi script)
- ꦕꦶꦫ (Javanese script)
- ចិរ (Khmer script)
- ಚಿರ (Kannada script)
- ຈິຣ (Lao script)
- ചിര (Malayalam script)
- 𑘓𑘱𑘨 (Modi script)
- ᢋᢈᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- ᢜᡳᡵᠠ (Manchu script)
- စိရ (Burmese script)
- 𑦳𑧒𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐔𑐶𑐬 (Newa script)
- ଚିର (Oriya script)
- ꢗꢶꢬ (Saurashtra script)
- 𑆖𑆴𑆫 (Sharada script)
- 𑖓𑖰𑖨 (Siddham script)
- චිර (Sinhalese script)
- చిర (Telugu script)
- จิร (Thai script)
- ཙི་ར (Tibetan script)
- 𑒔𑒱𑒩 (Tirhuta script)
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *ćirás, from Proto-Indo-Iranian *čirás, from Proto-Indo-European *kʷih₁-l-ós, from *kʷyeh₁- (“rest, peace”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /t͡ɕi.ɾɐ́/
- (Classical) IPA(key): /ˈt͡ɕi.ɾɐ/
Adjective
चिर • (cirá)
- long-lasting; existing from ancient times
Declension
| Masculine a-stem declension of चिर (cira) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | चिरः ciraḥ | चिरौ cirau | चिराः / चिरासः¹ cirāḥ / cirāsaḥ¹ |
| Vocative | चिर cira | चिरौ cirau | चिराः / चिरासः¹ cirāḥ / cirāsaḥ¹ |
| Accusative | चिरम् ciram | चिरौ cirau | चिरान् cirān |
| Instrumental | चिरेण cireṇa | चिराभ्याम् cirābhyām | चिरैः / चिरेभिः¹ ciraiḥ / cirebhiḥ¹ |
| Dative | चिराय cirāya | चिराभ्याम् cirābhyām | चिरेभ्यः cirebhyaḥ |
| Ablative | चिरात् cirāt | चिराभ्याम् cirābhyām | चिरेभ्यः cirebhyaḥ |
| Genitive | चिरस्य cirasya | चिरयोः cirayoḥ | चिराणाम् cirāṇām |
| Locative | चिरे cire | चिरयोः cirayoḥ | चिरेषु cireṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of चिरा (cirā) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | चिरा cirā | चिरे cire | चिराः cirāḥ |
| Vocative | चिरे cire | चिरे cire | चिराः cirāḥ |
| Accusative | चिराम् cirām | चिरे cire | चिराः cirāḥ |
| Instrumental | चिरया / चिरा¹ cirayā / cirā¹ | चिराभ्याम् cirābhyām | चिराभिः cirābhiḥ |
| Dative | चिरायै cirāyai | चिराभ्याम् cirābhyām | चिराभ्यः cirābhyaḥ |
| Ablative | चिरायाः cirāyāḥ | चिराभ्याम् cirābhyām | चिराभ्यः cirābhyaḥ |
| Genitive | चिरायाः cirāyāḥ | चिरयोः cirayoḥ | चिराणाम् cirāṇām |
| Locative | चिरायाम् cirāyām | चिरयोः cirayoḥ | चिरासु cirāsu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of चिर (cira) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | चिरम् ciram | चिरे cire | चिराणि / चिरा¹ cirāṇi / cirā¹ |
| Vocative | चिर cira | चिरे cire | चिराणि / चिरा¹ cirāṇi / cirā¹ |
| Accusative | चिरम् ciram | चिरे cire | चिराणि / चिरा¹ cirāṇi / cirā¹ |
| Instrumental | चिरेण cireṇa | चिराभ्याम् cirābhyām | चिरैः / चिरेभिः¹ ciraiḥ / cirebhiḥ¹ |
| Dative | चिराय cirāya | चिराभ्याम् cirābhyām | चिरेभ्यः cirebhyaḥ |
| Ablative | चिरात् cirāt | चिराभ्याम् cirābhyām | चिरेभ्यः cirebhyaḥ |
| Genitive | चिरस्य cirasya | चिरयोः cirayoḥ | चिराणाम् cirāṇām |
| Locative | चिरे cire | चिरयोः cirayoḥ | चिरेषु cireṣu |
| Notes |
| ||
Related terms
- चिरन्तन (cirantana)
Descendants
- Kashmiri: ċēr
- Arabic: ژیر
- Devanagari: च़ेर
- Pali: cira
- Prakrit: 𑀘𑀺𑀭 (cira)
Further reading
- Monier Williams (1899), “चिर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 398.