ग्रैष्म
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬕ᭄ᬭᬿᬱ᭄ᬫ (Balinese script)
- গ্ৰৈষ্ম (Assamese script)
- গ্রৈষ্ম (Bengali script)
- 𑰐𑰿𑰨𑰹𑰬𑰿𑰦 (Bhaiksuki script)
- 𑀕𑁆𑀭𑁃𑀱𑁆𑀫 (Brahmi script)
- 𑌗𑍍𑌰𑍈𑌷𑍍𑌮 (Grantha script)
- ગ્રૈષ્મ (Gujarati script)
- ꦒꦿꦻꦰ꧀ꦩ (Javanese script)
- គ្រៃឞ្ម (Khmer script)
- ಗ್ರೈಷ್ಮ (Kannada script)
- ຄ຺ໄຣຩ຺ມ (Lao script)
- 𑘐𑘿𑘨𑘺𑘬𑘿𑘦 (Modi script)
- ဂြဲၑ္မ (Burmese script)
- 𑐐𑑂𑐬𑐿𑐲𑑂𑐩 (Newa script)
- ଗ୍ରୈଷ୍ମ (Oriya script)
- ꢔ꣄ꢬꣀꢰ꣄ꢪ (Saurashtra script)
- 𑆓𑇀𑆫𑆽𑆰𑇀𑆩 (Sharada script)
- 𑖐𑖿𑖨𑖹𑖬𑖿𑖦 (Siddham script)
- గ్రైష్మ (Telugu script)
- คฺไรษฺม (Thai script)
- གྲཻཥྨ (Tibetan script)
- 𑒑𑓂𑒩𑒻𑒭𑓂𑒧 (Tirhuta script)
Etymology
Vṛddhi derivative of ग्रीष्म (grīṣma).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɡɾɑ́ːjʂ.mɐ/
- (Classical) IPA(key): /ˈɡɾɑjʂ.mɐ/
Adjective
ग्रैष्म • (graíṣma)
- relating to or belonging to summer
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 15.4.2:
- ग्रैष्मौ मासौ गोप्तारावकुर्वन् यज्ञायज्ञियं च वामदेव्यं चानुष्ठातारौ ।
ग्रैष्माव्एनं मासौ दक्षिणाया दिशो गोपायतो यज्ञायज्ञियं च वामदेव्यं चानु तिष्ठतो य एवं वेद।।- graiṣmau māsau goptārāvakurvan yajñāyajñiyaṃ ca vāmadevyaṃ cānuṣṭhātārau .
graiṣmāvenaṃ māsau dakṣiṇāyā diśo gopāyato yajñāyajñiyaṃ ca vāmadevyaṃ cānu tiṣṭhato ya evaṃ veda.. - For him they made the two Summer months protectors from the southern region, and Yajnāyajniya and Vāmadevya superintendents. The two Summer months protect from the southern region, and Yajnāyajniya and Vāmadevya superintend, the man who possesses this knowledge.
- graiṣmau māsau goptārāvakurvan yajñāyajñiyaṃ ca vāmadevyaṃ cānuṣṭhātārau .
- ग्रैष्मौ मासौ गोप्तारावकुर्वन् यज्ञायज्ञियं च वामदेव्यं चानुष्ठातारौ ।
- produced or caused by summer
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 5.22.13:
- तृतीयकं वितृतीयं सदन्दिमुत शारदम् ।
तक्मानं शीतं रूरं ग्रैष्मं नाशय वार्षिकम् ॥- tṛtīyakaṃ vitṛtīyaṃ sadandimuta śāradam .
takmānaṃ śītaṃ rūraṃ graiṣmaṃ nāśaya vārṣikam . - Chase Fever, whether cold or hot, brought by the summer or the rains,bTertian, intermittent, or autumnal, or continual.
- tṛtīyakaṃ vitṛtīyaṃ sadandimuta śāradam .
- तृतीयकं वितृतीयं सदन्दिमुत शारदम् ।
Declension
| Masculine a-stem declension of ग्रैष्म (graíṣma) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ग्रैष्मः graíṣmaḥ | ग्रैष्मौ graíṣmau | ग्रैष्माः / ग्रैष्मासः¹ graíṣmāḥ / graíṣmāsaḥ¹ |
| Vocative | ग्रैष्म graíṣma | ग्रैष्मौ graíṣmau | ग्रैष्माः / ग्रैष्मासः¹ graíṣmāḥ / graíṣmāsaḥ¹ |
| Accusative | ग्रैष्मम् graíṣmam | ग्रैष्मौ graíṣmau | ग्रैष्मान् graíṣmān |
| Instrumental | ग्रैष्मेण graíṣmeṇa | ग्रैष्माभ्याम् graíṣmābhyām | ग्रैष्मैः / ग्रैष्मेभिः¹ graíṣmaiḥ / graíṣmebhiḥ¹ |
| Dative | ग्रैष्माय graíṣmāya | ग्रैष्माभ्याम् graíṣmābhyām | ग्रैष्मेभ्यः graíṣmebhyaḥ |
| Ablative | ग्रैष्मात् graíṣmāt | ग्रैष्माभ्याम् graíṣmābhyām | ग्रैष्मेभ्यः graíṣmebhyaḥ |
| Genitive | ग्रैष्मस्य graíṣmasya | ग्रैष्मयोः graíṣmayoḥ | ग्रैष्माणाम् graíṣmāṇām |
| Locative | ग्रैष्मे graíṣme | ग्रैष्मयोः graíṣmayoḥ | ग्रैष्मेषु graíṣmeṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ī-stem declension of ग्रैष्मी (graíṣmī) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ग्रैष्मी graíṣmī | ग्रैष्म्यौ / ग्रैष्मी¹ graíṣmyau / graíṣmī¹ | ग्रैष्म्यः / ग्रैष्मीः¹ graíṣmyaḥ / graíṣmīḥ¹ |
| Vocative | ग्रैष्मि graíṣmi | ग्रैष्म्यौ / ग्रैष्मी¹ graíṣmyau / graíṣmī¹ | ग्रैष्म्यः / ग्रैष्मीः¹ graíṣmyaḥ / graíṣmīḥ¹ |
| Accusative | ग्रैष्मीम् graíṣmīm | ग्रैष्म्यौ / ग्रैष्मी¹ graíṣmyau / graíṣmī¹ | ग्रैष्मीः graíṣmīḥ |
| Instrumental | ग्रैष्म्या graíṣmyā | ग्रैष्मीभ्याम् graíṣmībhyām | ग्रैष्मीभिः graíṣmībhiḥ |
| Dative | ग्रैष्म्यै graíṣmyai | ग्रैष्मीभ्याम् graíṣmībhyām | ग्रैष्मीभ्यः graíṣmībhyaḥ |
| Ablative | ग्रैष्म्याः graíṣmyāḥ | ग्रैष्मीभ्याम् graíṣmībhyām | ग्रैष्मीभ्यः graíṣmībhyaḥ |
| Genitive | ग्रैष्म्याः graíṣmyāḥ | ग्रैष्म्योः graíṣmyoḥ | ग्रैष्मीणाम् graíṣmīṇām |
| Locative | ग्रैष्म्याम् graíṣmyām | ग्रैष्म्योः graíṣmyoḥ | ग्रैष्मीषु graíṣmīṣu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of ग्रैष्म (graíṣma) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ग्रैष्मम् graíṣmam | ग्रैष्मे graíṣme | ग्रैष्माणि / ग्रैष्मा¹ graíṣmāṇi / graíṣmā¹ |
| Vocative | ग्रैष्म graíṣma | ग्रैष्मे graíṣme | ग्रैष्माणि / ग्रैष्मा¹ graíṣmāṇi / graíṣmā¹ |
| Accusative | ग्रैष्मम् graíṣmam | ग्रैष्मे graíṣme | ग्रैष्माणि / ग्रैष्मा¹ graíṣmāṇi / graíṣmā¹ |
| Instrumental | ग्रैष्मेण graíṣmeṇa | ग्रैष्माभ्याम् graíṣmābhyām | ग्रैष्मैः / ग्रैष्मेभिः¹ graíṣmaiḥ / graíṣmebhiḥ¹ |
| Dative | ग्रैष्माय graíṣmāya | ग्रैष्माभ्याम् graíṣmābhyām | ग्रैष्मेभ्यः graíṣmebhyaḥ |
| Ablative | ग्रैष्मात् graíṣmāt | ग्रैष्माभ्याम् graíṣmābhyām | ग्रैष्मेभ्यः graíṣmebhyaḥ |
| Genitive | ग्रैष्मस्य graíṣmasya | ग्रैष्मयोः graíṣmayoḥ | ग्रैष्माणाम् graíṣmāṇām |
| Locative | ग्रैष्मे graíṣme | ग्रैष्मयोः graíṣmayoḥ | ग्रैष्मेषु graíṣmeṣu |
| Notes |
| ||
Further reading
- Monier Williams, “ग्रैष्म”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, 1899, OCLC 458052227, page 374.