गलगण्ड
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /ɡəl.ɡəɳɖ/, [ɡəl̪.ɡə̃ɳɖ]
Noun
गलगण्ड • (galgaṇḍ) m
- alternative spelling of गलगंड (galgaṇḍ)
Declension
Declension of गलगण्ड (masc cons-stem)
singular | plural | |
---|---|---|
direct | गलगण्ड galgaṇḍ | गलगण्ड galgaṇḍ |
oblique | गलगण्ड galgaṇḍ | गलगण्डों galgaṇḍõ |
vocative | गलगण्ड galgaṇḍ | गलगण्डो galgaṇḍo |
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬕᬮᬕᬡ᭄ᬟ (Balinese script)
- গলগণ্ড (Assamese script)
- গলগণ্ড (Bengali script)
- 𑰐𑰩𑰐𑰜𑰿𑰚 (Bhaiksuki script)
- 𑀕𑀮𑀕𑀡𑁆𑀟 (Brahmi script)
- 𑌗𑌲𑌗𑌣𑍍𑌡 (Grantha script)
- ગલગણ્ડ (Gujarati script)
- ꦒꦭꦒꦟ꧀ꦝ (Javanese script)
- គលគណ្ឌ (Khmer script)
- ಗಲಗಣ್ಡ (Kannada script)
- ຄລຄຓ຺ຑ (Lao script)
- 𑘐𑘩𑘐𑘜𑘿𑘚 (Modi script)
- ဂလဂဏ္ဍ (Burmese script)
- 𑦰𑧉𑦰𑦼𑧠𑦺 (Nandinagari script)
- 𑐐𑐮𑐐𑐞𑑂𑐜 (Newa script)
- ଗଲଗଣ୍ଡ (Oriya script)
- ꢔꢭꢔꢠ꣄ꢞ (Saurashtra script)
- 𑆓𑆬𑆓𑆟𑇀𑆝 (Sharada script)
- 𑖐𑖩𑖐𑖜𑖿𑖚 (Siddham script)
- గలగణ్డ (Telugu script)
- คลคณฺฑ (Thai script)
- གལགཎྜ (Tibetan script)
- 𑒑𑒪𑒑𑒝𑓂𑒛 (Tirhuta script)
Etymology
Tatpuruṣa compound of गल (gala, “throat”) + गण्ड (gaṇḍa, “goitre”).
Pronunciation
- (Classical) IPA(key): /ɡɐ.l̪ɐˈɡɐɳ.ɖɐ/
Noun
गलगण्ड • (galagaṇḍa) m (Classical Sanskrit)
- (pathology) goitre
- c. 600 BCE – 200 BCE, Caraka, Caraka Saṃhitā 1.18.21:
- यस्य श्लेष्मा प्रकुपितो गलबाह्येऽवतिष्ठते ।
शनैः संजनयेच्छोफं गलगण्डोऽस्य जायते ॥- yasya śleṣmā prakupito galabāhye’vatiṣṭhate .
śanaiḥ saṃjanayecchophaṃ galagaṇḍo’sya jāyate . - When the provoked phlegm in the body gets localised outside the throat, it produces chronic swelling there and causes goitre.
- yasya śleṣmā prakupito galabāhye’vatiṣṭhate .
- यस्य श्लेष्मा प्रकुपितो गलबाह्येऽवतिष्ठते ।
- c. 600 BCE – 600 CE, Suśruta, Suśruta Saṃhitā 2.11.29:
- निबद्धः श्वयथुर्यस्य मुष्कवल्लम्बते गले ।
महान् वा यदि वा ह्रस्वो गलगण्डं तमादिशेत् ॥- nibaddhaḥ śvayathuryasya muṣkavallambate gale .
mahān vā yadi vā hrasvo galagaṇḍaṃ tamādiśet . - A pendant swelling, whether large or small, occurring in the throat region and resembling the scrotum in shape is called goitre.
- nibaddhaḥ śvayathuryasya muṣkavallambate gale .
- निबद्धः श्वयथुर्यस्य मुष्कवल्लम्बते गले ।
Declension
Masculine a-stem declension of गलगण्ड (galagaṇḍa) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | गलगण्डः galagaṇḍaḥ | गलगण्डौ galagaṇḍau | गलगण्डाः / गलगण्डासः¹ galagaṇḍāḥ / galagaṇḍāsaḥ¹ |
Vocative | गलगण्ड galagaṇḍa | गलगण्डौ galagaṇḍau | गलगण्डाः / गलगण्डासः¹ galagaṇḍāḥ / galagaṇḍāsaḥ¹ |
Accusative | गलगण्डम् galagaṇḍam | गलगण्डौ galagaṇḍau | गलगण्डान् galagaṇḍān |
Instrumental | गलगण्डेन galagaṇḍena | गलगण्डाभ्याम् galagaṇḍābhyām | गलगण्डैः / गलगण्डेभिः¹ galagaṇḍaiḥ / galagaṇḍebhiḥ¹ |
Dative | गलगण्डाय galagaṇḍāya | गलगण्डाभ्याम् galagaṇḍābhyām | गलगण्डेभ्यः galagaṇḍebhyaḥ |
Ablative | गलगण्डात् galagaṇḍāt | गलगण्डाभ्याम् galagaṇḍābhyām | गलगण्डेभ्यः galagaṇḍebhyaḥ |
Genitive | गलगण्डस्य galagaṇḍasya | गलगण्डयोः galagaṇḍayoḥ | गलगण्डानाम् galagaṇḍānām |
Locative | गलगण्डे galagaṇḍe | गलगण्डयोः galagaṇḍayoḥ | गलगण्डेषु galagaṇḍeṣu |
Notes |
|
Further reading
- Apte, Vaman Shivram (1890), “गलगण्डः”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 653
- Monier Williams (1899), “गलगण्ड”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 350, column 3.
- Hellwig, Oliver (2010-2022), “galagaṇḍa”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.