क्षिति
See also: क्षति and क्षेति
Sanskrit
Etymology 1
From Proto-Indo-Aryan *gẓʰítiṣ, from Proto-Indo-Iranian *gžʰítiš, from Proto-Indo-European *dʰgʷʰítis (“perishing, decrease”). Cognate with Ancient Greek φθίσις (phthísis, “decrease, emaciation”), Latin sitis (“thirst”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kʂí.t̪i/
- (Classical) IPA(key): /ˈkʂi.t̪i/
Noun
क्षिति • (kṣíti) f
- wane, perishing, destruction, ruin
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda
Declension
| Feminine i-stem declension of क्षिति (kṣíti) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | क्षितिः kṣítiḥ | क्षिती kṣítī | क्षितयः kṣítayaḥ |
| Vocative | क्षिते kṣíte | क्षिती kṣítī | क्षितयः kṣítayaḥ |
| Accusative | क्षितिम् kṣítim | क्षिती kṣítī | क्षितीः kṣítīḥ |
| Instrumental | क्षित्या kṣítyā | क्षितिभ्याम् kṣítibhyām | क्षितिभिः kṣítibhiḥ |
| Dative | क्षितये / क्षित्ये¹ / क्षित्यै² kṣítaye / kṣítye¹ / kṣítyai² | क्षितिभ्याम् kṣítibhyām | क्षितिभ्यः kṣítibhyaḥ |
| Ablative | क्षितेः / क्षित्याः² kṣíteḥ / kṣítyāḥ² | क्षितिभ्याम् kṣítibhyām | क्षितिभ्यः kṣítibhyaḥ |
| Genitive | क्षितेः / क्षित्याः² kṣíteḥ / kṣítyāḥ² | क्षित्योः kṣítyoḥ | क्षितीनाम् kṣítīnām |
| Locative | क्षितौ / क्षित्याम्² kṣítau / kṣítyām² | क्षित्योः kṣítyoḥ | क्षितिषु kṣítiṣu |
| Notes |
| ||
Related terms
- क्षय (kṣayá)
- क्षीयते (kṣīyáte)
- क्षित (kṣitá)
Etymology 2
From Proto-Indo-Aryan *ṭṣítiṣ, from Proto-Indo-Iranian *ĉšítiš, from Proto-Indo-European *tḱí-ti-s, from *tḱey- (“to settle, live”). Cognate with Ancient Greek κτίσις (ktísis, “founding, setting”), Avestan 𐬱𐬌𐬙𐬌 (šiti).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kʂi.t̪í/
- (Classical) IPA(key): /ˈkʂi.t̪i/
Noun
क्षिति • (kṣití) f
- abode, dwelling, habitation
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda
- the Earth
- c. 1000, Rāmāyaṇa
- c. 400 BCE, Mahābhārata
Declension
| Feminine i-stem declension of क्षिति (kṣití) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | क्षितिः kṣitíḥ | क्षिती kṣitī́ | क्षितयः kṣitáyaḥ |
| Vocative | क्षिते kṣíte | क्षिती kṣítī | क्षितयः kṣítayaḥ |
| Accusative | क्षितिम् kṣitím | क्षिती kṣitī́ | क्षितीः kṣitī́ḥ |
| Instrumental | क्षित्या kṣityā̀ | क्षितिभ्याम् kṣitíbhyām | क्षितिभिः kṣitíbhiḥ |
| Dative | क्षितये / क्षित्ये¹ / क्षित्यै² kṣitáye / kṣityè¹ / kṣityaì² | क्षितिभ्याम् kṣitíbhyām | क्षितिभ्यः kṣitíbhyaḥ |
| Ablative | क्षितेः / क्षित्याः² kṣitéḥ / kṣityā̀ḥ² | क्षितिभ्याम् kṣitíbhyām | क्षितिभ्यः kṣitíbhyaḥ |
| Genitive | क्षितेः / क्षित्याः² kṣitéḥ / kṣityā̀ḥ² | क्षित्योः kṣityóḥ | क्षितीनाम् kṣitīnā́m |
| Locative | क्षितौ / क्षित्याम्² kṣitaú / kṣityā̀m² | क्षित्योः kṣityóḥ | क्षितिषु kṣitíṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
- → Telugu: క్షితి (kṣiti)
References
- Monier Williams (1899), “क्षिति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, pages 0327, 0328.