क्रीळ
Sanskrit
Alternative forms
- क्रीड (krīḍá)
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *kriẓḍ- (“to play”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kɽiː.ɭ̆ɐ́/
- (Classical) IPA(key): /ˈkɽiː.ɭ̆ɐ/
Adjective
क्रीळ • (krīḷá)
- (Vedic) playing, sporting
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.37.1:
- क्रीळं वः शर्धो मारुतमनर्वाणं रथेशुभम् ।
कण्वा अभि प्र गायत ॥- krīḷaṃ vaḥ śardho mārutamanarvāṇaṃ ratheśubham .
kaṇvā abhi pra gāyata . - Sing forth, O Kaṇvas, to your band of Maruts unassailable,
Sporting, resplendent on their car
- krīḷaṃ vaḥ śardho mārutamanarvāṇaṃ ratheśubham .
- क्रीळं वः शर्धो मारुतमनर्वाणं रथेशुभम् ।
Declension
| Masculine a-stem declension of क्रीळ (krīḷá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | क्रीळः krīḷáḥ | क्रीळौ krīḷaú | क्रीळाः / क्रीळासः¹ krīḷā́ḥ / krīḷā́saḥ¹ |
| Vocative | क्रीळ krī́ḷa | क्रीळौ krī́ḷau | क्रीळाः / क्रीळासः¹ krī́ḷāḥ / krī́ḷāsaḥ¹ |
| Accusative | क्रीळम् krīḷám | क्रीळौ krīḷaú | क्रीळान् krīḷā́n |
| Instrumental | क्रीळेण krīḷéṇa | क्रीळाभ्याम् krīḷā́bhyām | क्रीळैः / क्रीळेभिः¹ krīḷaíḥ / krīḷébhiḥ¹ |
| Dative | क्रीळाय krīḷā́ya | क्रीळाभ्याम् krīḷā́bhyām | क्रीळेभ्यः krīḷébhyaḥ |
| Ablative | क्रीळात् krīḷā́t | क्रीळाभ्याम् krīḷā́bhyām | क्रीळेभ्यः krīḷébhyaḥ |
| Genitive | क्रीळस्य krīḷásya | क्रीळयोः krīḷáyoḥ | क्रीळाणाम् krīḷā́ṇām |
| Locative | क्रीळे krīḷé | क्रीळयोः krīḷáyoḥ | क्रीळेषु krīḷéṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of क्रीळा (krīḷā́) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | क्रीळा krīḷā́ | क्रीळे krīḷé | क्रीळाः krīḷā́ḥ |
| Vocative | क्रीळे krī́ḷe | क्रीळे krī́ḷe | क्रीळाः krī́ḷāḥ |
| Accusative | क्रीळाम् krīḷā́m | क्रीळे krīḷé | क्रीळाः krīḷā́ḥ |
| Instrumental | क्रीळया / क्रीळा¹ krīḷáyā / krīḷā́¹ | क्रीळाभ्याम् krīḷā́bhyām | क्रीळाभिः krīḷā́bhiḥ |
| Dative | क्रीळायै krīḷā́yai | क्रीळाभ्याम् krīḷā́bhyām | क्रीळाभ्यः krīḷā́bhyaḥ |
| Ablative | क्रीळायाः krīḷā́yāḥ | क्रीळाभ्याम् krīḷā́bhyām | क्रीळाभ्यः krīḷā́bhyaḥ |
| Genitive | क्रीळायाः krīḷā́yāḥ | क्रीळयोः krīḷáyoḥ | क्रीळाणाम् krīḷā́ṇām |
| Locative | क्रीळायाम् krīḷā́yām | क्रीळयोः krīḷáyoḥ | क्रीळासु krīḷā́su |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of क्रीळ (krīḷá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | क्रीळम् krīḷám | क्रीळे krīḷé | क्रीळाणि / क्रीळा¹ krīḷā́ṇi / krīḷā́¹ |
| Vocative | क्रीळ krī́ḷa | क्रीळे krī́ḷe | क्रीळाणि / क्रीळा¹ krī́ḷāṇi / krī́ḷā¹ |
| Accusative | क्रीळम् krīḷám | क्रीळे krīḷé | क्रीळाणि / क्रीळा¹ krīḷā́ṇi / krīḷā́¹ |
| Instrumental | क्रीळेण krīḷéṇa | क्रीळाभ्याम् krīḷā́bhyām | क्रीळैः / क्रीळेभिः¹ krīḷaíḥ / krīḷébhiḥ¹ |
| Dative | क्रीळाय krīḷā́ya | क्रीळाभ्याम् krīḷā́bhyām | क्रीळेभ्यः krīḷébhyaḥ |
| Ablative | क्रीळात् krīḷā́t | क्रीळाभ्याम् krīḷā́bhyām | क्रीळेभ्यः krīḷébhyaḥ |
| Genitive | क्रीळस्य krīḷásya | क्रीळयोः krīḷáyoḥ | क्रीळाणाम् krīḷā́ṇām |
| Locative | क्रीळे krīḷé | क्रीळयोः krīḷáyoḥ | क्रीळेषु krīḷéṣu |
| Notes |
| ||