कल्य
Sanskrit
Etymology
From Proto-Indo-European *kal- (“handsome”). Cognate with Ancient Greek κάλλος (kállos).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kɐl̪.jɐ/
- (Classical) IPA(key): /ˈkɐl̪.jɐ/
Adjective
कल्य • (kalya)
- well, healthy, free from sickness
- hale, vigorous
- sound, perfect, strong
- clever, dexterous
- ready or prepared for (+ locative or infinitive)
- agreeable, auspicious (as speech)
- instructive, admonitory
- deaf and dumb (compare कल (kala) and कल्ल (kalla))
Declension
| Masculine a-stem declension of कल्य | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | कल्यः (kalyaḥ) | ||
| Gen. sg. | कल्यस्य (kalyasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कल्यः (kalyaḥ) | कल्यौ (kalyau) | कल्याः (kalyāḥ) |
| Vocative | कल्य (kalya) | कल्यौ (kalyau) | कल्याः (kalyāḥ) |
| Accusative | कल्यम् (kalyam) | कल्यौ (kalyau) | कल्यान् (kalyān) |
| Instrumental | कल्येन (kalyena) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्यैः (kalyaiḥ) |
| Dative | कल्याय (kalyāya) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्येभ्यः (kalyebhyaḥ) |
| Ablative | कल्यात् (kalyāt) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्येभ्यः (kalyebhyaḥ) |
| Genitive | कल्यस्य (kalyasya) | कल्ययोः (kalyayoḥ) | कल्यानाम् (kalyānām) |
| Locative | कल्ये (kalye) | कल्ययोः (kalyayoḥ) | कल्येषु (kalyeṣu) |
| Feminine ā-stem declension of कल्य | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | कल्या (kalyā) | ||
| Gen. sg. | कल्यायाः (kalyāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कल्या (kalyā) | कल्ये (kalye) | कल्याः (kalyāḥ) |
| Vocative | कल्ये (kalye) | कल्ये (kalye) | कल्याः (kalyāḥ) |
| Accusative | कल्याम् (kalyām) | कल्ये (kalye) | कल्याः (kalyāḥ) |
| Instrumental | कल्यया (kalyayā) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्याभिः (kalyābhiḥ) |
| Dative | कल्यायै (kalyāyai) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्याभ्यः (kalyābhyaḥ) |
| Ablative | कल्यायाः (kalyāyāḥ) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्याभ्यः (kalyābhyaḥ) |
| Genitive | कल्यायाः (kalyāyāḥ) | कल्ययोः (kalyayoḥ) | कल्यानाम् (kalyānām) |
| Locative | कल्यायाम् (kalyāyām) | कल्ययोः (kalyayoḥ) | कल्यासु (kalyāsu) |
| Neuter a-stem declension of कल्य | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | कल्यम् (kalyam) | ||
| Gen. sg. | कल्यस्य (kalyasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कल्यम् (kalyam) | कल्ये (kalye) | कल्यानि (kalyāni) |
| Vocative | कल्य (kalya) | कल्ये (kalye) | कल्यानि (kalyāni) |
| Accusative | कल्यम् (kalyam) | कल्ये (kalye) | कल्यानि (kalyāni) |
| Instrumental | कल्येन (kalyena) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्यैः (kalyaiḥ) |
| Dative | कल्याय (kalyāya) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्येभ्यः (kalyebhyaḥ) |
| Ablative | कल्यात् (kalyāt) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्येभ्यः (kalyebhyaḥ) |
| Genitive | कल्यस्य (kalyasya) | कल्ययोः (kalyayoḥ) | कल्यानाम् (kalyānām) |
| Locative | कल्ये (kalye) | कल्ययोः (kalyayoḥ) | कल्येषु (kalyeṣu) |
Noun
कल्य • (kalya) n
- health
- dawn, morning
- yesterday
- spirituous liquor
- good wishes, good tidings
- Emblic Myrobalan
Declension
| Neuter a-stem declension of कल्य | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | कल्यम् (kalyam) | ||
| Gen. sg. | कल्यस्य (kalyasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कल्यम् (kalyam) | कल्ये (kalye) | कल्यानि (kalyāni) |
| Vocative | कल्य (kalya) | कल्ये (kalye) | कल्यानि (kalyāni) |
| Accusative | कल्यम् (kalyam) | कल्ये (kalye) | कल्यानि (kalyāni) |
| Instrumental | कल्येन (kalyena) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्यैः (kalyaiḥ) |
| Dative | कल्याय (kalyāya) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्येभ्यः (kalyebhyaḥ) |
| Ablative | कल्यात् (kalyāt) | कल्याभ्याम् (kalyābhyām) | कल्येभ्यः (kalyebhyaḥ) |
| Genitive | कल्यस्य (kalyasya) | कल्ययोः (kalyayoḥ) | कल्यानाम् (kalyānām) |
| Locative | कल्ये (kalye) | कल्ययोः (kalyayoḥ) | कल्येषु (kalyeṣu) |
References
- Monier Williams (1899), “कल्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 263/2.