कला
See also: केला
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit कला (kalā).
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /kə.lɑː/, [kə.l̪äː]
Noun
कला • (kalā) f (Urdu spelling کلا)
- art
Declension
Declension of कला (fem ā-stem)
singular | plural | |
---|---|---|
direct | कला kalā | कलाएँ kalāẽ |
oblique | कला kalā | कलाओं kalāõ |
vocative | कला kalā | कलाओ kalāo |
See also
सफ़ेद (safed), श्वेत (śvet) | धूसर (dhūsar), छाई (chāī) | काला (kālā), श्याम (śyām) |
लाल (lāl), सुर्ख़ (surx); गहरा लाल (gahrā lāl), क़िरमिज़ी (qirmizī) | नारंगी (nāraṅgī), माल्टा (mālṭā); भूरा (bhūrā) | पीला (pīlā); मलाई (malāī) |
नींबू (nīmbū), सुगा पंछी (sugā pañchī) | हरा (harā) | |
आकाशी (ākāśī), आसमानी (āsmānī) | आसमानी (āsmānī) | नीला (nīlā), नील (nīl) |
जामुनी (jāmunī); नील (nīl) | रानी (rānī); बैंगनी (baiṅgnī), जामुनी (jāmunī) | गुलाबी (gulābī) |
Old Gujarati
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit कला (kalā).
Noun
कला • (kalā) f
- art
Sanskrit
Etymology
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kɐ.lɑː/
- (Classical) IPA(key): /ˈkɐ.l̪ɑː/
Noun
कला • (kalā) f
- a small part of anything, any single part or portion of a whole, especially a sixteenth part
- a digit or one-sixteenth of the moon’s diameter
- a symbolical expression for the number sixteen
- interest on a capital (considered as a certain part of it)
- a division of time (said to be 1/900 of a day or 1-6 minutes; or 1/1800 of a day or 0-8 minutes commentator or commentary on; or 2 minutes and 26 54/201 seconds; or 1 minute and 35 205/301, seconds, or 8 seconds)
- the sixtieth part of one-thirtieth of a zodiacal sign, a minute of a degree
- (in prosody) a syllabic instant
- a term for the seven substrata of the elements or Dhatus of the human body (viz. flesh, blood, fat, phlegm, urine, bile, and semen)
- an atom (there are 3015 kalā-s or atoms in every one of the six dhātu-s, not counting the rasa-,therefore in all 18090)
- (with pāśupata-s) the elements of the gross or material world
- an embryo shortly after conception
- a designation of the three constituent parts of a sacrifice (viz. mantra-, dravya- and śraddhā-)
- the menstrual discharge
- any practical art, any mechanical or fine art (sixty-four are enumerated in the śaivatantra-;the following is a list of them: gītam-, vādyam-, nṛtyam-, nāṭyam-, ālekhyam-, viśeṣaka-cchedyam-, taṇḍula-kusuma-balivikārāḥ-, puṣpāstaranam-, daśana-vasanāṅgarāgāḥ-, maṇi-bhūmikā-karma-, śayana-racanam-, udaka-vādyam-, udaka-ghātaḥ-, citrā yogāḥ-, mālya-granthana-vikalpāḥ-, keśa-śekharāpīḍayojanam-, nepathya-yogāḥ-, karṇa-pattra-bhaṅgāḥ-, gandha-yuktiḥ-, bhūṣaṇa-yojanam-, indrajālam-, kaucumāra-yogāḥ-, hasta-lāghavam-, citraśākāpūpa-bhakṣya-vikāra-kriyā-, pānaka-rasarāgāsava-yojanam-, sūcīvāpa-karma-, vīṇā-ḍama-ruka-sūtra-krīḍā-, prahelikā-, pratimā-, durvacakayogāḥ-, pustaka-vācanam-, nāṭakākhyāyikā-darśanam-, kāvya-samasyā-pūraṇam-, paṭṭikā-vetrabāṇa-vikalpāḥ-, tarkū-karmāṇi-, takṣaṇam-, vāstu-vidyā-, rūpya-ratna-parīkṣā-, dhātu-vādaḥ-, maṇi-rāga-jñānam-, ākara-jñānam-, vṛkṣāyur-veda-yogāḥ-, meṣa-kukkuṭa-lāvaka-yuddha-vidhiḥ-, śuka-sārikā-pralāpanam-, utsādanam-, keśa-mārjana-kauśalam-, akṣara-muṣṭikā-kathanam-, mlechitaka-vikalpāḥ-, deśa-bhāṣā-jñānam-, puṣpa-śakaṭikā-nimitta-jñānam-, yantra-mātṛkā-, dhāraṇa-mātṛkā-, saṃpāṭyam-, mānasī kāvya-kriyā-, kriyā-vikalpāḥ-, chalitakayogāḥ-, abhidhāna-koṣa-cchando-jñānam-, vastra-gopanāni-, dyūta-viśeṣaḥ-, ākarṣaṇa-krīḍā-, bālaka-krīḍanakāni-, vaināyikīnāṃ vidyāṇāṃ jñānam-, vaijayikīnāṃ vidyānāṃ jñānam-)
- skill, ingenuity
- ignorance
- a low and sweet tone
- a boat
- name of a grammatical commentary
Declension
Feminine ā-stem declension of कला (kalā) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | कला kalā | कले kale | कलाः kalāḥ |
Vocative | कले kale | कले kale | कलाः kalāḥ |
Accusative | कलाम् kalām | कले kale | कलाः kalāḥ |
Instrumental | कलया / कला¹ kalayā / kalā¹ | कलाभ्याम् kalābhyām | कलाभिः kalābhiḥ |
Dative | कलायै kalāyai | कलाभ्याम् kalābhyām | कलाभ्यः kalābhyaḥ |
Ablative | कलायाः kalāyāḥ | कलाभ्याम् kalābhyām | कलाभ्यः kalābhyaḥ |
Genitive | कलायाः kalāyāḥ | कलयोः kalayoḥ | कलानाम् kalānām |
Locative | कलायाम् kalāyām | कलयोः kalayoḥ | कलासु kalāsu |
Notes |
|
Descendants
Descendants
- Central:
- Hindustani:
- Hindi: कल (kal)
- Urdu: کَل
- Hindustani:
- Dardic:
- Kashmiri:
- Arabic: کَل (kal)
- Devanagari: कल (kal)
- Kashmiri:
- Northwestern:
- Lahnda: کَل
- Punjabi:
- Gurmukhi: ਕਲ਼ (kaḷ)
- Shahmukhi: کَلؕ (kaḷ)
- Sindhi:
- Arabic: ڪَل
- Devanagari: कल
- Southern:
- Dhivehi: ކާލި (kāli)
- Marathi: कळ् (kaḷ)
- Sinhalese: කල (kala)
- Eastern:
- Bengali: কল (kôl)
- Oriya: କଳ (kôḷô)
- Western:
- Gujarati: કળ (kaḷ)
- → Newar:
- Devanagari: कल (kala)
- Newa: 𑐎𑐮 (kala)
Proper noun
कला • (kalā) f
- a wife of Marichi
- a name of Sati (Hindu goddess)
Declension
Feminine ā-stem declension of कला (kalā) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | कला kalā | कले kale | कलाः kalāḥ |
Vocative | कले kale | कले kale | कलाः kalāḥ |
Accusative | कलाम् kalām | कले kale | कलाः kalāḥ |
Instrumental | कलया / कला¹ kalayā / kalā¹ | कलाभ्याम् kalābhyām | कलाभिः kalābhiḥ |
Dative | कलायै kalāyai | कलाभ्याम् kalābhyām | कलाभ्यः kalābhyaḥ |
Ablative | कलायाः kalāyāḥ | कलाभ्याम् kalābhyām | कलाभ्यः kalābhyaḥ |
Genitive | कलायाः kalāyāḥ | कलयोः kalayoḥ | कलानाम् kalānām |
Locative | कलायाम् kalāyām | कलयोः kalayoḥ | कलासु kalāsu |
Notes |
|
References
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “kalā́”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 149