उत्स

Sanskrit

Alternative scripts

ᬉᬢ᭄ᬲ (Balinese script)
উত্স (Assamese script)
উত্স (Bengali script)
𑰄𑰝𑰿𑰭 (Bhaiksuki script)
𑀉𑀢𑁆𑀲 (Brahmi script)
𑌉𑌤𑍍𑌸 (Grantha script)
ઉત્સ (Gujarati script)
ꦈꦠ꧀ꦱ (Javanese script)
ឧត្ស (Khmer script)
ಉತ್ಸ (Kannada script)
ອຸຕ຺ສ (Lao script)
𑘄𑘝𑘿𑘭 (Modi script)
ဥတ္သ (Burmese script)
𑐄𑐟𑑂𑐳 (Newa script)
ଉତ୍ସ (Oriya script)
ꢆꢡ꣄ꢱ (Saurashtra script)
𑆇𑆠𑇀𑆱 (Sharada script)
𑖄𑖝𑖿𑖭 (Siddham script)
ఉత్స (Telugu script)
อุตฺส (Thai script)
ཨུཏྶ (Tibetan script)
𑒅𑒞𑓂𑒮 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-European *úd-so-s, from *wed- (“water; to be wet”). Cognate with Old Armenian գետ (get, “river”). Also related to उदन् (udan) and उदक (udaka) which see for more cognates.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /út̪.s̪ɐ/
(Classical) IPA^(key): /ˈut̪.s̪ɐ/

Noun

उत्स • (útsa) m

a spring, fountain, water-source
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 5.57.1:
  आ रुद्रास इन्द्रवन्तः सजोषसो हिरण्यरथाः सुविताय गन्तन ।
  इयं वो अस्मत्प्रति हर्यते मतिस्तृष्णजे न दिव उत्सा उदन्यवे ॥
  ā rudrāsa indravantaḥ sajoṣaso hiraṇyarathāḥ suvitāya gantana .
  iyaṃ vo asmatprati haryate matistṛṣṇaje na diva utsā udanyave .
  Of one accord, with Indra, O ye Rudras, come borne on your golden car for our prosperity.
  An offering from us, this hymn is brought to you, like heavenly springs unto one who thirsts for water.
(figuratively) a cloud

Declension

Masculine a-stem declension of उत्स (útsa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उत्सः útsaḥ	उत्सौ útsau	उत्साः / उत्सासः¹ útsāḥ / útsāsaḥ¹
Vocative	उत्स útsa	उत्सौ útsau	उत्साः / उत्सासः¹ útsāḥ / útsāsaḥ¹
Accusative	उत्सम् útsam	उत्सौ útsau	उत्सान् útsān
Instrumental	उत्सेन útsena	उत्साभ्याम् útsābhyām	उत्सैः / उत्सेभिः¹ útsaiḥ / útsebhiḥ¹
Dative	उत्साय útsāya	उत्साभ्याम् útsābhyām	उत्सेभ्यः útsebhyaḥ
Ablative	उत्सात् útsāt	उत्साभ्याम् útsābhyām	उत्सेभ्यः útsebhyaḥ
Genitive	उत्सस्य útsasya	उत्सयोः útsayoḥ	उत्सानाम् útsānām
Locative	उत्से útse	उत्सयोः útsayoḥ	उत्सेषु útseṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

Dardic: *útsa
- Kalasha: uts (“spring”)
- Khowar: اُڅ‎ (uts, “spring”)