इन्द्रिय
Pali
Alternative forms
Alternative forms
- indriya (Latin script)
- 𑀇𑀦𑁆𑀤𑁆𑀭𑀺𑀬 (Brahmi script)
- ইন্দ্রিয (Bengali script)
- ඉන්ද්රිය (Sinhalese script)
- ဣန္ဒြိယ (Burmese script)
- อินฺทฺริย or อินทริยะ (Thai script)
- ᩍᨶ᩠ᨴᩕᩥᨿ (Tai Tham script)
- ອິນ຺ທ຺ຣິຍ or ອິນທຣິຍະ or ອິນທຣິຢະ (Lao script)
- ឥន្ទ្រិយ (Khmer script)
Noun
इन्द्रिय n
- Devanagari script form of indriya (“faculty”)
Declension
Declension table of "इन्द्रिय" (neuter)
| Case \\ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | इन्द्रियं | इन्द्रियानि |
| Accusative (second) | इन्द्रियं | इन्द्रियानि |
| Instrumental (third) | इन्द्रियेन | इन्द्रियेहि or इन्द्रियेभि |
| Dative (fourth) | इन्द्रियस्स or इन्द्रियाय or इन्द्रियत्थं | इन्द्रियानं |
| Ablative (fifth) | इन्द्रियस्मा or इन्द्रियम्हा or इन्द्रिया | इन्द्रियेहि or इन्द्रियेभि |
| Genitive (sixth) | इन्द्रियस्स | इन्द्रियानं |
| Locative (seventh) | इन्द्रियस्मिं or इन्द्रियम्हि or इन्द्रिये | इन्द्रियेसु |
| Vocative (calling) | इन्द्रिय | इन्द्रियानि |
Sanskrit
Alternative forms
Alternative scripts
- ᬇᬦ᭄ᬤ᭄ᬭᬶᬬ (Balinese script)
- ইন্দ্ৰিয (Bengali script)
- ইন্দ্রিয (Bengali script)
- 𑰂𑰡𑰿𑰟𑰿𑰨𑰰𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀇𑀦𑁆𑀤𑁆𑀭𑀺𑀬 (Brahmi script)
- 𑌇𑌨𑍍𑌦𑍍𑌰𑌿𑌯 (Grantha script)
- ઇન્દ્રિય (Gujarati script)
- ꦆꦤ꧀ꦢꦿꦶꦪ (Javanese script)
- ಇನ್ದ್ರಿಯ (Kannada script)
- ဣန္ဒြိယ (Burmese script)
- ଇନ୍ଦ୍ରିଯ (Oriya script)
- ꢄꢥ꣄ꢣ꣄ꢬꢶꢫ (Saurashtra script)
- 𑆅𑆤𑇀𑆢𑇀𑆫𑆴𑆪 (Sharada script)
- 𑖂𑖡𑖿𑖟𑖿𑖨𑖰𑖧 (Siddham script)
- ఇన్ద్రియ (Telugu script)
- ཨིནྡྲིཡ (Tibetan script)
- 𑒃𑒢𑓂𑒠𑓂𑒩𑒱𑒨 (Tirhuta script)
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /in̪.d̪ɽi.jɐ́/
- (Classical) IPA(key): /ˈin̪.d̪ɽi.jɐ/
Noun
इन्द्रिय • (indriyá) n
- power, force, the quality which belongs especially to the mighty इन्द्र.
- exhibition of power, powerful act.
- bodily power, power of the senses
- virile power AV. VS. ṠBr.
- semen virile VS. KātyṠr. MBh. &c.
- faculty of sense, sense, organ of sense AV. Suṡr. Mn. Ragh. Kir. &c.
- the number five as symbolical of the five senses. (In addition to the five organs of perception, बुद्धीन्द्रियाणि or ज्ञानेन्द्रियाणि, i.e. eye, ear, nose, tongue, and skin, the Hindus enumerate five organs of action, कर्मेन्द्रियाणि i.e. larynx, hand, foot, anus, and parts of generation ; between these ten organs and the soul or आत्मन् stands मनस् or mind, considered as an eleventh organ ; in the वेदान्त, मनस्, बुद्धि, अहंकार, and चित्त form the four inner or internal organs, अन्तर्-इन्द्रियाणि, so that according to this reckoning the organs are fourteen in number, each being presided over by its own ruler or नियन्तृ ; thus, the eye by the Sun, the ear by the Quarters of the world, the nose by the two अश्विन्s, the tongue by प्रचेतस्, the skin by the Wind, the voice by Fire, the hand by इन्द्र, the foot by विष्णु, the anus by मित्र, the parts of generation by प्रजापति, manas by the Moon, बुद्धि by ब्रह्मन्, अहंकार by शिव, citta by विष्णु as अच्युत ; in the न्याय philosophy each organ is connected with its own peculiar element, the nose with the Earth, the tongue with Water, the eye with Light or Fire, the skin with Air, the ear with Ether ; the जैनs divide the whole creation into five sections, according to the number of organs attributed to each being.)
Declension
| Neuter a-stem declension of इन्द्रिय (indriyá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | इन्द्रियम् indriyám | इन्द्रिये indriyé | इन्द्रियाणि / इन्द्रिया¹ indriyā́ṇi / indriyā́¹ |
| Vocative | इन्द्रिय índriya | इन्द्रिये índriye | इन्द्रियाणि / इन्द्रिया¹ índriyāṇi / índriyā¹ |
| Accusative | इन्द्रियम् indriyám | इन्द्रिये indriyé | इन्द्रियाणि / इन्द्रिया¹ indriyā́ṇi / indriyā́¹ |
| Instrumental | इन्द्रियेण indriyéṇa | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियैः / इन्द्रियेभिः¹ indriyaíḥ / indriyébhiḥ¹ |
| Dative | इन्द्रियाय indriyā́ya | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियेभ्यः indriyébhyaḥ |
| Ablative | इन्द्रियात् indriyā́t | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियेभ्यः indriyébhyaḥ |
| Genitive | इन्द्रियस्य indriyásya | इन्द्रिययोः indriyáyoḥ | इन्द्रियाणाम् indriyā́ṇām |
| Locative | इन्द्रिये indriyé | इन्द्रिययोः indriyáyoḥ | इन्द्रियेषु indriyéṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
- → Indonesian: indra
- → Telugu: ఇంద్రియము (indriyamu)
- → Tocharian B: indri
Adjective
इन्द्रिय • (indriyá)
Declension
| Masculine a-stem declension of इन्द्रिय (indriyá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | इन्द्रियः indriyáḥ | इन्द्रियौ indriyaú | इन्द्रियाः / इन्द्रियासः¹ indriyā́ḥ / indriyā́saḥ¹ |
| Vocative | इन्द्रिय índriya | इन्द्रियौ índriyau | इन्द्रियाः / इन्द्रियासः¹ índriyāḥ / índriyāsaḥ¹ |
| Accusative | इन्द्रियम् indriyám | इन्द्रियौ indriyaú | इन्द्रियान् indriyā́n |
| Instrumental | इन्द्रियेण indriyéṇa | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियैः / इन्द्रियेभिः¹ indriyaíḥ / indriyébhiḥ¹ |
| Dative | इन्द्रियाय indriyā́ya | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियेभ्यः indriyébhyaḥ |
| Ablative | इन्द्रियात् indriyā́t | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियेभ्यः indriyébhyaḥ |
| Genitive | इन्द्रियस्य indriyásya | इन्द्रिययोः indriyáyoḥ | इन्द्रियाणाम् indriyā́ṇām |
| Locative | इन्द्रिये indriyé | इन्द्रिययोः indriyáyoḥ | इन्द्रियेषु indriyéṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of इन्द्रिया (indriyā́) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | इन्द्रिया indriyā́ | इन्द्रिये indriyé | इन्द्रियाः indriyā́ḥ |
| Vocative | इन्द्रिये índriye | इन्द्रिये índriye | इन्द्रियाः índriyāḥ |
| Accusative | इन्द्रियाम् indriyā́m | इन्द्रिये indriyé | इन्द्रियाः indriyā́ḥ |
| Instrumental | इन्द्रियया / इन्द्रिया¹ indriyáyā / indriyā́¹ | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियाभिः indriyā́bhiḥ |
| Dative | इन्द्रियायै indriyā́yai | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियाभ्यः indriyā́bhyaḥ |
| Ablative | इन्द्रियायाः indriyā́yāḥ | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियाभ्यः indriyā́bhyaḥ |
| Genitive | इन्द्रियायाः indriyā́yāḥ | इन्द्रिययोः indriyáyoḥ | इन्द्रियाणाम् indriyā́ṇām |
| Locative | इन्द्रियायाम् indriyā́yām | इन्द्रिययोः indriyáyoḥ | इन्द्रियासु indriyā́su |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of इन्द्रिय (indriyá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | इन्द्रियम् indriyám | इन्द्रिये indriyé | इन्द्रियाणि / इन्द्रिया¹ indriyā́ṇi / indriyā́¹ |
| Vocative | इन्द्रिय índriya | इन्द्रिये índriye | इन्द्रियाणि / इन्द्रिया¹ índriyāṇi / índriyā¹ |
| Accusative | इन्द्रियम् indriyám | इन्द्रिये indriyé | इन्द्रियाणि / इन्द्रिया¹ indriyā́ṇi / indriyā́¹ |
| Instrumental | इन्द्रियेण indriyéṇa | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियैः / इन्द्रियेभिः¹ indriyaíḥ / indriyébhiḥ¹ |
| Dative | इन्द्रियाय indriyā́ya | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियेभ्यः indriyébhyaḥ |
| Ablative | इन्द्रियात् indriyā́t | इन्द्रियाभ्याम् indriyā́bhyām | इन्द्रियेभ्यः indriyébhyaḥ |
| Genitive | इन्द्रियस्य indriyásya | इन्द्रिययोः indriyáyoḥ | इन्द्रियाणाम् indriyā́ṇām |
| Locative | इन्द्रिये indriyé | इन्द्रिययोः indriyáyoḥ | इन्द्रियेषु indriyéṣu |
| Notes |
| ||