आलस

आलस

See also: आलसी

Hindi

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /ɑː.ləs/, [äː.l̪əs̪]

Etymology 1

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀆𑀮𑀲𑁆𑀲 (ālassa), from Sanskrit आलस्य (ā́lasya). Cognate with Assamese এলাহ (elah) and Marathi आळस (āḷas). Doublet of आलस्य (ālasya).

Noun

आलस • (ālas) m (Urdu spelling آلَس‎)

1. laziness, sloth, lethargy

   मुझे बहुत आलस आ रहा है।

   mujhe bahut ālas ā rahā hai.

   I am feeling lazy.

   (literally, “Laziness is coming to me”)

   Synonyms: आलस्य (ālasya), सुस्ती (sustī)

Declension

Declension of आलस (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	आलस ālas	आलस ālas
oblique	आलस ālas	आलसों ālasõ
vocative	आलस ālas	आलसो ālaso

Derived terms

• आलसी (ālsī)

Etymology 2

Learned borrowing from Sanskrit आलस (ālasa).

Adjective

आलस • (ālas) (indeclinable, Urdu spelling آلَس‎)

1. (formal, rare) lazy, idle, slothful

Further reading

• McGregor, Ronald Stuart (1993), “आलस”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975), “आलस”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• Bahri, Hardev (1989), “आलस”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
• Platts, John T. (1884), “आलस”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
• “आलस”, in Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2023.

---

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ᬆᬮᬲ (Balinese script)
• আলস (Assamese script)
• আলস (Bengali script)
• 𑰁𑰩𑰭 (Bhaiksuki script)
• 𑀆𑀮𑀲 (Brahmi script)
• 𑌆𑌲𑌸 (Grantha script)
• આલસ (Gujarati script)
• ਆਲਸ (Gurmukhi script)
• ꦄꦴꦭꦱ (Javanese script)
• អាលស (Khmer script)
• ಆಲಸ (Kannada script)
• ອາລສ (Lao script)
• ആലസ (Malayalam script)
• 𑘁𑘩𑘭 (Modi script)
• ᠠᢗᠯᠠᠰᠠ᠋ (Mongolian script)
• ᠠ᠎᠊ᠠᠯᠠᠰ᠌ᠠ (Manchu script)
• အာလသ (Burmese script)
• 𑦡𑧉𑧍 (Nandinagari script)
• 𑐁𑐮𑐳 (Newa script)
• ଆଲସ (Oriya script)
• ꢃꢭꢱ (Saurashtra script)
• 𑆄𑆬𑆱 (Sharada script)
• 𑖁𑖩𑖭 (Siddham script)
• ආලස (Sinhalese script)
• ఆలస (Telugu script)
• อาลส (Thai script)
• ཨཱ་ལ་ས (Tibetan script)
• 𑒂𑒪𑒮 (Tirhuta script)

Etymology

Vṛddhi derivative of अलस (alasá).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɑː.lɐ.sɐ/
• (Classical) IPA^(key): /ˈɑː.l̪ɐ.s̪ɐ/

Adjective

आलस • (ālasa)

1. lazy, idle, slothful

Declension

Masculine a-stem declension of आलस (ālasa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	आलसः ālasaḥ	आलसौ ālasau	आलसाः / आलसासः¹ ālasāḥ / ālasāsaḥ¹
Vocative	आलस ālasa	आलसौ ālasau	आलसाः / आलसासः¹ ālasāḥ / ālasāsaḥ¹
Accusative	आलसम् ālasam	आलसौ ālasau	आलसान् ālasān
Instrumental	आलसेन ālasena	आलसाभ्याम् ālasābhyām	आलसैः / आलसेभिः¹ ālasaiḥ / ālasebhiḥ¹
Dative	आलसाय ālasāya	आलसाभ्याम् ālasābhyām	आलसेभ्यः ālasebhyaḥ
Ablative	आलसात् ālasāt	आलसाभ्याम् ālasābhyām	आलसेभ्यः ālasebhyaḥ
Genitive	आलसस्य ālasasya	आलसयोः ālasayoḥ	आलसानाम् ālasānām
Locative	आलसे ālase	आलसयोः ālasayoḥ	आलसेषु ālaseṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ī-stem declension of आलसी (ālasī)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	आलसी ālasī	आलस्यौ / आलसी¹ ālasyau / ālasī¹	आलस्यः / आलसीः¹ ālasyaḥ / ālasīḥ¹
Vocative	आलसि ālasi	आलस्यौ / आलसी¹ ālasyau / ālasī¹	आलस्यः / आलसीः¹ ālasyaḥ / ālasīḥ¹
Accusative	आलसीम् ālasīm	आलस्यौ / आलसी¹ ālasyau / ālasī¹	आलसीः ālasīḥ
Instrumental	आलस्या ālasyā	आलसीभ्याम् ālasībhyām	आलसीभिः ālasībhiḥ
Dative	आलस्यै ālasyai	आलसीभ्याम् ālasībhyām	आलसीभ्यः ālasībhyaḥ
Ablative	आलस्याः ālasyāḥ	आलसीभ्याम् ālasībhyām	आलसीभ्यः ālasībhyaḥ
Genitive	आलस्याः ālasyāḥ	आलस्योः ālasyoḥ	आलसीनाम् ālasīnām
Locative	आलस्याम् ālasyām	आलस्योः ālasyoḥ	आलसीषु ālasīṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of आलस (ālasa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	आलसम् ālasam	आलसे ālase	आलसानि / आलसा¹ ālasāni / ālasā¹
Vocative	आलस ālasa	आलसे ālase	आलसानि / आलसा¹ ālasāni / ālasā¹
Accusative	आलसम् ālasam	आलसे ālase	आलसानि / आलसा¹ ālasāni / ālasā¹
Instrumental	आलसेन ālasena	आलसाभ्याम् ālasābhyām	आलसैः / आलसेभिः¹ ālasaiḥ / ālasebhiḥ¹
Dative	आलसाय ālasāya	आलसाभ्याम् ālasābhyām	आलसेभ्यः ālasebhyaḥ
Ablative	आलसात् ālasāt	आलसाभ्याम् ālasābhyām	आलसेभ्यः ālasebhyaḥ
Genitive	आलसस्य ālasasya	आलसयोः ālasayoḥ	आलसानाम् ālasānām
Locative	आलसे ālase	आलसयोः ālasayoḥ	आलसेषु ālaseṣu
Notes	¹Vedic

Further reading

• Monier Williams (1899), “आलस”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 153, column 3.
• Apte, Vaman Shivram (1890), “आलस”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan