अतिथिदेव
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ᬅᬢᬶᬣᬶᬤᬾᬯ (Balinese script)
- অতিথিদেৱ (Assamese script)
- অতিথিদেব (Bengali script)
- 𑰀𑰝𑰰𑰞𑰰𑰟𑰸𑰪 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀢𑀺𑀣𑀺𑀤𑁂𑀯 (Brahmi script)
- 𑌅𑌤𑌿𑌥𑌿𑌦𑍇𑌵 (Grantha script)
- અતિથિદેવ (Gujarati script)
- ꦄꦠꦶꦡꦶꦢꦺꦮ (Javanese script)
- អតិថិទេវ (Khmer script)
- ಅತಿಥಿದೇವ (Kannada script)
- ອຕິຖິເທວ (Lao script)
- 𑘀𑘝𑘱𑘞𑘱𑘟𑘹𑘪 (Modi script)
- အတိထိဒေဝ (Burmese script)
- 𑐀𑐟𑐶𑐠𑐶𑐡𑐾𑐰 (Newa script)
- ଅତିଥିଦେଵ (Oriya script)
- ꢂꢡꢶꢢꢶꢣꢾꢮ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆠𑆴𑆡𑆴𑆢𑆼𑆮 (Sharada script)
- 𑖀𑖝𑖰𑖞𑖰𑖟𑖸𑖪 (Siddham script)
- అతిథిదేవ (Telugu script)
- อติถิเทว (Thai script)
- ཨཏིཐིདེཝ (Tibetan script)
- 𑒁𑒞𑒱𑒟𑒱𑒠𑒹𑒫 (Tirhuta script)
Etymology
Compound of अतिथि (átithi, “guest”) + देव (devá, “deva”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɐ.t̪i.t̪ʰi.d̪ɐj.ʋɐ/
- (Classical) IPA(key): /ɐ.t̪i.t̪ʰiˈd̪eː.ʋɐ/
Noun
अतिथिदेव • (atithideva) m
- someone who treats a guest as equivalent to a deva; someone for whom a guest should be honoured, respected, and served as a god
- c. 600 BCE, Taittirīya Upaniṣad 1.11.2:
- मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आचार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि । नो इतराणि। यान्यस्माकं सुचरितानि तानि त्वयोपास्यानि । नो इतराणि ॥
- mātṛdevo bhava . pitṛdevo bhava . ācāryadevo bhava . atithidevo bhava . yānyanavadyāni karmāṇi tāni sevitavyāni . no itarāṇi. yānyasmākaṃ sucaritāni tāni tvayopāsyāni . no itarāṇi .
- Be a mātṛdeva. Be a pitṛdeva. Be an ācāryadeva. Be an atithideva. Nothing but faultless deeds are to be practised. Nothing but good conduct and virtuous actions are to be worshipped and honoured by you.
- मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आचार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि । नो इतराणि। यान्यस्माकं सुचरितानि तानि त्वयोपास्यानि । नो इतराणि ॥
Declension
| Masculine a-stem declension of अतिथिदेव (atithideva) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अतिथिदेवः atithidevaḥ | अतिथिदेवौ atithidevau | अतिथिदेवाः / अतिथिदेवासः¹ atithidevāḥ / atithidevāsaḥ¹ |
| Vocative | अतिथिदेव atithideva | अतिथिदेवौ atithidevau | अतिथिदेवाः / अतिथिदेवासः¹ atithidevāḥ / atithidevāsaḥ¹ |
| Accusative | अतिथिदेवम् atithidevam | अतिथिदेवौ atithidevau | अतिथिदेवान् atithidevān |
| Instrumental | अतिथिदेवेन atithidevena | अतिथिदेवाभ्याम् atithidevābhyām | अतिथिदेवैः / अतिथिदेवेभिः¹ atithidevaiḥ / atithidevebhiḥ¹ |
| Dative | अतिथिदेवाय atithidevāya | अतिथिदेवाभ्याम् atithidevābhyām | अतिथिदेवेभ्यः atithidevebhyaḥ |
| Ablative | अतिथिदेवात् atithidevāt | अतिथिदेवाभ्याम् atithidevābhyām | अतिथिदेवेभ्यः atithidevebhyaḥ |
| Genitive | अतिथिदेवस्य atithidevasya | अतिथिदेवयोः atithidevayoḥ | अतिथिदेवानाम् atithidevānām |
| Locative | अतिथिदेवे atithideve | अतिथिदेवयोः atithidevayoḥ | अतिथिदेवेषु atithideveṣu |
| Notes |
| ||
References
- Monier Williams (1899), “अतिथिदेव”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 14.
- Apte, Vaman Shivram (1890), “अतिथिः-देव”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 42