جندره
See also: جندرة
Ottoman Turkish
Etymology
From Persian جندره (jandara). Doublet of سلندر (silindir).
Noun
جندره • (cendere)
- cylinder, columnal shape
- press, mangle, calender (for clothes, in the kitchen, wine, hydraulic presses etc.)
- (figuratively) a narrow passage
- (figuratively) oppression
Derived terms
- جندرهجی (cendereci, “pressman”)
Descendants
- Turkish: cendere
- → Egyptian Arabic: جَنْدَرَة (gandara, “mangle, calender and any rotary press”)
References
- Kélékian, Diran (1911), “جندره”, in Dictionnaire turc-français, Constantinople: Mihran, page 447b
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1680), “جندره”, in Thesaurus linguarum orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae, praecipuas earum opes à Turcis peculiariter usurpatas continens, nimirum Lexicon Turkico-Arabico-Persicum, Vienna, column 1662
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1687), “torcularius, Preßmeister”, in Complementum thesauri linguarum orientalium, seu onomasticum latino-turcico-arabico-persicum, simul idem index verborum lexici turcico-arabico-persici, quod latinâ, germanicâ, aliarumque linguarum adjectâ nomenclatione nuper in lucem editum, Vienna, column 1679
- Meyer, Gustav (1892), “Türkische Studien. I. Die griechischen und romanischen Bestandtheile im Wortschatze des Osmanisch-Türkischen”, in Sitzungsberichte der philosophisch-historischen Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften (in German), volume 128, Wien: In Commission bei F. Tempsky, page 47
- Nişanyan, Sevan (2002–), “cendere”, in Nişanyan Sözlük
Persian
Etymology
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.): From Ancient Greek κῠ́λινδρος (kúlindros), as the Turkish is wrongly claimed in some Ottoman dictionaries, or is the Greek an Old Iranian borrowing and it relates to the “balling” senses of gwnd (/gund/)? Connected in Literarisches Centralblatt 30.9.1893 col. 1432 already as in Nişanyan linked supra to Sanskrit यन्त्र (yantra).
Noun
جندره • (jandara)
- the bar of a door
- two pieces of wood used for smoothing linens; a calender, mangle
- (figuratively) detersion, smoothening, extenuation
Adjective
جندره • (jandara)
- wrinkled, unsmoothened
- clownish, boorish, unpolished
Related terms
- جندر (jandar, “clothes”)
Descendants
- → Ottoman Turkish: جندره (cendere)
- Turkish: cendere
- → Egyptian Arabic: جَنْدَرَة (gandara, “mangle, calender and any rotary press”)
References
- Steingass, Francis Joseph (1892), “جندره”, in A Comprehensive Persian–English dictionary, London: Routledge & K. Paul
- Vullers, Johann August (1855), “جندره”, in Lexicon Persico-Latinum etymologicum cum linguis maxime cognatis Sanscrita et Zendica et Pehlevica comparatum, e lexicis persice scriptis Borhâni Qâtiu, Haft Qulzum et Bahâri agam et persico-turcico Farhangi-Shuûrî confectum, adhibitis etiam Castelli, Meninski, Richardson et aliorum operibus et auctoritate scriptorum Persicorum adauctum (in Latin), volume I, Bonn: Adolf Marcus, page 532b