افشاندن
Persian
Alternative forms
- افشانیدن (afšânidan), فشاندن (fešândan)
Etymology
From Middle Persian [script needed] (ʾpšʾn-tn' /afšāndan/), from Proto-Iranian *Hapá (“away”) + the Iranian root *šan (“to shake”).
Compare Old Khotanese ṣāñ (“to shake down”), Baluchi شانگ (šánag, “to vomit, throw, shake out”), Gilaki فشادن (fišādən, “to disperse”), Northern Kurdish reşandin (“to sprinkle, throw, vomit”) (with prefix *fra), Hindi छनना (channā, “to be restrained”).
Pronunciation
- (Classical Persian) IPA(key): /afʃɑːndan/
- (Dari Persian) IPA(key): /afʃɑːndan/
- (Iranian Persian) IPA(key): /æfʃɒːndæn/
- (Tajik) IPA(key): /afʃɔndan/
Verb
اَفشاندَن • (afšândan) (present stem اَفشان (afšân))
- to scatter, disperse
- Synonyms: ریختن (rixtan), پاشیدن (pâšidan)
- late 1300s, Xāja Shams-ud-Dīn Moḥammad Ḥāfeẓ-e Shīrāzī, “اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را (Shirazi Turk)”, in دیوان حافظ [Divān of Ḥāfeẓ]:
- غزل گفتی و در سفتی بیا و خوش بخوان حافظ
که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را- ğazal gofti o dorr softi, biyâ vo xoš be-xân hâfez
ke bar nazm-e to afšânad falak 'eqd-e sorayyâ-râ - You have completed your poem and pierced the pearl; come and sing beautifully, Hafez,
That on your compositions Heaven may scatter the necklace of the Pleiades.
- ğazal gofti o dorr softi, biyâ vo xoš be-xân hâfez
Conjugation
Conjugation of افشاندن (afšânadán) (literary Iranian Persian)
| infinitive | افشاندن (afšânadán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افشان (afšân) | ||||||
| past | افشاند (afšânad) | |||||||
| participle | present | افشاننده (afšânandé) | ||||||
| past | افشانده (afšânadé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افشانم (afšânam) | افشانی (afšâni) | افشاند (afšânad) | افشانیم (afšânim) | افشانید (afšânid) | افشانند (afšânand) | |
| present (imperfect) | می‌افشانم (mí-afšânam) | می‌افشانی (mí-afšâni) | می‌افشاند (mí-afšânad) | می‌افشانیم (mí-afšânim) | می‌افشانید (mí-afšânid) | می‌افشانند (mí-afšânand) | ||
| present progressive | دارم می‌افشانم (dấram mí-afšânam) | داری می‌افشانی (dấri mí-afšâni) | دارد می‌افشاند (dấrad mí-afšânad) | داریم می‌افشانیم (dấrim mí-afšânim) | دارید می‌افشانید (dấrid mí-afšânid) | دارند می‌افشانند (dấrand mí-afšânand) | ||
| present perfect | افشانده‌ام (afšânadé-am) | افشانده‌ای (afšânadé-i) | افشانده است (afšânadé ast) | افشانده‌ایم (afšânadé-im) | افشانده‌اید (afšânadé-id) | افشانده‌اند (afšânadé-and) | ||
| past | افشاندم (afšânadam) | افشاندی (afšânadi) | افشاند (afšânad) | افشاندیم (afšânadim) | افشاندید (afšânadid) | افشاندند (afšânadand) | ||
| past (imperfect) | می‌افشاندم (mí-afšânadam) | می‌افشاندی (mí-afšânadi) | می‌افشاند (mí-afšânad) | می‌افشاندیم (mí-afšânadim) | می‌افشاندید (mí-afšânadid) | می‌افشاندند (mí-afšânadand) | ||
| past progressive | داشتم می‌افشاندم (dấštam mí-afšânadam) | داشتی می‌افشاندی (dấšti mí-afšânadi) | داشت می‌افشاند (dâšt mí-afšânad) | داشتیم می‌افشاندیم (dấštim mí-afšânadim) | داشتید می‌افشاندید (dấštid mí-afšânadid) | داشتند می‌افشاندند (dấštand mí-afšânadand) | ||
| pluperfect | افشانده بودم (afšânadé búdam) | افشانده بودی (afšânadé búdi) | افشانده بود (afšânadé bud) | افشانده بودیم (afšânadé búdim) | افشانده بودید (afšânadé búdid) | افشانده بودند (afšânadé búdand) | ||
| future | خواهم افشاند (xâhám afšânad) | خواهی افشاند (xâhí afšânad) | خواهد افشاند (xâhád afšânad) | خواهیم افشاند (xâhím afšânad) | خواهید افشاند (xâhíd afšânad) | خواهند افشاند (xâhánd afšânad) | ||
| subjunctive | present | بافشانم (béafšânam) | بافشانی (béafšâni) | بافشاند (béafšânad) | بافشانیم (béafšânim) | بافشانید (béafšânid) | بافشانند (béafšânand) | |
| past | افشانده باشم (afšânadé bấšam) | افشانده باشی (afšânadé bấši) | افشانده باشد (afšânadé bấšad) | افشانده باشیم (afšânadé bấšim) | افشانده باشید (afšânadé bấšid) | افشانده باشند (afšânadé bấšand) | ||
| imperative | بافشان (béafšân) | بافشانید (béafšânid) | ||||||
Conjugation of افشاندن (afšânadán) (colloquial Tehrani)
| infinitive | افشاندن (afšânadán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افشان (afšân) | ||||||
| past | افشاند (afšânad) | |||||||
| participle | present | افشاننده (afšânandé) | ||||||
| past | افشانده (afšânadé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افشانم (afšânam) | افشانی (afšâni) | افشانه (afšâne) | افشانیم (afšânim) | افشانین (afšânin) | افشانن (afšânan) | |
| present (imperfect) | می‌افشانم (mí-afšânam) | می‌افشانی (mí-afšâni) | می‌افشانه (mí-afšâne) | می‌افشانیم (mí-afšânim) | می‌افشانین (mí-afšânin) | می‌افشانن (mí-afšânan) | ||
| present progressive | دارم می‌افشانم (dấram mí-afšânam) | داری می‌افشانی (dấri mí-afšâni) | داره می‌افشانه (dấre mí-afšâne) | داریم می‌افشانیم (dấrim mí-afšânim) | دارین می‌افشانین (dấrin mí-afšânin) | دارن می‌افشانن (dấran mí-afšânan) | ||
| present perfect | افشانده‌ام (afšânadám) | افشانده‌ای (afšânadí) | افشانده (afšânadé) | افشانده‌ایم (afšânadím) | افشانده‌این (afšânadín) | افشانده‌ان (afšânadán) | ||
| past | افشاندم (afšânadam) | افشاندی (afšânadi) | افشاند (afšânad) | افشاندیم (afšânadim) | افشاندین (afšânadin) | افشاندن (afšânadan) | ||
| past (imperfect) | می‌افشاندم (mí-afšânadam) | می‌افشاندی (mí-afšânadi) | می‌افشاند (mí-afšânad) | می‌افشاندیم (mí-afšânadim) | می‌افشاندین (mí-afšânadin) | می‌افشاندن (mí-afšânadan) | ||
| past progressive | داشتم می‌افشاندم (dấštam mí-afšânadam) | داشتی می‌افشاندی (dấšti mí-afšânadi) | داشت می‌افشاند (dấšt mí-afšânad) | داشتیم می‌افشاندیم (dấštim mí-afšânadim) | داشتین می‌افشاندین (dấštin mí-afšânadin) | داشتن می‌افشاندن (dấštan mí-afšânadan) | ||
| pluperfect | افشانده بودم (afšânadé búdam) | افشانده بودی (afšânadé búdi) | افشانده بود (afšânadé bud) | افشانده بودیم (afšânadé búdim) | افشانده بودین (afšânadé búdin) | افشانده بودن (afšânadé búdan) | ||
| subjunctive | present | بافشانم (béafšânam) | بافشانی (béafšâni) | بافشانه (béafšâne) | بافشانیم (béafšânim) | بافشانین (béafšânin) | بافشانن (béafšânan) | |
| past | افشانده باشم (afšânadé bấšam) | افشانده باشی (afšânadé bấši) | افشانده باشه (afšânadé bấše) | افشانده باشیم (afšânadé bấšim) | افشانده باشین (afšânadé bấšin) | افشانده باشن (afšânadé bấšan) | ||
| imperative | بافشان (béafšân) | بافشانین (béafšânin) | ||||||
Derived terms
- آتشفشان (âtaš-fešân)
- افشانه (afšâne)
- زرافشان (zar-afšân)
- نورافشان (nur-afšan)
References
- Dehkhoda, Ali-Akbar (1931–), “افشاندن”, in Dehkhoda Dictionary Institute, editors, Dehkhoda Dictionary (in Persian), Tehran: University of Tehran Press
- Steingass, Francis Joseph (1892), “افشاندن”, in A Comprehensive Persian–English dictionary, London: Routledge & K. Paul
- MacKenzie, D. N. (1971), “ʾpšʾn-tn'”, in A concise Pahlavi dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press, page 5