ցելում
Old Armenian
Alternative forms
- ցելեմ (cʿelem)
Etymology
From Proto-Indo-European *(s)kelH-.[1][2][3][4][5]. The similarity with Proto-Georgian-Zan *cel- is accidental.[3]
Verb
ցելում • (cʿelum)
- (transitive) to rend, to break, to split, to cleave, to cut, to divide lengthways
- (intransitive) to be torn, rent; to be split, cloven
- ցելաւ յերկուս ― cʿelaw yerkus ― it was rent in twain
Conjugation
active
| infinitive | ցելուլ (cʿelul) | participle | ցելեալ (cʿeleal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ցել- (cʿel-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցելում (cʿelum) | ցելուս (cʿelus) | ցելու (cʿelu) | ցելումք (cʿelumkʿ) | ցելուք (cʿelukʿ) | ցելուն (cʿelun) | |
| imperfect | ցելուի (cʿelui) | ցելուիր (cʿeluir) | ցելոյր (cʿeloyr) | ցելուաք (cʿeluakʿ) | ցելուիք (cʿeluikʿ) | ցելուին (cʿeluin) | |
| aorist | ցելի (cʿeli) | ցելեր (cʿeler) | *եցել (*ecʿel) | ցելաք (cʿelakʿ) | ցելէք, ցելիք (cʿelēkʿ, cʿelikʿ) | ցելին (cʿelin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցելուցում (cʿelucʿum) | ցելուցուս (cʿelucʿus) | ցելուցու (cʿelucʿu) | ցելուցումք (cʿelucʿumkʿ) | ցելուցուք (cʿelucʿukʿ) | ցելուցուն (cʿelucʿun) | |
| aorist | ցելից (cʿelicʿ) | ցելցես (cʿelcʿes) | ցելցէ (cʿelcʿē) | ցելցուք (cʿelcʿukʿ) | ցելջիք (cʿelǰikʿ) | ցելցեն (cʿelcʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ցե՛լ (cʿél) | — | — | ցելէ՛ք (cʿelḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | ցելջի՛ր (cʿelǰír) | — | — | ցելջի՛ք (cʿelǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ցելուր (mí cʿelur) | — | — | մի՛ ցելուք (mí cʿelukʿ) | — | |
mediopassive
| infinitive | ցելուլ (cʿelul) | participle | ցելեալ (cʿeleal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ցել- (cʿel-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցելում (cʿelum) | ցելուս (cʿelus) | ցելու (cʿelu) | ցելումք (cʿelumkʿ) | ցելուք (cʿelukʿ) | ցելուն (cʿelun) | |
| imperfect | ցելուի (cʿelui) | ցելուիր (cʿeluir) | ցելոյր (cʿeloyr) | ցելուաք (cʿeluakʿ) | ցելուիք (cʿeluikʿ) | ցելուին (cʿeluin) | |
| aorist | ցելայ (cʿelay) | ցելար (cʿelar) | ցելաւ (cʿelaw) | ցելաք (cʿelakʿ) | ցելայք (cʿelaykʿ) | ցելան (cʿelan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ցելուցում (cʿelucʿum) | ցելուցուս (cʿelucʿus) | ցելուցու (cʿelucʿu) | ցելուցումք (cʿelucʿumkʿ) | ցելուցուք (cʿelucʿukʿ) | ցելուցուն (cʿelucʿun) | |
| aorist | ցելայց (cʿelaycʿ) | ցելցիս (cʿelcʿis) | ցելցի (cʿelcʿi) | ցելցուք (cʿelcʿukʿ) | ցելջիք (cʿelǰikʿ) | ցելցին (cʿelcʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ցելի՛ր (cʿelír) | — | — | ցելարո՛ւք (cʿelarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | ցելջի՛ր (cʿelǰír) | — | — | ցելջի՛ք (cʿelǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ցելուր (mí cʿelur) | — | — | մի՛ ցելուք (mí cʿelukʿ) | — | |
Derived terms
- ցելումն (cʿelumn)
Related terms
- քաղեմ (kʿałem)
- ցեղ (cʿeł)
Descendants
- ⇒ Armenian: ցել (cʿel)
References
- Dervischjan, P. Seraphin (1877) Armeniaca I: Das Altarmenische (in German), Vienna: Mekhitarist Press, page 47
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 499
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “ցել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 452–453
- Klingenschmitt, Gert (1982) Das altarmenische Verbum (in German), Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, page 236
- Rix, Helmut, editor (2001) Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 553
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “ցելում”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ցելում”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy