տապալեմ
Old Armenian
Etymology
The origin is unknown.[1] Perhaps connected with թաւալ (tʿawal).[2]
Verb
տապալեմ • (tapalem)
- (transitive) to tumble, knock down, demolish
- տապալել զխորհուրդս ուրուք ― tapalel zxorhurds urukʿ ― to destroy a person's projects
- տապալել զամենայն զխոչ եւ զխութ ― tapalel zamenayn zxočʿ ew zxutʿ ― to surmount the greatest obstacles
- գելոյր տապալէր երկդիմի ― geloyr tapalēr erkdimi ― մտօք he tortured himself with uncertainty
- տապալեալ անկաւ երիվարն ― tapaleal ankaw erivarn ― the horse fell, was broken down
- տապալեցաւ ի մէջ ոտից նորա Սիսարա ― tapalecʿaw i mēǰ oticʿ nora Sisara ― Sisera rolled under her feet
Conjugation
active
| infinitive | տապալել (tapalel) | participle | տապալեցեալ, տապալեալ (tapalecʿeal, tapaleal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | տապալեցուցանեմ (tapalecʿucʿanem) | aorist stem | տապալեց- (tapalecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տապալեմ (tapalem) | տապալես (tapales) | տապալէ (tapalē) | տապալեմք (tapalemkʿ) | տապալէք (tapalēkʿ) | տապալեն (tapalen) | |
| imperfect | տապալէի, տապալեի* (tapalēi, tapalei*) | տապալէիր, տապալեիր* (tapalēir, tapaleir*) | տապալէր (tapalēr) | տապալէաք, տապալեաք* (tapalēakʿ, tapaleakʿ*) | տապալէիք, տապալեիք* (tapalēikʿ, tapaleikʿ*) | տապալէին, տապալեին* (tapalēin, tapalein*) | |
| aorist | տապալեցի (tapalecʿi) | տապալեցեր (tapalecʿer) | տապալեաց (tapaleacʿ) | տապալեցաք (tapalecʿakʿ) | տապալեցէք, տապալեցիք (tapalecʿēkʿ, tapalecʿikʿ) | տապալեցին (tapalecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տապալիցեմ (tapalicʿem) | տապալիցես (tapalicʿes) | տապալիցէ (tapalicʿē) | տապալիցեմք (tapalicʿemkʿ) | տապալիցէք (tapalicʿēkʿ) | տապալիցեն (tapalicʿen) | |
| aorist | տապալեցից (tapalecʿicʿ) | տապալեսցես (tapalescʿes) | տապալեսցէ (tapalescʿē) | տապալեսցուք (tapalescʿukʿ) | տապալեսջիք (tapalesǰikʿ) | տապալեսցեն (tapalescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | տապալեա՛ (tapaleá) | — | — | տապալեցէ՛ք (tapalecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | տապալեսջի՛ր (tapalesǰír) | — | — | տապալեսջի՛ք (tapalesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ տապալեր (mí tapaler) | — | — | մի՛ տապալէք (mí tapalēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | տապալել, տապալիլ* (tapalel, tapalil*) | participle | տապալեցեալ, տապալեալ (tapalecʿeal, tapaleal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | տապալեցուցանեմ (tapalecʿucʿanem) | aorist stem | տապալեց- (tapalecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տապալիմ (tapalim) | տապալիս (tapalis) | տապալի (tapali) | տապալիմք (tapalimkʿ) | տապալիք (tapalikʿ) | տապալին (tapalin) | |
| imperfect | տապալէի (tapalēi) | տապալէիր (tapalēir) | տապալէր, տապալիւր (tapalēr, tapaliwr) | տապալէաք (tapalēakʿ) | տապալէիք (tapalēikʿ) | տապալէին (tapalēin) | |
| aorist | տապալեցայ (tapalecʿay) | տապալեցար (tapalecʿar) | տապալեցաւ (tapalecʿaw) | տապալեցաք (tapalecʿakʿ) | տապալեցայք (tapalecʿaykʿ) | տապալեցան (tapalecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տապալիցիմ (tapalicʿim) | տապալիցիս (tapalicʿis) | տապալիցի (tapalicʿi) | տապալիցիմք (tapalicʿimkʿ) | տապալիցիք (tapalicʿikʿ) | տապալիցին (tapalicʿin) | |
| aorist | տապալեցայց (tapalecʿaycʿ) | տապալեսցիս (tapalescʿis) | տապալեսցի (tapalescʿi) | տապալեսցուք (tapalescʿukʿ) | տապալեսջիք (tapalesǰikʿ) | տապալեսցին (tapalescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | տապալեա՛ց (tapaleácʿ) | — | — | տապալեցարո՛ւք (tapalecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | տապալեսջի՛ր (tapalesǰír) | — | — | տապալեսջի՛ք (tapalesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ տապալիր (mí tapalir) | — | — | մի՛ տապալիք (mí tapalikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- անտապալելի (antapaleli)
- բերդատապալ (berdatapal)
- տապալ (tapal)
- տապալած (tapalac)
- տապալական (tapalakan)
- տապալեցուցանեմ (tapalecʿucʿanem)
- տապալիչ (tapaličʿ)
- տապալումն (tapalumn)
Descendants
- → Armenian: տապալել (tapalel)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “տապալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 372ab
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “տապալ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “տապալեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “տապալեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “տապալիմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Thomson, Robert W. (1989) An Introduction to Classical Armenian, 2nd edition, Delmar, New York: Caravan Books, page 251