սուրխամահի
Middle Armenian
Etymology
From Persian سرخ (surx, “red”) + -ա- (-a-) + Persian ماهی (mâhi, “fish”).[1] Akin to Persian [script needed] (mâhi-i surx, “a red salmon found in the Caspian and its rivers”).[2] Compare Old Armenian կարմրախայտ (karmraxayt) for another salmonid name containing the color red.
Noun
սուրխամահի • (surxamahi)
- a kind of anadromous fish, probably a kind of salmon, perhaps the Salmo ciscaucasicus or Salmo caspius
- 12–13th century, Vardan Aygekcʿi, Žołovacʿoykʿ aṙakacʿ Vardanay [Collections of Fables of Vardan] Սուրխամահի:[3][1]
- Ասեն իմաստունքն, թէ կայ ազգ մի ձուկ, որ սուրխամահի կոչեն, որ ծնանի ի քաղցր ջուրս․ եւ յորժամ մտանէ ի ջուրս ծովուն, ոչ կարէ աճել անդ․ զի դառն է, այլ յորժամ առնու զհամ քաղցր գետոց, որ ի ծով մտանեն, ելանէ ի ծովէն եւ գայ ի ջուրս գետոյն եւ անդ բազմանայ եւ աճէ:
- Asen imastunkʿn, tʿē kay azg mi juk, or surxamahi kočʿen, or cnani i kʿałcʿr ǰurs; ew yoržam mtanē i ǰurs covun, očʿ karē ačel and; zi daṙn ē, ayl yoržam aṙnu zham kʿałcʿr getocʿ, or i cov mtanen, elanē i covēn ew gay i ǰurs getoyn ew and bazmanay ew ačē:
- The sages say: there is a species of fish called surxamahi; it is born in fresh water, and when it enters the waters of the sea, it cannot multiply there, as sea water is bitter. Therefore, when it tastes of the freshwater of rivers flowing into the sea, it leaves the sea, enters the waters of the river, and multiplies and breeds there.
- Ասեն իմաստունքն, թէ կայ ազգ մի ձուկ, որ սուրխամահի կոչեն, որ ծնանի ի քաղցր ջուրս․ եւ յորժամ մտանէ ի ջուրս ծովուն, ոչ կարէ աճել անդ․ զի դառն է, այլ յորժամ առնու զհամ քաղցր գետոց, որ ի ծով մտանեն, ելանէ ի ծովէն եւ գայ ի ջուրս գետոյն եւ անդ բազմանայ եւ աճէ:
References
- Марр, Н. (1899) Сборники притч Вардана. Часть I. Исследование [Collections of Vardan's fables. Part I. Study], Saint Petersburg: Academy Press, § 245, page 221
- Johnson, Francis (1852), “سرخ”, in A Dictionary, Persian, Arabic, and English, London: Wm. H. Allen and Co., page 694c
- Марр, Н. (1894) Сборники притч Вардана. Часть II. Тексты [Collections of Vardan's fables. Part II. Texts], Saint Petersburg: Academy Press, § 287, page 292
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “սուրխամահի”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 256b
- Łazaryan, Ṙ. S.; Avetisyan, H. M. (2009), “սուրխամահի”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 713b