սատապ
Middle Armenian
Etymology
From Persian سداب (sadāb). The form սազապ (sazap) is from Arabic سَذَاب (saḏāb). The form սատաֆ (sataf) is from Ottoman Turkish سدف (sedef).
Noun
սատապ • (satap)
- common rue, Ruta graveolens
- 1184, Mxitʿar Heracʿi, J̌ermancʿ mxitʿarutʿiwn [Relief of Fevers] 40:[1]
- Եւ այլ օգտակար է այս ջերմանս այս կուրսս։ Ա՛ռ սատապի տերեւ, եւ համամայ չորս չորս դրամ
- Ew ayl ōgtakar ē ays ǰermans ays kurss. Áṙ satapi terew, ew hamamay čʿors čʿors dram
- Եւ այլ օգտակար է այս ջերմանս այս կուրսս։ Ա՛ռ սատապի տերեւ, եւ համամայ չորս չորս դրամ
- 13th century, Girkʿ Vastakocʿ [Geoponica] :[2]
- զտեղիսն որք սրով կտրած լինին, կեղեւեա զտնկին բարունակին կեղեւն եւ ծեծեա զինքն մանր, եւ զսատապն ի միասին
- ztełisn orkʿ srov ktrac linin, kełewea ztnkin barunakin kełewn ew cecea zinkʿn manr, ew zsatapn i miasin
- զտեղիսն որք սրով կտրած լինին, կեղեւեա զտնկին բարունակին կեղեւն եւ ծեծեա զինքն մանր, եւ զսատապն ի միասին
- 13th century, Girkʿ Vastakocʿ [Geoponica] :[3]
- Սատապն զածպատերն ու զքարուտ եւ զջերմային վայրսն սիրէ բնութեամբ եւ զարեգինն․ եւ յիւր տակն կրակաց մոխիր խիստ ընդունի ածել, որ ջերմութիւն պահէ զինքն․ եւ բնաւ աղբ չշընդունի, բայց միայն անապակ հող։
- Satapn zacpatern u zkʿarut ew zǰermayin vayrsn sirē bnutʿeamb ew zareginn; ew yiwr takn krakacʿ moxir xist ənduni acel, or ǰermutʿiwn pahē zinkʿn; ew bnaw ałb čʿšənduni, baycʿ miayn anapak hoł.
- Սատապն զածպատերն ու զքարուտ եւ զջերմային վայրսն սիրէ բնութեամբ եւ զարեգինն․ եւ յիւր տակն կրակաց մոխիր խիստ ընդունի ածել, որ ջերմութիւն պահէ զինքն․ եւ բնաւ աղբ չշընդունի, բայց միայն անապակ հող։
- 1478 – 1492, Amirdovlatʿ Amasiacʿi, Angitacʿ anpēt [Useless for Ignoramuses] :[4]
- Տարիտ ըլ ըռիահ, որ է զքամին ցրվող․ որ զքամին կու նաւսրացնէ եւ խափանէ․ որպէս զսազապն, եւ որ նման է սոցա։
- Tarit əl əṙiah, or ē zkʿamin cʿrvoł; or zkʿamin ku nawsracʿnē ew xapʿanē; orpēs zsazapn, ew or nman ē socʿa.
- Տարիտ ըլ ըռիահ, որ է զքամին ցրվող․ որ զքամին կու նաւսրացնէ եւ խափանէ․ որպէս զսազապն, եւ որ նման է սոցա։
- 16th century, Alēkʿsianos, Bžškaran [Medical Book] :[5]
- Ա՛ռ […] սատաֆ, ձիթապտղի ձէթ
- Áṙ […] sataf, jitʿaptłi jētʿ
- Ա՛ռ […] սատաֆ, ձիթապտղի ձէթ
Alternative forms
- սատափ (satapʿ), սազապ (sazap), սատաֆ (sataf)
References
- Mxitʿar Heracʿi (1832) J̌ermancʿ mxitʿarutʿiwn [Relief of Fevers] (Matenagrutʿiwnkʿ naxneacʿ) (in Middle Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 119
- Ališan Ł., editor (1877) Girkʿ vastakocʿ [Geoponica], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 52
- Ališan Ł., editor (1877) Girkʿ vastakocʿ [Geoponica], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 168
- Basmaǰean, K. Y., editor (1926) Amirtovlatʿi Amasiacʿwoy angitacʿ anpēt [Useless for Ignoramuses of Amirdovlatʿ Amasiacʿi], Vienna: Mekhitarist Press, page 16
- Łazaryan, Ṙ. S.; Avetisyan, H. M. (2009), “սատաֆ₃”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 689a
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “սատապ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 180a
- Ališan, Łewond (1895), “սազապ․ սատապ․ սատաֆ խոտ”, in Haybusak kam haykakan busabaṙutʿiwn [Armenian Botany] (in Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, § 2679
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1837), “սատապ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 698c
- Béguinot, Augusto; Diratzouyan, Nersès (1912) Contributo alla flora dell' Armenia, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, § 176, identifying with Thalictrum minus
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 276
- Łazaryan, Ṙ. S.; Avetisyan, H. M. (2009), “սատապ₁”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 688b
- Łazaryan, Ṙ. S.; Avetisyan, H. M. (2009), “սազապ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, pages 678–679
- Seidel, Ernst (1908) Mechithar’s, des Meisterarztes aus Her, ‘Trost bei Fiebern’: nach dem Venediger Druck vom Jahre 1832 zum ersten Male aus dem Mittelarmenischen übersetzt und erläutert (in German), Leipzig: Verlag von Johann Ambrosius Barth, § 430, pages 275–276