ջնար
Armenian
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian ջնար (ǰnar)
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [d͡ʒəˈnɑɾ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [t͡ʃʰəˈnɑɾ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun
ջնար • (ǰnar)
- (historical) a kind of lyre
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ջնար (ǰnar) | ջնարներ (ǰnarner) | ||
| dative | ջնարի (ǰnari) | ջնարների (ǰnarneri) | ||
| ablative | ջնարից (ǰnaricʿ) | ջնարներից (ǰnarnericʿ) | ||
| instrumental | ջնարով (ǰnarov) | ջնարներով (ǰnarnerov) | ||
| locative | ջնարում (ǰnarum) | ջնարներում (ǰnarnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ջնարը/ջնարն (ǰnarə/ǰnarn) | ջնարները/ջնարներն (ǰnarnerə/ǰnarnern) | ||
| dative | ջնարին (ǰnarin) | ջնարներին (ǰnarnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ջնարս (ǰnars) | ջնարներս (ǰnarners) | ||
| dative | ջնարիս (ǰnaris) | ջնարներիս (ǰnarneris) | ||
| ablative | ջնարիցս (ǰnaricʿs) | ջնարներիցս (ǰnarnericʿs) | ||
| instrumental | ջնարովս (ǰnarovs) | ջնարներովս (ǰnarnerovs) | ||
| locative | ջնարումս (ǰnarums) | ջնարներումս (ǰnarnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ջնարդ (ǰnard) | ջնարներդ (ǰnarnerd) | ||
| dative | ջնարիդ (ǰnarid) | ջնարներիդ (ǰnarnerid) | ||
| ablative | ջնարիցդ (ǰnaricʿd) | ջնարներիցդ (ǰnarnericʿd) | ||
| instrumental | ջնարովդ (ǰnarovd) | ջնարներովդ (ǰnarnerovd) | ||
| locative | ջնարումդ (ǰnarumd) | ջնարներումդ (ǰnarnerumd) | ||
See also
- վին (vin), քնար (kʿnar)
Old Armenian
Alternative forms
An ancient culture word of uncertain immediate and ultimate origin. Related to Georgian ჭიანური (č̣ianuri, “a Georgian viol”) and to Hattic 𒄑𒀭𒈹 (giš dingirMÙŠ /zinar/, “lyre”). Further possibly related to the family of Old Armenian քնար (kʿnar) and to Ancient Greek κιθάρα (kithára).
Noun
ջնար • (ǰnar)
- lyre, harp, cithara
- 5th century, Bible, Nahum 3.8:[1]
- Պատրաստեա բաժին, կազմեա ջնար, վիճակդ Ամովնայ․ որ բնակեալ է ի մէջ գետոց, եւ ջուրք շուրջ զնովաւ․ որոյ սկիզբն ծով, եւ ջուրք պարիսպ նորա:
- Patrastea bažin, kazmea ǰnar, vičakd Amovnay; or bnakeal ē i mēǰ getocʿ, ew ǰurkʿ šurǰ znovaw; oroy skizbn cov, ew ǰurkʿ parisp nora:
- Translation by New English Translation of the Septuagint
- Tune a chord; prepare a portion, O Amon who dwells in rivers; water is around her, whose dominion is the sea, and her walls are water.
- Պատրաստեա բաժին, կազմեա ջնար, վիճակդ Ամովնայ․ որ բնակեալ է ի մէջ գետոց, եւ ջուրք շուրջ զնովաւ․ որոյ սկիզբն ծով, եւ ջուրք պարիսպ նորա:
- 5th century, Severian of Gabala, Čaṙkʿ [Homilies] VII:[2][3]
- […] որպէս և Դաւիթ ասէ, օրհնեցէ՛ք զտէր սաղմոսարանաւ, և ջնարաւ, և աղեաւ, և տաւուղաւ, ծնծղայիւք, քաղցր ձայնիւք, օրհնութեամբ, թմբկաւ, և պարուք։
- […] orpēs ew Dawitʿ asē, ōrhnecʿḗkʿ ztēr sałmosaranaw, ew ǰnaraw, ew ałeaw, ew tawuław, cncłayiwkʿ, kʿałcʿr jayniwkʿ, ōrhnutʿeamb, tʿmbkaw, ew parukʿ.
- Translation by J.B. Aucher
- Quemadmodum et David dixit: Laudate Dominum psalterio, et cithara, in chordis et organo, in cymbalis suaviter soոaոtibus, in hymnis, in tympano et choro.
- […] որպէս և Դաւիթ ասէ, օրհնեցէ՛ք զտէր սաղմոսարանաւ, և ջնարաւ, և աղեաւ, և տաւուղաւ, ծնծղայիւք, քաղցր ձայնիւք, օրհնութեամբ, թմբկաւ, և պարուք։
- 10/13th century, Tʿovmay Arcruni and Ananun, Patmutʿiwn tann Arcruneacʿ [History of the House of Artsrunik] :[4][5]
- Յայնժամ հրաման ետուն ամենայն զօրացն ելանել ի պատերազմ, և ահա աղաղակ և փողք և քնարք և ջնարք, և վառեալ զինու և սրոյ և ամենայն պատրաստութեամբ անհուն զօրացն, մինչ գրեթէ ի հիմանց զլեառնն տապալել […]
- Yaynžam hraman etun amenayn zōracʿn elanel i paterazm, ew aha ałałak ew pʿołkʿ ew kʿnarkʿ ew ǰnarkʿ, ew vaṙeal zinu ew sroy ew amenayn patrastutʿeamb anhun zōracʿn, minčʿ gretʿē i himancʿ zleaṙnn tapalel […]
- Translation by Robert W. Thomson
- Then he commanded all the troops to go out to battle. As the host of soldiers put on their armour and swords and made preparations, there was such a great noise of trumpets, lyres, and harps that the mountain almost collapsed from its foundations.
- Յայնժամ հրաման ետուն ամենայն զօրացն ելանել ի պատերազմ, և ահա աղաղակ և փողք և քնարք և ջնարք, և վառեալ զինու և սրոյ և ամենայն պատրաստութեամբ անհուն զօրացն, մինչ գրեթէ ի հիմանց զլեառնն տապալել […]
Usage notes
- In the Bible, translates Ancient Greek χορδή (khordḗ).
- It is a different musical instrument from քնար (kʿnar). Note the separate enumeration in Arcruni.
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ջնար (ǰnar) | ջնարք (ǰnarkʿ) | |
| genitive | ջնարի (ǰnari) | ջնարաց (ǰnaracʿ) | |
| dative | ջնարի (ǰnari) | ջնարաց (ǰnaracʿ) | |
| accusative | ջնար (ǰnar) | ջնարս (ǰnars) | |
| ablative | ջնարէ (ǰnarē) | ջնարաց (ǰnaracʿ) | |
| instrumental | ջնարաւ (ǰnaraw) | ջնարաւք = ջնարօք (ǰnarawkʿ = ǰnarōkʿ) | |
| locative | ջնարի (ǰnari) | ջնարս (ǰnars) |
Derived terms
- ջնարահար (ǰnarahar)
- ջնարաւոր (ǰnarawor)
Descendants
- → Armenian: ջնար (ǰnar) (learned)
References
- Astuacašunčʿ matean Hin ew Nor ktakaranacʿ əst čšgrit tʿargmanutʿean naxneacʿ merocʿ hamematutʿeamb ebrayakan ew yunakan bnagracʿ [Bible. Scriptures of the Old and New Testaments], Constantinople: G. Pałtatlean, 1895, pages 963–964
- Awgerean, Mkrtičʿ (1827) Seberianosi kam Sewerianosi Emesacʿwoy Gabałacʿwoy episkoposi Čaṙkʿ [Severiani sive Seberiani Gabalorum episcopi Emesensis Homiliae] (Matenagrutʿiwnkʿ naxneacʿ), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 279
- Seberianos (1830) Seberianosi Emesacʿwoy Gabałacʿwocʿ episkoposi Čaṙkʿ ŽE [Fifteen homilies of Severianus of Emessa] (Matenagrutʿiwnkʿ naxneacʿ; Seberianos), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 136
- Tʿovma Arcruni ew Ananun (2006), M. H. Darbinyan-Melikʿyan, editor, Patmutʿiwn Tann Arcruneacʿ [History of the House of Artsrunik], critical text with introduction and commentary, Yerevan: Magaghat, page 204
- Thomson, Robert W. (1985) Thomas Artsruni, History of the House of the Artsrunik‘: translation and commentary (Byzantine texts in translation), Detroit, Michigan: Wayne State University Press, page 246
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “ջնար”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 129a
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1837), “ջնար”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 674bc
- Ivanov, Vjač. Vs. (1985), “Ob otnošenii xattskovo jazyka k severozapadnokavkazskim [Hattic and North Caucasian]”, in B. B. Piotrovskij et al., editors, Drevnjaja Anatolija (in Russian), Moscow: Nauka, page 49 of 26–59
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “ջնար”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, pages 652–653
- Lagarde, Paul de (1854) Zur Urgeschichte der Armenier: ein philologischer Versuch (in German), Berlin: W. Hertz, page 31
- Martirosyan, Hrach (2019), “Armenian musical instruments: three etymologies”, in Tatevik Shakhkulyan, editor, Komitas Museum-Institute Yearbook, vol. IV, Yerevan: Komitas Museum-Institute, pages 187–189
- Martirosyan, Nšan (1972), “Npast mə hetʿ ew hay baṙakʿnnutʿyan [Hittite–Armenian Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal] (in Armenian), issue 2, page 186 of 163–186
- Mkrtčʿyan, Nerses (1969), “Xetʿa-haykakan mi kʿani baṙayin əndhanrutʿyunner [A Number of Words Common to Hittite and Armenian]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal] (in Armenian), issue 1, pages 240–241
- Mkrtčʿyan, Nerses (1970), “Xetʿa-haykakan əndhanrutʿyunner [Hittite–Armenian Parallels]”, in Lraber Hasarakakan Gitutyunneri [Herald of the Social Sciences] (in Armenian), issue 7, page 58 of 58–69
- Mkrtschjan, N. (1974), “Neue hethitisch-armenische lexikalische Parallelen”, in Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungaricae (in German), issue 22, Budapest, page 316
- Mkrtčʿyan, Nerses (2000), “ջնար”, in Eražštakan baṙaran [Musical Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Mšakuytʿi hayk. fond, →ISBN, page 228
- Mkrtčjan, N. A. (2005) Семитские языки и армянский [Semitic Languages and Armenian] (in Russian), Yerevan: Drazark, →ISBN, page 190
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ջնար”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy