պանիր
Armenian
պանիր
Etymology
From Old Armenian պանիր (panir).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [pɑˈniɾ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [bɑˈniɾ]
Audio (Eastern Armenian) (file) - Hyphenation: պա‧նիր
Noun
պանիր • (panir)
- cheese
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | պանիր (panir) | պանիրներ (panirner) | ||
| dative | պանրի (panri) | պանիրների (panirneri) | ||
| ablative | պանրից (panricʿ) | պանիրներից (panirnericʿ) | ||
| instrumental | պանրով (panrov) | պանիրներով (panirnerov) | ||
| locative | պանրում (panrum) | պանիրներում (panirnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | պանիրը/պանիրն (panirə/panirn) | պանիրները/պանիրներն (panirnerə/panirnern) | ||
| dative | պանրին (panrin) | պանիրներին (panirnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | պանիրս (panirs) | պանիրներս (panirners) | ||
| dative | պանրիս (panris) | պանիրներիս (panirneris) | ||
| ablative | պանրիցս (panricʿs) | պանիրներիցս (panirnericʿs) | ||
| instrumental | պանրովս (panrovs) | պանիրներովս (panirnerovs) | ||
| locative | պանրումս (panrums) | պանիրներումս (panirnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | պանիրդ (panird) | պանիրներդ (panirnerd) | ||
| dative | պանրիդ (panrid) | պանիրներիդ (panirnerid) | ||
| ablative | պանրիցդ (panricʿd) | պանիրներիցդ (panirnericʿd) | ||
| instrumental | պանրովդ (panrovd) | պանիրներովդ (panirnerovd) | ||
| locative | պանրումդ (panrumd) | պանիրներումդ (panirnerumd) | ||
Derived terms
հալած պանիր (halac panir)
Old Armenian
Etymology
An Iranian borrowing. Compare Middle Persian pnyl (panīr, “cheese”), Persian پنیر (panīr, “cheese”).
Noun
պանիր • (panir)
- cheese
- 5th century, Yovhan Mandakuni, Čaṙkʿ [Sermons] :
- Այլ գինի և իւղ, ձու, ձուկն, պանիր, կոգի, կաղտի, բածին, շճուկ, կաթն, խեր, և ձկանմորէ, զայս բնաւ ամենևին չէ օրէն և ոչ վայել է ճաշակել ամենայն ումեք, մեծի և փոքու, արդարոյ և մեղաւորի։
- Ayl gini ew iwł, ju, jukn, panir, kogi, kałti, bacin, ščuk, katʿn, xer, ew jkanmorē, zays bnaw amenewin čʿē ōrēn ew očʿ vayel ē čašakel amenayn umekʿ, meci ew pʿokʿu, ardaroy ew meławori.
- Այլ գինի և իւղ, ձու, ձուկն, պանիր, կոգի, կաղտի, բածին, շճուկ, կաթն, խեր, և ձկանմորէ, զայս բնաւ ամենևին չէ օրէն և ոչ վայել է ճաշակել ամենայն ումեք, մեծի և փոքու, արդարոյ և մեղաւորի։
- պանիր Հոլանտիոյ ― panir Holantioy ― Dutch cheese
- գործել, մածուցանել պանիր ― gorcel, macucʿanel panir ― to make cheese; to curdle milk
Usage notes
In some compounds there appears a parasitic -դ- (-d-), e.g. պանդրեմ (pandrem); for this compare dialectal մանդր (mandr), ծանդր (candr), ծունդր (cundr).
Declension
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | պանիր (panir) | պանիրք (panirkʿ) | |
| genitive | պանրոյ (panroy) | պանրոց (panrocʿ) | |
| dative | պանրոյ (panroy) | պանրոց (panrocʿ) | |
| accusative | պանիր (panir) | պանիրս (panirs) | |
| ablative | պանրոյ (panroy) | պանրոց (panrocʿ) | |
| instrumental | պանրով (panrov) | պանրովք (panrovkʿ) | |
| locative | պանիր (panir) | պանիրս (panirs) | |
| post-classical | |||
i-a-type or i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | պանիր (panir) | պանիրք (panirkʿ) | |
| genitive | պանրի (panri) | ? (?) | |
| dative | պանրի (panri) | ? (?) | |
| accusative | պանիր (panir) | պանիրս (panirs) | |
| ablative | պանրէ (panrē) | ? (?) | |
| instrumental | ? (?) | ? (?) | |
| locative | պանրի (panri) | պանիրս (panirs) | |
| the instrumental singular and the genitive/dative/instrumental plural are not attested, which does not allow determining whether the word followed an i-type or an i-a-type declension post-classical a genitive singular պանտրի (pantri) with a parasitic -տ- (-t-) is also attested | |||
Derived terms
- պանդրաջուր (pandraǰur)
- պանդրեմ (pandrem)
- պանդրուտու (pandrutu)
- պանրանամ (panranam)
- պանրուտէ (panrutē)
- պանրուտի (panruti)
Descendants
- Armenian: պանիր (panir)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “պանիր”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “պանիր”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “պանիր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press