պահ
Armenian
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [pɑh]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [bɑh]
Etymology 1
From Old Armenian պահ (pah).
Noun
պահ • (pah)
- moment, instant
- նա մի պահ կանգ առավ ― na mi pah kang aṙav ― he stopped for a moment
- time (in general)
- guarding, watching, keeping
- պահ մտնել ― pah mtnel ― to hide, to cover, to take cover
- պահ տալ ― pah tal ― to give up, to give for keeping
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | պահ (pah) | պահեր (paher) | ||
| dative | պահի (pahi) | պահերի (paheri) | ||
| ablative | պահից (pahicʿ) | պահերից (pahericʿ) | ||
| instrumental | պահով (pahov) | պահերով (paherov) | ||
| locative | պահում (pahum) | պահերում (paherum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | պահը/պահն (pahə/pahn) | պահերը/պահերն (paherə/pahern) | ||
| dative | պահին (pahin) | պահերին (paherin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | պահս (pahs) | պահերս (pahers) | ||
| dative | պահիս (pahis) | պահերիս (paheris) | ||
| ablative | պահիցս (pahicʿs) | պահերիցս (pahericʿs) | ||
| instrumental | պահովս (pahovs) | պահերովս (paherovs) | ||
| locative | պահումս (pahums) | պահերումս (paherums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | պահդ (pahd) | պահերդ (paherd) | ||
| dative | պահիդ (pahid) | պահերիդ (paherid) | ||
| ablative | պահիցդ (pahicʿd) | պահերիցդ (pahericʿd) | ||
| instrumental | պահովդ (pahovd) | պահերովդ (paherovd) | ||
| locative | պահումդ (pahumd) | պահերումդ (paherumd) | ||
Interjection
պա՜հ • (pa!h)
- oh! (expression of surprise or disbelief)
Old Armenian
Alternative forms
- պարհ (parh)
Etymology
The older form is պարհ (parh), a Northwestern Iranian borrowing: compare Middle Persian 𐫛𐫀𐫍𐫡 (pʾhr /pāhr/, “watch-post”), [Book Pahlavi needed] (pʾs /pās/, “guard, watch”), Persian پاس (pâs, “guard, watch”). Ultimately from Proto-Iranian *páHθrah, from Proto-Indo-European *peh₂- (“to guard”).
Noun
պահ • (pah)
- watch, guard
- hour, moment, time
- 1612 – 1614, Yakob Tʿoxatʿecʿi :[1]
- Ոհ թէ այն պահն, որ զքեզ տեսնէի,
Զաջդ տիրաշօշափ ես համբուրէի,
Ժամ մի դէմ երեսիդ աչօք հայէի,
Ապա զհոգիս մարմնոյս իմ աւանդէի։- Oh tʿē ayn pahn, or zkʿez tesnēi,
Zaǰd tirašōšapʿ es hamburēi,
Žam mi dēm eresid ačʿōkʿ hayēi,
Apa zhogis marmnoys im awandēi.
- Translation by S. Peter Cowe
- O for the moment when I'd see you,
Kiss your right hand that touched the Lord,
That for a time I'd gaze upon your face with my eyes,
Then would I yield up the ghost from my body.
- O for the moment when I'd see you,
- Oh tʿē ayn pahn, or zkʿez tesnēi,
- Ոհ թէ այն պահն, որ զքեզ տեսնէի,
Declension
u-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | պահ (pah) | պահք (pahkʿ) | |
| genitive | պահու (pahu) | պահուց (pahucʿ) | |
| dative | պահու (pahu) | պահուց (pahucʿ) | |
| accusative | պահ (pah) | պահս (pahs) | |
| ablative | պահէ (pahē) | պահուց (pahucʿ) | |
| instrumental | պահու (pahu) | պահուք (pahukʿ) | |
| locative | պահու (pahu) | պահս (pahs) |
Derived terms
- ամենապահ (amenapah)
- ամրապահ (amrapah)
- ամրապահեստ (amrapahest)
- ամրապահիմ (amrapahim)
- անդապահ (andapah)
- անձնապահ (anjnapah)
- անձնապահապետ (anjnapahapet)
- անպահ (anpah)
- անպահելի (anpaheli)
- անպահեստ (anpahest)
- անպահութիւն (anpahutʿiwn)
- աշխարհապահ (ašxarhapah)
- ապաստանապահ (apastanapah)
- առաջապահ (aṙaǰapah)
- առաջապահեստ (aṙaǰapahest)
- առաջնապահ (aṙaǰnapah)
- աստուածապահ (astuacapah)
- աւանդապահ (awandapah)
- աւանդապահութիւն (awandapahutʿiwn)
- բանապահ (banapah)
- բանդապահ (bandapah)
- բանտապահ (bantapah)
- բերդապահ (berdapah)
- գանձապահ (ganjapah)
- գիշերապահ (gišerapah)
- գիշերապահութիւն (gišerapahutʿiwn)
- գլխապահ (glxapah)
- գրապահ (grapah)
- դալարապահ (dalarapah)
- դժոխապահ (džoxapah)
- դժուարապահ (džuarapah)
- դժուարապահելի (džuarapaheli)
- դիւանապահ (diwanapah)
- դռնապահ (dṙnapah)
- ետեղապահ (etełapah)
- ետեղապահութիւն (etełapahutʿiwn)
- երկպահ (erkpah)
- զուգապահեմ (zugapahem)
- թիկնապահ (tʿiknapah)
- թղթապահ (tʿłtʿapah)
- ժամապահ (žamapah)
- ժառանգապահ (žaṙangapah)
- լանջապահ (lanǰapah)
- խաղաղապահ (xałałapah)
- խորանապահ (xoranapah)
- խորհրդապահ (xorhrdapah)
- խրամապահ (xramapah)
- ծոմապահութիւն (comapahutʿiwn)
- ծոմապահք (comapahkʿ)
- կապանապահ (kapanapah)
- կենդանապահ (kendanapah)
- կողմապահ (kołmapah)
- կողմնապահ (kołmnapah)
- կողմնապահութիւն (kołmnapahutʿiwn)
- կտակապահ (ktakapah)
- կրծապահ (krcapah)
- ձեռնպահ (jeṙnpah)
- մարմնապահ (marmnapah)
- մտապահ (mtapah)
- մրգապահ (mrgapah)
- մրգապահութիւն (mrgapahutʿiwn)
- յառաջապահ (yaṙaǰapah)
- յառաջապահեստ (yaṙaǰapahest)
- շաբաթապահ (šabatʿapah)
- շաբաթապահու (šabatʿapahu)
- շաբաթապահութիւն (šabatʿapahutʿiwn)
- շռնչապահ (šṙnčʿapah)
- շտեմարանապահ (štemaranapah)
- շրջապահ (šrǰapah)
- ոգեպահ (ogepah)
- ոխապահ (oxapah)
- ոխապահեմ (oxapahem)
- ուխտապահ (uxtapah)
- ուխտապահութիւն (uxtapahutʿiwn)
- ուսումնապահ (usumnapah)
- պահախոյզ (pahaxoyz)
- պահակից (pahakicʿ)
- պահայոյզ (pahayoyz)
- պահանորդ (pahanord)
- պահանոց (pahanocʿ)
- պահանք (pahankʿ)
- պահարան (paharan)
- պահարանեմ (paharanem)
- պահարկեմ (paharkem)
- պահացող (pahacʿoł)
- պահացողութիւն (pahacʿołutʿiwn)
- պահացոյց (pahacʿoycʿ)
- պահ դուռն (pah duṙn)
- պահեմ (pahem)
- պահեստ (pahest)
- պահնակ (pahnak)
- պահնակեմ (pahnakem)
- պահնորդ (pahnord)
- պահող (pahoł)
- պահուստ (pahust)
- պահսակաց (pahsakacʿ)
- պահք (pahkʿ)
- պատուիրանապահ (patuiranapah)
- պատուիրանապահեմ (patuiranapahem)
- պատուիրանապահութիւն (patuiranapahutʿiwn)
- պարենապահ (parenapah)
- պարհեմ (parhem)
- պարհք (parhkʿ)
- պարսպապահ (parspapah)
- սահմանապահ (sahmanapah)
- սրբապահ (srbapah)
- սրբապահութիւն (srbapahutʿiwn)
- սրովբէապահ (srovbēapah)
- վերջապահ (verǰapah)
- վտառապահ (vtaṙapah)
- վրանապահ (vranapah)
- տեղապահ (tełapah)
- տեղապահութիւն (tełapahutʿiwn)
- տնպահ (tnpah)
- ցայգապահ (cʿaygapah)
- ցերեկապահ (cʿerekapah)
- քաղաքապահ (kʿałakʿapah)
- քառասնապահ (kʿaṙasnapah)
- քինապահութիւն (kʿinapahutʿiwn)
- քրիստոսապահեստ (kʿristosapahest)
- օրապահի (ōrapahi)
- օրապահիկ (ōrapahik)
- օրէնսպահ (ōrēnspah)
- օրինապահ (ōrinapah)
- օրինապահութիւն (ōrinapahutʿiwn)
- օրինապահումն (ōrinapahumn)
Related terms
- պահակ (pahak)
- պահակապան (pahakapan)
- պահակեր (pahaker)
- պահանգ (pahang)
- պահապան (pahapan)
Descendants
- Armenian: պահ (pah)
References
- Cowe, S. Peter (2019), “The object of Ałtʿamarʿci’s affections”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 61
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “պահ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “պահ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 900
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “պահ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy