չիչխան
See also: Չիչխան
Armenian
![](Images/wiktionary/%D5%87%D5%B8%D6%80%D5%AA%D5%A1%252C_%D5%B9%D5%AB%D5%B9%D5%AD%D5%A1%D5%B6.jpg.webp)
![](Images/wiktionary/%D5%89%D5%AB%D5%B9%D5%AD%D5%A1%D5%B6_(Hippophae).jpg.webp)
![](Images/wiktionary/%D5%89%D5%AB%D5%B9%D5%AD%D5%A1%D5%B6.jpg.webp)
![](Images/wiktionary/%D5%89%D5%AB%D5%B9%D5%AD%D5%A1%D5%B6_1.jpg.webp)
Etymology
Unattested in Old or Middle Armenian. Originally a word of the Mush dialect area, that has now become widespread.
Borrowed from dialectal Turkish çişkan, çıçırgan (“sea buckthorn”), ultimately of Mongolic origin.
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [t͡ʃʰit͡ʃʰˈχɑn]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [t͡ʃʰit͡ʃʰˈχɑn]
Noun
չիչխան • (čʿičʿxan) (Bulanık, Muş, Alashkert)
- sea buckthorn, sandthorn (shrub of the genus Hippophae, especially Hippophae rhamnoides)
- Synonyms: լափռի (lapʿṙi), (non-standard) աբլեպիխա (ablepixa)
- 1847, Arsēn Bagratuni, Pobliosi Virgileay Marovni Mšakakankʿ [A translation of Virgil’s Georgics] II.416:[1]
- Հատանին եւ չիչխանի դաժանաբոյս ոզորք յանտառս
- Hatanin ew čʿičʿxani dažanaboys ozorkʿ yantaṙs
- Also rough shoots of broom must be cut, in the woods
- Հատանին եւ չիչխանի դաժանաբոյս ոզորք յանտառս
Usage notes
- Has been alternatively and incorrectly identified with the holly.
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular | plural | |||
---|---|---|---|---|
nominative | չիչխան (čʿičʿxan) | չիչխաններ (čʿičʿxanner) | ||
dative | չիչխանի (čʿičʿxani) | չիչխանների (čʿičʿxanneri) | ||
ablative | չիչխանից (čʿičʿxanicʿ) | չիչխաններից (čʿičʿxannericʿ) | ||
instrumental | չիչխանով (čʿičʿxanov) | չիչխաններով (čʿičʿxannerov) | ||
locative | չիչխանում (čʿičʿxanum) | չիչխաններում (čʿičʿxannerum) | ||
definite forms | ||||
nominative | չիչխանը/չիչխանն (čʿičʿxanə/čʿičʿxann) | չիչխանները/չիչխաններն (čʿičʿxannerə/čʿičʿxannern) | ||
dative | չիչխանին (čʿičʿxanin) | չիչխաններին (čʿičʿxannerin) | ||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | չիչխանս (čʿičʿxans) | չիչխաններս (čʿičʿxanners) | ||
dative | չիչխանիս (čʿičʿxanis) | չիչխաններիս (čʿičʿxanneris) | ||
ablative | չիչխանիցս (čʿičʿxanicʿs) | չիչխաններիցս (čʿičʿxannericʿs) | ||
instrumental | չիչխանովս (čʿičʿxanovs) | չիչխաններովս (čʿičʿxannerovs) | ||
locative | չիչխանումս (čʿičʿxanums) | չիչխաններումս (čʿičʿxannerums) | ||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | չիչխանդ (čʿičʿxand) | չիչխաններդ (čʿičʿxannerd) | ||
dative | չիչխանիդ (čʿičʿxanid) | չիչխաններիդ (čʿičʿxannerid) | ||
ablative | չիչխանիցդ (čʿičʿxanicʿd) | չիչխաններիցդ (čʿičʿxannericʿd) | ||
instrumental | չիչխանովդ (čʿičʿxanovd) | չիչխաններովդ (čʿičʿxannerovd) | ||
locative | չիչխանումդ (čʿičʿxanumd) | չիչխաններումդ (čʿičʿxannerumd) |
References
- Bagratuni, Arsēn (1847) Pobliosi Virgileay Marovni Mšakakankʿ [The Georgics of Publius Vergilius Maro] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 53, translating Latin ruscum and remarking that the word is used by the rustics of Mush
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1913), “չիչխան”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žołovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 880a, glossing with French houx, Turkish dikenli defne
- Ališan, Łewond (1895), “չիչխան”, in Haybusak kam haykakan busabaṙutʿiwn [Armenian Botany] (in Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, § 2466, page 518
- Amatuni, Sahak (1912), “չիչխան”, in Hayocʿ baṙ u ban [Armenian Words and Idioms] (in Armenian), Vagharshapat: Mother See of Holy Etchmiadzin, page 541a
- Ayvazyan H. M. et al., editors (2006), “չիչխան”, in Hayastani bnašxarh [Nature of Armenia] (Əntanekan hanragitaran matenašar; 3) (in Armenian), Yerevan: Armenian Encyclopaedia, page 310bc
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1837), “չիչխան”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui. Yaweluac ašxarhik baṙkʿ anvkaykʿ i grocʿ aṙ mez ełelocʿ [New Dictionary of the Armenian Language. Appendix of Dialectal Words] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1065c
- Bănățeanu, Vlad (1961), “Observații în legătură cu termenii pentru arbuști în limba armeană [Notes on Armenian shrub terminology]”, in Studii și cercetări lingvistice (in Romanian), volume 12, issue 4, page 517 of 515–540, suspecting a subtrate origin
- Bedevian, Armenag K. (1936), “Ilex aquifolium”, in Illustrated Polyglottic Dictionary of Plant Names, Cairo: Argus & Papazian Presses, § 1904, pages 328–329
- Caturyan, Tʿ. G. (1970), “Hippophae”, in Astvacatryan Z. A., editor, Buyseri anunneri latineren-hayeren-ṙuseren baṙaran [Latin–Armenian–Russian Dictionary of Plant Names], 2nd edition, Yerevan: University Press, § 622, page 65
- Łazaryan, Ṙ. S. (1981), “չիչխան դժնիկանման”, in Busanunneri hayeren-latineren-ṙuseren-angleren-franseren-germaneren baṙaran [Armenian–Latin–Russian–English–French–German Dictionary of Plant Names], Yerevan: University Press, § 969, page 78a
- Malxaseancʿ, Stepʿan (1945), “չիչխան”, in Hayerēn bacʿatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), volume IV, Yerevan: State Publishing House, page 23b
- Norayr N. Biwzandacʿi (1884), “houx”, in Baṙagirkʿ i gałłierēn lezuē i hayerēn [Dictionary from the French Language into Armenian], Constantinople: A. H. Boyajian Press, page 650a
- Sargsyan, Armen Yu. (2013), “չիչխան”, in Łarabałi barbaṙi baṙaran [Dictionary of Karabakh Dialect] (in Armenian), Yerevan: Edit Print, →ISBN, page 597a
- Sargsyan, Artem et al., editors (2007), “չիչխան”, in Hayocʿ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume IV, Yerevan: Hayastan, page 411b