ուտել
Armenian
Etymology
Inherited from Middle Armenian ուտել (utel), from Old Armenian ուտեմ (utem).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [uˈtɛl]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [uˈdɛl]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Verb
ուտել • (utel)
- to eat
- (of an acid) to corrode
- (figuratively) to misappropriate; to take a bribe
Usage notes
The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by կեր- (ker-), just like in Old Armenian.
Inflection
conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | ուտել (utel) | imperfective converb | ուտում (utum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | — | simultaneous converb | ուտելիս (utelis) | ||||
| causative | կերցնել, ուտեցնել (kercʿnel, utecʿnel) | perfective converb | կերել (kerel) | ||||
| aorist stem | կեր- (ker-) | future converb I | ուտելու (utelu) | ||||
| resultative participle | կերած (kerac) | future converb II | ուտելիք (utelikʿ) | ||||
| subject participle | ուտող (utoł) | connegative converb | ուտի (uti) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | ուտում եմ (utum em) | ուտում ես (utum es) | ուտում է (utum ē) | ուտում ենք (utum enkʿ) | ուտում եք (utum ekʿ) | ուտում են (utum en) | |
| past imperfective | ուտում էի (utum ēi) | ուտում էիր (utum ēir) | ուտում էր (utum ēr) | ուտում էինք (utum ēinkʿ) | ուտում էիք (utum ēikʿ) | ուտում էին (utum ēin) | |
| future | ուտելու եմ (utelu em) | ուտելու ես (utelu es) | ուտելու է (utelu ē) | ուտելու ենք (utelu enkʿ) | ուտելու եք (utelu ekʿ) | ուտելու են (utelu en) | |
| past future | ուտելու էի (utelu ēi) | ուտելու էիր (utelu ēir) | ուտելու էր (utelu ēr) | ուտելու էինք (utelu ēinkʿ) | ուտելու էիք (utelu ēikʿ) | ուտելու էին (utelu ēin) | |
| present perfect | կերել եմ (kerel em) | կերել ես (kerel es) | կերել է (kerel ē) | կերել ենք (kerel enkʿ) | կերել եք (kerel ekʿ) | կերել են (kerel en) | |
| pluperfect | կերել էի (kerel ēi) | կերել էիր (kerel ēir) | կերել էր (kerel ēr) | կերել էինք (kerel ēinkʿ) | կերել էիք (kerel ēikʿ) | կերել էին (kerel ēin) | |
| aorist (past perfective) | կերա (kera) | կերար (kerar) | կերավ (kerav) | կերանք (kerankʿ) | կերաք (kerakʿ) | կերան (keran) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | ուտեմ (utem) | ուտես (utes) | ուտի (uti) | ուտենք (utenkʿ) | ուտեք (utekʿ) | ուտեն (uten) | |
| past | ուտեի (utei) | ուտեիր (uteir) | ուտեր (uter) | ուտեինք (uteinkʿ) | ուտեիք (uteikʿ) | ուտեին (utein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կուտեմ (kutem) | կուտես (kutes) | կուտի (kuti) | կուտենք (kutenkʿ) | կուտեք (kutekʿ) | կուտեն (kuten) | |
| past | կուտեի (kutei) | կուտեիր (kuteir) | կուտեր (kuter) | կուտեինք (kuteinkʿ) | կուտեիք (kuteikʿ) | կուտեին (kutein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | կե՛ր (kér) | — | — | կերե՛ք (kerékʿ) | — | ||
| *colloquial note the irregular imperative կե՛ր (kér) | |||||||
negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չուտել (čʿutel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չկերած (čʿkerac) | ||||||
| subject participle | չուտող (čʿutoł) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ ուտում (čʿem utum) | չես ուտում (čʿes utum) | չի ուտում (čʿi utum) | չենք ուտում (čʿenkʿ utum) | չեք ուտում (čʿekʿ utum) | չեն ուտում (čʿen utum) | |
| past imperfective | չէի ուտում (čʿēi utum) | չէիր ուտում (čʿēir utum) | չէր ուտում (čʿēr utum) | չէինք ուտում (čʿēinkʿ utum) | չէիք ուտում (čʿēikʿ utum) | չէին ուտում (čʿēin utum) | |
| future | չեմ ուտելու (čʿem utelu) | չես ուտելու (čʿes utelu) | չի ուտելու (čʿi utelu) | չենք ուտելու (čʿenkʿ utelu) | չեք ուտելու (čʿekʿ utelu) | չեն ուտելու (čʿen utelu) | |
| past future | չէի ուտելու (čʿēi utelu) | չէիր ուտելու (čʿēir utelu) | չէր ուտելու (čʿēr utelu) | չէինք ուտելու (čʿēinkʿ utelu) | չէիք ուտելու (čʿēikʿ utelu) | չէին ուտելու (čʿēin utelu) | |
| present perfect | չեմ կերել (čʿem kerel) | չես կերել (čʿes kerel) | չի կերել (čʿi kerel) | չենք կերել (čʿenkʿ kerel) | չեք կերել (čʿekʿ kerel) | չեն կերել (čʿen kerel) | |
| pluperfect | չէի կերել (čʿēi kerel) | չէիր կերել (čʿēir kerel) | չէր կերել (čʿēr kerel) | չէինք կերել (čʿēinkʿ kerel) | չէիք կերել (čʿēikʿ kerel) | չէին կերել (čʿēin kerel) | |
| aorist (past perfective) | չկերա (čʿkera) | չկերար (čʿkerar) | չկերավ (čʿkerav) | չկերանք (čʿkerankʿ) | չկերաք (čʿkerakʿ) | չկերան (čʿkeran) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չուտեմ (čʿutem) | չուտես (čʿutes) | չուտի (čʿuti) | չուտենք (čʿutenkʿ) | չուտեք (čʿutekʿ) | չուտեն (čʿuten) | |
| past | չուտեի (čʿutei) | չուտեիր (čʿuteir) | չուտեր (čʿuter) | չուտեինք (čʿuteinkʿ) | չուտեիք (čʿuteikʿ) | չուտեին (čʿutein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ ուտի (čʿem uti) | չես ուտի (čʿes uti) | չի ուտի (čʿi uti) | չենք ուտի (čʿenkʿ uti) | չեք ուտի (čʿekʿ uti) | չեն ուտի (čʿen uti) | |
| past | չէի ուտի (čʿēi uti) | չէիր ուտի (čʿēir uti) | չէր ուտի (čʿēr uti) | չէինք ուտի (čʿēinkʿ uti) | չէիք ուտի (čʿēikʿ uti) | չէին ուտի (čʿēin uti) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ կեր (mí ker) | — | — | մի՛ կերեք (mí kerekʿ) | — | ||
| *colloquial note the irregular imperative կե՛ր (kér) | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ուտել (utel) | |||
| dative | ուտելու (utelu) | |||
| ablative | ուտելուց (utelucʿ) | |||
| instrumental | ուտելով (utelov) | |||
| locative | ուտելում (utelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | ուտելը/ուտելն (utelə/uteln) | |||
| dative | ուտելուն (utelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ուտելս (utels) | |||
| dative | ուտելուս (utelus) | |||
| ablative | ուտելուցս (utelucʿs) | |||
| instrumental | ուտելովս (utelovs) | |||
| locative | ուտելումս (utelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ուտելդ (uteld) | |||
| dative | ուտելուդ (utelud) | |||
| ablative | ուտելուցդ (utelucʿd) | |||
| instrumental | ուտելովդ (utelovd) | |||
| locative | ուտելումդ (utelumd) | |||
conjugation (Western Armenian)
| infinitive | ուտել (utel) | evidential participle | կերած (kerac) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | — | future converb 1 | ուտելու (utelu) | ||||
| causative | կերցնել, ուտեցնել (kercʿnel, utecʿnel) | future converb 2 | ուտելիք (utelikʿ) | ||||
| aorist stem | կեր- (ker-) | connegative converb (present) | ուտեր (uter) | ||||
| resultative participle | կերած (kerac) | connegative converb (past imperfect) | ուտեր (uter) | ||||
| subject participle | ուտող (utoł) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դուն | ան | մենք | դուք | անոնք | |
| present | կ՚ուտեմ (k’utem) | կ՚ուտես (k’utes) | կ՚ուտէ (k’utē) | կ՚ուտենք (k’utenkʿ) | կ՚ուտէք (k’utēkʿ) | կ՚ուտեն (k’uten) | |
| past imperfective | կ՚ուտէի (k’utēi) | կ՚ուտէիր (k’utēir) | կ՚ուտէր (k’utēr) | կ՚ուտէինք (k’utēinkʿ) | կ՚ուտէիք (k’utēikʿ) | կ՚ուտէին (k’utēin) | |
| future | պիտի ուտեմ (piti utem) | պիտի ուտես (piti utes) | պիտի ուտէ (piti utē) | պիտի ուտենք (piti utenkʿ) | պիտի ուտէք (piti utēkʿ) | պիտի ուտեն (piti uten) | |
| past future | պիտի ուտէի (piti utēi) | պիտի ուտէիր (piti utēir) | պիտի ուտէր (piti utēr) | պիտի ուտէինք (piti utēinkʿ) | պիտի ուտէիք (piti utēikʿ) | պիտի ուտէին (piti utēin) | |
| present perfect (non-evidential) | կերած եմ (kerac em) | կերած ես (kerac es) | կերած է (kerac ē) | կերած ենք (kerac enkʿ) | կերած էք (kerac ēkʿ) | կերած են (kerac en) | |
| pluperfect (non-evidential) | կերած էի (kerac ēi) | կերած էիր (kerac ēir) | կերած էր (kerac ēr) | կերած էինք (kerac ēinkʿ) | կերած էիք (kerac ēikʿ) | կերած էին (kerac ēin) | |
| present perfect (evidential) | կերած եմ (kerac em) | կերած ես (kerac es) | կերած է (kerac ē) | կերած ենք (kerac enkʿ) | կերած էք (kerac ēkʿ) | կերած են (kerac en) | |
| pluperfect (evidential) | կերած էի (kerac ēi) | կերած էիր (kerac ēir) | կերած էր (kerac ēr) | կերած էինք (kerac ēinkʿ) | կերած էիք (kerac ēikʿ) | կերած էին (kerac ēin) | |
| aorist (past perfective) | կերայ (keray) | կերար (kerar) | կերաւ (keraw) | կերանք (kerankʿ) | կերաք (kerakʿ) | կերան (keran) | |
| subjunctive | ես | դուն | ան | մենք | դուք | անոնք | |
| present | ուտեմ (utem) | ուտես (utes) | ուտէ (utē) | ուտենք (utenkʿ) | ուտէք (utēkʿ) | ուտեն (uten) | |
| past | ուտէի (utēi) | ուտէիր (utēir) | ուտէր (utēr) | ուտէինք (utēinkʿ) | ուտէիք (utēikʿ) | ուտէին (utēin) | |
| imperative | — | (դուն) | — | — | (դուք) | — | |
| — | կե՛ր (kér) | — | — | կերէ՛ք (kerḗkʿ) | — | ||
| *colloquial note the irregular imperative կե՛ր (kér) | |||||||
negative conjugation (Western Armenian)
| infinitive | չուտել (čʿutel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չկերած (čʿkerac) | ||||||
| subject participle | չուտող (čʿutoł) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դուն | ան | մենք | դուք | անոնք | |
| present | չեմ ուտեր (čʿem uter) | չես ուտեր (čʿes uter) | չ՚ուտեր (čʿ’uter) | չենք ուտեր (čʿenkʿ uter) | չէք ուտեր (čʿēkʿ uter) | չեն ուտեր (čʿen uter) | |
| past imperfective | չէի ուտեր (čʿēi uter) | չէիր ուտեր (čʿēir uter) | չէր ուտեր (čʿēr uter) | չէինք ուտեր (čʿēinkʿ uter) | չէիք ուտեր (čʿēikʿ uter) | չէին ուտեր (čʿēin uter) | |
| future | պիտի չուտեմ (piti čʿutem) | պիտի չուտես (piti čʿutes) | պիտի չուտէ (piti čʿutē) | պիտի չուտենք (piti čʿutenkʿ) | պիտի չուտէք (piti čʿutēkʿ) | պիտի չուտեն (piti čʿuten) | |
| past future | պիտի չուտէի (piti čʿutēi) | պիտի չուտէիր (piti čʿutēir) | պիտի չուտէր (piti čʿutēr) | պիտի չուտէինք (piti čʿutēinkʿ) | պիտի չուտէիք (piti čʿutēikʿ) | պիտի չուտէին (piti čʿutēin) | |
| present perfect (non-evidential) | չեմ կերած (čʿem kerac) | չես կերած (čʿes kerac) | չէ կերած (čʿē kerac) | չենք կերած (čʿenkʿ kerac) | չէք կերած (čʿēkʿ kerac) | չեն կերած (čʿen kerac) | |
| pluperfect (non-evidential) | չէի կերած (čʿēi kerac) | չէիր կերած (čʿēir kerac) | չէր կերած (čʿēr kerac) | չէինք կերած (čʿēinkʿ kerac) | չէիք կերած (čʿēikʿ kerac) | չէին կերած (čʿēin kerac) | |
| present perfect (evidential) | չեմ կերած (čʿem kerac) | չես կերած (čʿes kerac) | չէ կերած (čʿē kerac) | չենք կերած (čʿenkʿ kerac) | չէք կերած (čʿēkʿ kerac) | չեն կերած (čʿen kerac) | |
| pluperfect (evidential) | չէի կերած (čʿēi kerac) | չէիր կերած (čʿēir kerac) | չէր կերած (čʿēr kerac) | չէինք կերած (čʿēinkʿ kerac) | չէիք կերած (čʿēikʿ kerac) | չէին կերած (čʿēin kerac) | |
| aorist (past perfective) | չկերայ (čʿkeray) | չկերար (čʿkerar) | չկերաւ (čʿkeraw) | չկերանք (čʿkerankʿ) | չկերաք (čʿkerakʿ) | չկերան (čʿkeran) | |
| subjunctive | ես | դուն | ան | մենք | դուք | անոնք | |
| present | չուտեմ (čʿutem) | չուտես (čʿutes) | չուտէ (čʿutē) | չուտենք (čʿutenkʿ) | չուտէք (čʿutēkʿ) | չուտեն (čʿuten) | |
| past | չուտէի (čʿutēi) | չուտէիր (čʿutēir) | չուտէր (čʿutēr) | չուտէինք (čʿutēinkʿ) | չուտէիք (čʿutēikʿ) | չուտէին (čʿutēin) | |
| imperative | — | (դուն) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ ուտեր (mí uter) | — | — | մի՛ ուտէք (mí utēkʿ) | — | ||
| *colloquial note the irregular imperative կե՛ր (kér) | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Western Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ուտել (utel) | |||
| dative | ուտելու (utelu) | |||
| ablative | ուտելէ (utelē) | |||
| instrumental | ուտելով (utelov) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | ուտելը/ուտելն (utelə/uteln) | |||
| dative | ուտելուն (utelun) | |||
| ablative | ուտելէն (utelēn) | |||
| instrumental | ուտելովը/ուտելովն (utelovə/utelovn) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ուտելս (utels) | |||
| dative | ուտելուս (utelus) | |||
| ablative | ուտելէս (utelēs) | |||
| instrumental | ուտելովս (utelovs) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ուտելդ (uteld) | |||
| dative | ուտելուդ (utelud) | |||
| ablative | ուտելէդ (utelēd) | |||
| instrumental | ուտելովդ (utelovd) | |||
Derived terms
- բուսակեր (busaker)
- գրանտակեր (grantaker)
- կերցնել (kercʿnel)
- ձրիակեր (jriaker)
- ճաշկերույթ (čaškeruytʿ)
Middle Armenian
Etymology
Inherited from Old Armenian ուտեմ (utem).
Verb
ուտել • (utel)
- to eat
Usage notes
The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by կեր- (ker-), just like in Old Armenian.
Derived terms
- թզկերուկ (tʿzkeruk)
Descendants
- Armenian: ուտել (utel)
Old Armenian
Verb
ուտել • (utel)
- infinitive of ուտեմ (utem)
- infinitive of ուտիմ (utim)
Declension
o-type
| singular (uncountable) | |
|---|---|
| nominative | ուտել (utel) |
| genitive | ուտելոյ (uteloy) |
| dative | ուտելոյ (uteloy) |
| accusative | ուտել (utel) |
| ablative | ուտելոյ (uteloy) |
| instrumental | ուտելով (utelov) |
| locative | ուտել (utel) |