շղթայ
Old Armenian
Etymology
From earlier *շշղթայ (*ššłtʿay), an Aramaic / Classical Syriac borrowing: compare Classical Syriac ܫܝܫܠܬܐ (šēšaltā), Aramaic שִׁלְשֶׁלְתָּא (šilšeltā) (whence Arabic سِلْسِلَة (silsila)) and especially Assyrian Neo-Aramaic ܫܸܫܠܬܵܐ (šišltā),[1] ܫܸܫܸܠܬܵܐ (šišiltā)[2].
Noun
շղթայ • (šłtʿay)
- chain
- շղթայ ոսկի ― šłtʿay oski ― gold chain
- շղթայք գերութեան ― šłtʿaykʿ gerutʿean ― the bonds of slavery
- արկանել ի շղթայս ― arkanel i šłtʿays ― to chain, to enchain, to put in chains, irons or fetters
- խորտակել զշղթայս ― xortakel zšłtʿays ― to break one's chains
- 5th century, Agatʿangełos, Patmutʿiwn Hayocʿ [History of the Armenians] 206:[3]
- Արդ՝ ելեալ դահճապետն պարծելով՝ չարամահ առնել զնա, եւ ետ հանել զնոսա շղթայիւք ի քաղաքէն ընդ դուռն հարաւոյ, ընդ կողմն պողոտային որ հանէր ի Մեծամօրի կամուրջն, ի տեղին յայն, ուր սովոր էին սպանանել զամենայն մահապարտս, ի ճախճախուտ տեղի մի, մօտ ի պարկէն փոսին որ շուրջ գայր զքաղաքաւն։ Եւ վարեցին չորս չորս ցիցս միում միում ի նոցանէն։
- Ard, eleal dahčapetn parcelov, čʿaramah aṙnel zna, ew et hanel znosa šłtʿayiwkʿ i kʿałakʿēn ənd duṙn harawoy, ənd kołmn połotayin or hanēr i Mecamōri kamurǰn, i tełin yayn, ur sovor ēin spananel zamenayn mahaparts, i čaxčaxut tełi mi, mōt i parkēn pʿosin or šurǰ gayr zkʿałakʿawn. Ew varecʿin čʿors čʿors cʿicʿs mium mium i nocʿanēn.
- Translation by Robert W. Thomson
- So the chief-executioner came out boasting that he would put her to a cruel death. He had them taken in chains out of the city by the South Gate, along the road that leads to the Metsamawr bridge, to the place where they were accustomed to execute those condemned to death, a marshy place near the moat which ran round the city. And they brought four stakes for each one of them.
- Արդ՝ ելեալ դահճապետն պարծելով՝ չարամահ առնել զնա, եւ ետ հանել զնոսա շղթայիւք ի քաղաքէն ընդ դուռն հարաւոյ, ընդ կողմն պողոտային որ հանէր ի Մեծամօրի կամուրջն, ի տեղին յայն, ուր սովոր էին սպանանել զամենայն մահապարտս, ի ճախճախուտ տեղի մի, մօտ ի պարկէն փոսին որ շուրջ գայր զքաղաքաւն։ Եւ վարեցին չորս չորս ցիցս միում միում ի նոցանէն։
- (figuratively) chain, concatenation, continuity, series
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | շղթայ (šłtʿay) | շղթայք (šłtʿaykʿ) | |
| genitive | շղթայի (šłtʿayi) | շղթայից (šłtʿayicʿ) | |
| dative | շղթայի (šłtʿayi) | շղթայից (šłtʿayicʿ) | |
| accusative | շղթայ (šłtʿay) | շղթայս (šłtʿays) | |
| ablative | շղթայէ (šłtʿayē) | շղթայից (šłtʿayicʿ) | |
| instrumental | շղթայիւ (šłtʿayiw) | շղթայիւք (šłtʿayiwkʿ) | |
| locative | շղթայի (šłtʿayi) | շղթայս (šłtʿays) |
Derived terms
- շղթայագործ (šłtʿayagorc)
- շղթայակապ (šłtʿayakap)
- շղթայաձեւ (šłtʿayajew)
- շղթայատող (šłtʿayatoł)
- շղթայեմ (šłtʿayem)
- շղթայօրէն (šłtʿayōrēn)
- շրթնաշղթայ (šrtʿnašłtʿay)
- շրթնաշղթայաշար (šrtʿnašłtʿayašar)
Descendants
- → Armenian: շղթա (šłtʿa)
References
- “ܫܫܠܬܐ”, in Sureth Dictionary, Association Assyrophile de France, accessed 2019-05-26
- “ܫܫܠܬܐ”, in Sureth Dictionary, Association Assyrophile de France, accessed 2019-05-26
- Thomson, R. W. (1976) Agathangelos, History of the Armenians, Albany, NY: State University of New York Press, pages 212–213
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1977), “շղթայ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume III, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 524ab
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “շղթայ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Hübschmann, Heinrich (1892), “Die semitischen Lehnwörter im Altarmenischen”, in Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft (in German), volume 46, page 246
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 314
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 956
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “շղթայ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 590a
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 956
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “շղթայ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy