շէն

Old Armenian

Etymology

Borrowed from a Middle Iranian word of the form *šēn, ultimately from Proto-Indo-European *tḱey-m̥no-, from the root *tḱey- (“to cultivate, settle, live”). Akin to Avestan 𐬱𐬀𐬌𐬌𐬀𐬥𐬀‎ (šaiiana, “place of residence”) and Classical Syriac ܫܝܢܐ‎ (šaynā), an Iranian borrowing. Sogdian [script needed] (šyn /šēn/), which is often glossed as “resting place” and adduced as a cognate, in reality means “bed” and is borrowed from Sanskrit शयन (śayana, “bed”), which is from the unrelated root *ḱey- (“to be lying down”).

Noun

շէն • (šēn)

inhabited place; village, hamlet; inhabitation
ոչ միայն շէնս, այլեւ յանշէնս ― očʿ miayn šēns, aylew yanšēns ― not only in inhabited but also in desert places
edifice, building

Declension

i-a-type

	singular	plural
nominative	շէն (šēn)	շէնք (šēnkʿ)
genitive	շինի (šini)	շինաց (šinacʿ)
dative	շինի (šini)	շինաց (šinacʿ)
accusative	շէն (šēn)	շէնս (šēns)
ablative	շինէ (šinē)	շինաց (šinacʿ)
instrumental	շինաւ (šinaw)	շինաւք = շինօք (šinawkʿ = šinōkʿ)
locative	շինի (šini)	շէնս (šēns)
the singular genitive can also be շինոյ (šinoy)

i-type

	singular	plural
nominative	շէն (šēn)	շէնք (šēnkʿ)
genitive	շինի (šini)	շինից (šinicʿ)
dative	շինի (šini)	շինից (šinicʿ)
accusative	շէն (šēn)	շէնս (šēns)
ablative	շինէ (šinē)	շինից (šinicʿ)
instrumental	շինիւ (šiniw)	շինիւք (šiniwkʿ)
locative	շինի (šini)	շէնս (šēns)
post-classical

Adjective

շէն • (šēn)

peopled, inhabited
եւ որ շէնն մնասցէ ― ew or šēnn mnascʿē ― and that which shall not be destroyed
in good state, prosperous
fertile, fruitful
happy, gay

Declension

i-a-type

	singular	plural
nominative	շէն (šēn)	շէնք (šēnkʿ)
genitive	շինի (šini)	շինաց (šinacʿ)
dative	շինի (šini)	շինաց (šinacʿ)
accusative	շէն (šēn)	շէնս (šēns)
ablative	շինէ (šinē)	շինաց (šinacʿ)
instrumental	շինաւ (šinaw)	շինաւք = շինօք (šinawkʿ = šinōkʿ)
locative	շինի (šini)	շէնս (šēns)
the singular genitive can also be շինոյ (šinoy)

i-type

	singular	plural
nominative	շէն (šēn)	շէնք (šēnkʿ)
genitive	շինի (šini)	շինից (šinicʿ)
dative	շինի (šini)	շինից (šinicʿ)
accusative	շէն (šēn)	շէնս (šēns)
ablative	շինէ (šinē)	շինից (šinicʿ)
instrumental	շինիւ (šiniw)	շինիւք (šiniwkʿ)
locative	շինի (šini)	շէնս (šēns)
post-classical

Derived terms

աղիւսաշէն (ałiwsašēn)
ամրաշէն (amrašēn)
անարուեստաշէն (anaruestašēn)
անեղաշէն (anełašēn)
անշէն (anšēn)
անշինութիւն (anšinutʿiwn)
աշխարհաշէն (ašxarhašēn)
աշխարհաշինութիւն (ašxarhašinutʿiwn)
աշտարակաշէն (aštarakašēn)
աշտարակաշինող (aštarakašinoł)
աշտարակաշինութիւն (aštarakašinutʿiwn)
առաքելաշէն (aṙakʿelašēn)
աստուածաշէն (astuacašēn)
Արտաշէն (Artašēn)
արքայաշէն (arkʿayašēn)
արքունաշէն (arkʿunašēn)
աւազաշէն (awazašēn)
աւանաշէն (awanašēn)
բարեշէն (barešēn)
բարեշինութիւն (barešinutʿiwn)
բարձրաշէն (barjrašēn)
բոլորակաշէն (bolorakašēn)
բոլորաշէն (bolorašēn)
գաղատոսաշէն (gałatosašēn)
գեղեցկաշէն (gełecʿkašēn)
դիւրաշէն (diwrašēn)
եղեգնաշէն (ełegnašēn)
ենճեռնաշէն (enčeṙnašēn)
երդաշէն (erdašēn)
զարմանաշէն (zarmanašēn)
իւրաշէն (iwrašēn)
խորանաշէն (xoranašēn)
խորանաշինութիւն (xoranašinutʿiwn)
կատարաշինեմ (katarašinem)
կենդանաշէն (kendanašēn)
կողաշէն (kołašēn)
Համամաշէն (Hamamašēn)
Հայկաշէն (Haykašēn)
հասարակաշէն (hasarakašēn)
հաստաշինած (hastašinac)
հաստատաշէն (hastatašēn)
հնձանաշէն (hnjanašēn)
ձեռաշէն (jeṙašēn)
մարդաշէն (mardašēn)
մարմարաշէն (marmarašēn)
մեծաշէն (mecašēn)
մեհենաշէն (mehenašēn)
միջնաշէն (miǰnašēn)
նախաշէն (naxašēn)
նորաշէն (norašēn)
նորոգաշէն (norogašēn)
Շակաշէն (Šakašēn)
շամիրամաշէն (šamiramašēn)
շինագահ (šinagah)
շինած (šinac)
շինական (šinakan)
շինականագոյն (šinakanagoyn)
շինականամիտ (šinakanamit)
շինականաշէն (šinakanašēn)
շինականաշէն (šinakanašēn)
շինականութիւն (šinakanutʿiwn)
շինակեաց (šinakeacʿ)
շինամէջ (šinamēǰ)
շինամուտ (šinamut)
շինանիստ (šinanist)
շինասէր (šinasēr)
շինավայրք (šinavayrkʿ)
շինարար (šinarar)
շինաւան (šinawan)
շինեմ (šinem)
շինիչ (šiničʿ)
շինող (šinoł)
շինողական (šinołakan)
շինողութիւն (šinołutʿiwn)
շինուած (šinuac)
շինուածաձեւ (šinuacajew)
շինուածոյ (šinuacoy)
շինութիւն (šinutʿiwn)
շինումն (šinumn)
շինօղ (šinōł)
որմաշէն (ormašēn)
չքնաղաշէն (čʿkʿnałašēn)
պայծառաշէն (paycaṙašēn)
պայծառաշինութիւն (paycaṙašinutʿiwn)
պարսպաշինութիւն (parspašinutʿiwn)
սագաշէն (sagašēn)
սառնաշէն (saṙnašēn)
սերտաշէն (sertašēn)
սրբաշէն (srbašēn)
վայելչաշէն (vayelčʿašēn)
Վասակաշէն (Vasakašēn)
Վարդաշէն (Vardašēn)
վիմաշէն (vimašēn)
տաղաւարաշինութիւն (taławarašinutʿiwn)
տաճարաշէն (tačarašēn)
տնաշէն (tnašēn)
տնաշինութիւն (tnašinutʿiwn)
քաղաքաշինութիւն (kʿałakʿašinutʿiwn)
քաջաշինութիւն (kʿaǰašinutʿiwn)
քարաշէն (kʿarašēn)
քուրդաշէն (kʿurdašēn)

Descendants

Armenian: շեն (šen)
- → Azerbaijani: şen
- → Northern Kurdish: şênî
- → Ottoman Turkish: شن‎ (şen)
  - Turkish: şen
  - → Bulgarian: шенли́в (šenlív)
  - → Macedonian: шен (šen), шенлив (šenliv)
  - → Serbo-Croatian:
    Cyrillic: ше̑н
    Latin: šȇn
Armenian: շենք (šenkʿ)
→? Chagatai: شین‎ (šin)
→? Old Georgian: შჱნი (šēni), შენი (šeni)
- Georgian: შენი (šeni)

References

Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “շէն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “շէն”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Gharib, B. (1995), “šyn(h)”, in Sogdian dictionary: Sogdian–Persian–English, Tehran: Farhangan Publications, page 379b
Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 899
Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “շէն”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy