նապաստակ
Armenian
Alternative forms
dialects
- dialectal forms recorded in dialectological notation
- նաբասդագ (nabasdag) – Sivas
- լափուստագ (lapʿustag) – Partizak
- լափուսդօգ (lapʿusdōg), լափուսդոգ (lapʿusdog) – Zeitun
- լապըստրակ (lapəstrak) – Salmas, Van
- լապըստրագ (lapəstrag) – Bulanık
- լապուստրակ (lapustrak) – Tbilisi
- լապըզտըրակ (lapəztərak) – Vozm
- լաբըստըրագ (labəstərag) – Muş
- լաբըզդըրագ (labəzdərag) – Alashkert
- լափըստրակ (lapʿəstrak) – Akhaltsikhe
- լըպըստրակ (ləpəstrak), լըպըզտրակ (ləpəztrak) – Moks
- ալապըստրակ (alapəstrak) – Ararat
- ըլըպա՛զտրակ (ələpáztrak) – Agulis
- ըլըբա՛ստրակ (ələbástrak) – Goris, Karabakh
- ապալօստրակ (apalōstrak) – Julfa
- dialectal forms recorded in literary-like orthography
- լապստրակ (lapstrak) – Ararat, Muş, Van, Çatak, Erzurum
- լաբըստագ (labəstag) – Muş
- լապսդրակ (lapsdrak) – Sasun
- լապստակ (lapstak) – Sivas, Khotorjur, Ardeal
- լապզտրակ (lapztrak) – Ahlat, Alashkert, Van
- լափստրակ (lapʿstrak) – Urmia
- լափուստակ (lapʿustak) – Partizak
- ըլբաստրակ (əlbastrak) – Karabakh
- ալապաստրակ (alapastrak), ալափստրակ (alapʿstrak) – Ararat
- նապստակ (napstak)
- նապըստակ (napəstak)
- լամպըստակ (lampəstak)
- լապսթրակ (lapstʿrak)
Etymology
The literary form նապաստակ (napastak) is a learned borrowing from Old Armenian նապաստակ (napastak). Most of the dialectal forms are inherited from Old Armenian *նապարստակ (*naparstak), in some cases via Middle Armenian լապաստակ (lapastak) and its parallel forms.
Pronunciation
Audio (Eastern Armenian) (file) - (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [nɑpɑsˈtɑk]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [nɑbɑsˈtɑɡ]
Noun
նապաստակ • (napastak)
- hare (Lepus)
- նապաստակի ականջ ― napastaki akanǰ ― chanterelle, Cantharellus cibarius
- ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 25:[1]
- լապսթրակ․ լիէվրօ
- lapstʿrak; liēvrō
- լապսթրակ (lapstʿrak) = liévore
- լապսթրակ․ լիէվրօ
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | նապաստակ (napastak) | նապաստակներ (napastakner) | ||
| dative | նապաստակի (napastaki) | նապաստակների (napastakneri) | ||
| ablative | նապաստակից (napastakicʿ) | նապաստակներից (napastaknericʿ) | ||
| instrumental | նապաստակով (napastakov) | նապաստակներով (napastaknerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | նապաստակը/նապաստակն (napastakə/napastakn) | նապաստակները/նապաստակներն (napastaknerə/napastaknern) | ||
| dative | նապաստակին (napastakin) | նապաստակներին (napastaknerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | նապաստակս (napastaks) | նապաստակներս (napastakners) | ||
| dative | նապաստակիս (napastakis) | նապաստակներիս (napastakneris) | ||
| ablative | նապաստակիցս (napastakicʿs) | նապաստակներիցս (napastaknericʿs) | ||
| instrumental | նապաստակովս (napastakovs) | նապաստակներովս (napastaknerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | նապաստակդ (napastakd) | նապաստակներդ (napastaknerd) | ||
| dative | նապաստակիդ (napastakid) | նապաստակներիդ (napastaknerid) | ||
| ablative | նապաստակիցդ (napastakicʿd) | նապաստակներիցդ (napastaknericʿd) | ||
| instrumental | նապաստակովդ (napastakovd) | նապաստակներովդ (napastaknerovd) | ||
| locative | — | — | ||
References
- Orengo, Alessandro (2019), “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 226
Further reading
- Łazaryan, Ṙ. S. (1998), “նապաստակ”, in Kendanineri anunneri hayeren-ṙuseren-latineren kargabanakan baṙaran. Girkʿ A. Katʿnasunner [An Armenian–Russian–Latin Taxonomic Dictionary of Animal Names. Book I. Mammals] (in Armenian), Yerevan: Pyunik, § 146, page 19
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1837), “նապաստակ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 405a
- Ačaṙean, Hračʿeay (1977), “նապաստակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume III, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 428b
- Sargsyan, Artem et al., editors (2002), “լապստակ”, in Hayocʿ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume II, Yerevan: Hayastan, page 202b
Old Armenian
Alternative forms
- լապըստկանք pl (lapəstkankʿ) – post-classical
Etymology
Ačaṙyan reconstructs the older form of the word as *նապարստակ (*naparstak), from which he explains the Middle Armenian and dialectal forms in լ- (l-) as a dissimilation of ն... ր... (n... r...) to լ... ր... (l... r...). The -ր- (-r-) was lost before a sibilant but survived in dialects thanks to a metathesis. Because լ- (l-) is not old Ačaṙyan rejects the attempts to connect with Latin lepus and leaves the origin open. Olsen remarks that the word has an appearance of an Iranian loan (compare the ending -ակ (-ak)) but the exact source has not been definitely established.
Noun
նապաստակ • (napastak)
- hare (Lepus)
- 5th century, Ełišē, Vasn Vardanay ew Hayocʿ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War] Chapter 2:[1][2]
- շնջրիք եւ աղուէսք եւ նապաստակք մի՛ մեռցին։
- šnǰrikʿ ew ałuēskʿ ew napastakkʿ mí meṙcʿin.
- Translation by Robert W. Thomson
- Otters, foxes, and hares shall not be killed.
- շնջրիք եւ աղուէսք եւ նապաստակք մի՛ մեռցին։
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | նապաստակ (napastak) | նապաստակք (napastakkʿ) | |
| genitive | նապաստակի (napastaki) | նապաստակաց (napastakacʿ) | |
| dative | նապաստակի (napastaki) | նապաստակաց (napastakacʿ) | |
| accusative | նապաստակ (napastak) | նապաստակս (napastaks) | |
| ablative | նապաստակէ (napastakē) | նապաստակաց (napastakacʿ) | |
| instrumental | նապաստակաւ (napastakaw) | նապաստակաւք = նապաստակօք (napastakawkʿ = napastakōkʿ) | |
| locative | նապաստակի (napastaki) | նապաստակս (napastaks) |
Descendants
- Armenian: նապաստակ (napastak) (see there for more forms)
- Middle Armenian: լապաստակ (lapastak) (see there for more forms)
See also
- ճագար (čagar)
References
- Ełišē (1957), E. Tēr-Minasean, editor, Vasn Vardanay ew hayocʿ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War], Yerevan: Academy Press, page 52
- Thomson, Robert W. (1982) Ełišē, History of Vardan and the Armenian War (Harvard Armenian texts and studies; 5), Cambridge, Massachusetts; London, England: Harvard University Press, page 104
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “նապաստակ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 523–524
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1837), “նապաստակ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 405a
- Ačaṙean, Hračʿeay (1977), “նապաստակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume III, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 428b
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 245–246