մաքուր
Armenian
Etymology
From Old Armenian մաքուր (makʿur).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [mɑˈkʰuɾ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [mɑˈkʰuɾ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Adjective
մաքուր • (makʿur) (superlative ամենամաքուր)
- clean; pure; genuine
- Synonym: (dialectal) իստակ (istak)
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
singular | plural | |||
---|---|---|---|---|
nominative | մաքուր (makʿur) | մաքուրներ (makʿurner) | ||
dative | մաքուրի (makʿuri) | մաքուրների (makʿurneri) | ||
ablative | մաքուրից (makʿuricʿ) | մաքուրներից (makʿurnericʿ) | ||
instrumental | մաքուրով (makʿurov) | մաքուրներով (makʿurnerov) | ||
locative | մաքուրում (makʿurum) | մաքուրներում (makʿurnerum) | ||
definite forms | ||||
nominative | մաքուրը/մաքուրն (makʿurə/makʿurn) | մաքուրները/մաքուրներն (makʿurnerə/makʿurnern) | ||
dative | մաքուրին (makʿurin) | մաքուրներին (makʿurnerin) | ||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | մաքուրս (makʿurs) | մաքուրներս (makʿurners) | ||
dative | մաքուրիս (makʿuris) | մաքուրներիս (makʿurneris) | ||
ablative | մաքուրիցս (makʿuricʿs) | մաքուրներիցս (makʿurnericʿs) | ||
instrumental | մաքուրովս (makʿurovs) | մաքուրներովս (makʿurnerovs) | ||
locative | մաքուրումս (makʿurums) | մաքուրներումս (makʿurnerums) | ||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | մաքուրդ (makʿurd) | մաքուրներդ (makʿurnerd) | ||
dative | մաքուրիդ (makʿurid) | մաքուրներիդ (makʿurnerid) | ||
ablative | մաքուրիցդ (makʿuricʿd) | մաքուրներիցդ (makʿurnericʿd) | ||
instrumental | մաքուրովդ (makʿurovd) | մաքուրներովդ (makʿurnerovd) | ||
locative | մաքուրումդ (makʿurumd) | մաքուրներումդ (makʿurnerumd) |
Derived terms
- մաքրամոլ (makʿramol)
Related terms
- մաքրել (makʿrel)
Old Armenian
Etymology
The origin is unknown.[1][2] Ačaṙean compares with Classical Syriac ܡܪܩ (mrq, “to cleanse; to polish”), ܡܪܝܩ (mryq /mrīq/, “clean”), Hebrew מָרוּק (mārūq, “scraping, rubbing”), Akkadian 𒈠𒊏𒆪 (/marāqu/, “to rub something smooth, to polish”), but considers the similarity coincidental.[1] Probably somehow related to Georgian მაქური (makuri, “whetstone”).[3]
Adjective
մաքուր • (makʿur)
- clean, pure
- holy, sacred (an epithet of the planet Mercury)
Declension
i-type
singular | plural | ||
---|---|---|---|
nominative | մաքուր (makʿur) | մաքուրք (makʿurkʿ) | |
genitive | մաքրի (makʿri) | մաքրից (makʿricʿ) | |
dative | մաքրի (makʿri) | մաքրից (makʿricʿ) | |
accusative | մաքուր (makʿur) | մաքուրս (makʿurs) | |
ablative | մաքրէ (makʿrē) | մաքրից (makʿricʿ) | |
instrumental | մաքրիւ (makʿriw) | մաքրիւք (makʿriwkʿ) | |
locative | մաքրի (makʿri) | մաքուրս (makʿurs) |
i-a-type
singular | plural | ||
---|---|---|---|
nominative | մաքուր (makʿur) | մաքուրք (makʿurkʿ) | |
genitive | մաքրի (makʿri) | մաքրաց (makʿracʿ) | |
dative | մաքրի (makʿri) | մաքրաց (makʿracʿ) | |
accusative | մաքուր (makʿur) | մաքուրս (makʿurs) | |
ablative | մաքրէ (makʿrē) | մաքրաց (makʿracʿ) | |
instrumental | մաքրաւ (makʿraw) | մաքրաւք = մաքրօք (makʿrawkʿ = makʿrōkʿ) | |
locative | մաքրի (makʿri) | մաքուրս (makʿurs) | |
post-classical |
o-type
singular | plural | ||
---|---|---|---|
nominative | մաքուր (makʿur) | մաքուրք (makʿurkʿ) | |
genitive | մաքրոյ (makʿroy) | մաքրոց (makʿrocʿ) | |
dative | մաքրոյ (makʿroy) | մաքրոց (makʿrocʿ) | |
accusative | մաքուր (makʿur) | մաքուրս (makʿurs) | |
ablative | մաքրոյ (makʿroy) | մաքրոց (makʿrocʿ) | |
instrumental | մաքրով (makʿrov) | մաքրովք (makʿrovkʿ) | |
locative | մաքուր (makʿur) | մաքուրս (makʿurs) | |
post-classical |
Derived terms
- ամենամաքուր (amenamakʿur)
- անմաքուր (anmakʿur)
- անմաքրական (anmakʿrakan)
- անմաքրապէս (anmakʿrapēs)
- անմաքրասէր (anmakʿrasēr)
- անմաքրեալ (anmakʿreal)
- անմաքրութիւն (anmakʿrutʿiwn)
- աստուածամաքուր (astuacamakʿur)
- բարեմաքուր (baremakʿur)
- գերամաքուր (geramakʿur)
- դժուարամաքուր (džuaramakʿur)
- կայծակնամաքուր (kaycaknamakʿur)
- կիսամաքուր (kisamakʿur)
- համամաքրենի (hamamakʿreni)
- հրամաքուր (hramakʿur)
- հրամաքրութիւն (hramakʿrutʿiwn)
- մաքրաբար (makʿrabar)
- մաքրագոյն (makʿragoyn)
- մաքրագործ (makʿragorc)
- մաքրագործակ (makʿragorcak)
- մաքրագործեմ (makʿragorcem)
- մաքրագործութիւն (makʿragorcutʿiwn)
- մաքրագորով (makʿragorov)
- մաքրագունութիւն (makʿragunutʿiwn)
- մաքրազարդ (makʿrazard)
- մաքրազարդեմ (makʿrazardem)
- մաքրազգեաց (makʿrazgeacʿ)
- մաքրազգեստ (makʿrazgest)
- մաքրազտեմ (makʿraztem)
- մաքրած (makʿrac)
- մաքրածին (makʿracin)
- մաքրական (makʿrakan)
- մաքրակենցաղ (makʿrakencʿał)
- մաքրակրօն (makʿrakrōn)
- մաքրամատոյց (makʿramatoycʿ)
- մաքրամիտ (makʿramit)
- մաքրանամ (makʿranam)
- մաքրապաճոյճ (makʿrapačoyč)
- մաքրապայծառ (makʿrapaycaṙ)
- մաքրապար (makʿrapar)
- մաքրապետ (makʿrapet)
- մաքրապէս (makʿrapēs)
- մաքրասէր (makʿrasēr)
- մաքրատեսակ (makʿratesak)
- մաքրարան (makʿraran)
- մաքրարար (makʿrarar)
- մաքրափայլ (makʿrapʿayl)
- մաքրափառ (makʿrapʿaṙ)
- մաքրելի (makʿreli)
- մաքրեմ (makʿrem)
- մաքրենի (makʿreni)
- մաքրինաճեմ (makʿrinačem)
- մաքրիչ (makʿričʿ)
- մաքրողական (makʿrołakan)
- մաքրողութիւն (makʿrołutʿiwn)
- մաքրութիւն (makʿrutʿiwn)
- մաքրումն (makʿrumn)
- մաքրունակ (makʿrunak)
- նախամաքրիմ (naxamakʿrim)
- սրբամաքուր (srbamakʿur)
- սրովբէամաքուր (srovbēamakʿur)
- վերամաքրեմ (veramakʿrem)
Descendants
- Armenian: մաքուր (makʿur)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1977), “մաքուր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume III, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 292a
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “մաքուր”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 520a
- Bouda, Karl (1950), “Beiträge zur etymologischen Erforschung des Georgischen”, in Lingua (in German), volume 2, issue 3, DOI:, page 303 of 291–307, derives from the Armenian
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “մաքուր”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “մաքուր”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy