մարել
Armenian
Etymology
Originally a dialectal word, from Middle Armenian մարիլ (maril), from Old Armenian *մայրիմ (*mayrim), from մայր (mayr, “darkness”). Compare Armenian մայր մտնել (mayr mtnel, “to set (of the sun)”), Old Armenian ի մայր դարձուցանել (i mayr darjucʿanel, “to put out, to extinguish, blow out”)
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [mɑˈɾɛl]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [mɑˈɾɛl]
Verb
մարել • (marel)
- (transitive) to put out, to extinguish (fire); to turn off (light)
- Synonym: հանգցնել (hangcʿnel)
- (transitive) to repay (debt)
- (intransitive) to go out (of light, fire); to die away; to fade
- Synonym: հանգչել (hangčʿel)
Inflection
conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | մարել (marel) | imperfective converb | մարում (marum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | մարվել (marvel) | simultaneous converb | մարելիս (marelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | մարել (marel) | ||||
| aorist stem | մար- (mar-) | future converb I | մարելու (marelu) | ||||
| resultative participle | մարած (marac) | future converb II | մարելիք (marelikʿ) | ||||
| subject participle | մարող (maroł) | connegative converb | մարի (mari) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | մարում եմ (marum em) | մարում ես (marum es) | մարում է (marum ē) | մարում ենք (marum enkʿ) | մարում եք (marum ekʿ) | մարում են (marum en) | |
| past imperfective | մարում էի (marum ēi) | մարում էիր (marum ēir) | մարում էր (marum ēr) | մարում էինք (marum ēinkʿ) | մարում էիք (marum ēikʿ) | մարում էին (marum ēin) | |
| future | մարելու եմ (marelu em) | մարելու ես (marelu es) | մարելու է (marelu ē) | մարելու ենք (marelu enkʿ) | մարելու եք (marelu ekʿ) | մարելու են (marelu en) | |
| past future | մարելու էի (marelu ēi) | մարելու էիր (marelu ēir) | մարելու էր (marelu ēr) | մարելու էինք (marelu ēinkʿ) | մարելու էիք (marelu ēikʿ) | մարելու էին (marelu ēin) | |
| present perfect | մարել եմ (marel em) | մարել ես (marel es) | մարել է (marel ē) | մարել ենք (marel enkʿ) | մարել եք (marel ekʿ) | մարել են (marel en) | |
| pluperfect | մարել էի (marel ēi) | մարել էիր (marel ēir) | մարել էր (marel ēr) | մարել էինք (marel ēinkʿ) | մարել էիք (marel ēikʿ) | մարել էին (marel ēin) | |
| aorist (past perfective) | մարեցի, մարի* (marecʿi, mari*) | մարեցիր, մարիր* (marecʿir, marir*) | մարեց (marecʿ) | մարեցինք, մարինք* (marecʿinkʿ, marinkʿ*) | մարեցիք, մարիք* (marecʿikʿ, marikʿ*) | մարեցին, մարին* (marecʿin, marin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | մարեմ (marem) | մարես (mares) | մարի (mari) | մարենք (marenkʿ) | մարեք (marekʿ) | մարեն (maren) | |
| past | մարեի (marei) | մարեիր (mareir) | մարեր (marer) | մարեինք (mareinkʿ) | մարեիք (mareikʿ) | մարեին (marein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կմարեմ (kmarem) | կմարես (kmares) | կմարի (kmari) | կմարենք (kmarenkʿ) | կմարեք (kmarekʿ) | կմարեն (kmaren) | |
| past | կմարեի (kmarei) | կմարեիր (kmareir) | կմարեր (kmarer) | կմարեինք (kmareinkʿ) | կմարեիք (kmareikʿ) | կմարեին (kmarein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մարի՛ր, մարի՛* (marír, marí*) | — | — | մարե՛ք, մարեցե՛ք** (marékʿ, marecʿékʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չմարել (čʿmarel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չմարած (čʿmarac) | ||||||
| subject participle | չմարող (čʿmaroł) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ մարում (čʿem marum) | չես մարում (čʿes marum) | չի մարում (čʿi marum) | չենք մարում (čʿenkʿ marum) | չեք մարում (čʿekʿ marum) | չեն մարում (čʿen marum) | |
| past imperfective | չէի մարում (čʿēi marum) | չէիր մարում (čʿēir marum) | չէր մարում (čʿēr marum) | չէինք մարում (čʿēinkʿ marum) | չէիք մարում (čʿēikʿ marum) | չէին մարում (čʿēin marum) | |
| future | չեմ մարելու (čʿem marelu) | չես մարելու (čʿes marelu) | չի մարելու (čʿi marelu) | չենք մարելու (čʿenkʿ marelu) | չեք մարելու (čʿekʿ marelu) | չեն մարելու (čʿen marelu) | |
| past future | չէի մարելու (čʿēi marelu) | չէիր մարելու (čʿēir marelu) | չէր մարելու (čʿēr marelu) | չէինք մարելու (čʿēinkʿ marelu) | չէիք մարելու (čʿēikʿ marelu) | չէին մարելու (čʿēin marelu) | |
| present perfect | չեմ մարել (čʿem marel) | չես մարել (čʿes marel) | չի մարել (čʿi marel) | չենք մարել (čʿenkʿ marel) | չեք մարել (čʿekʿ marel) | չեն մարել (čʿen marel) | |
| pluperfect | չէի մարել (čʿēi marel) | չէիր մարել (čʿēir marel) | չէր մարել (čʿēr marel) | չէինք մարել (čʿēinkʿ marel) | չէիք մարել (čʿēikʿ marel) | չէին մարել (čʿēin marel) | |
| aorist (past perfective) | չմարեցի, չմարի* (čʿmarecʿi, čʿmari*) | չմարեցիր, չմարիր* (čʿmarecʿir, čʿmarir*) | չմարեց (čʿmarecʿ) | չմարեցինք, չմարինք* (čʿmarecʿinkʿ, čʿmarinkʿ*) | չմարեցիք, չմարիք* (čʿmarecʿikʿ, čʿmarikʿ*) | չմարեցին, չմարին* (čʿmarecʿin, čʿmarin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չմարեմ (čʿmarem) | չմարես (čʿmares) | չմարի (čʿmari) | չմարենք (čʿmarenkʿ) | չմարեք (čʿmarekʿ) | չմարեն (čʿmaren) | |
| past | չմարեի (čʿmarei) | չմարեիր (čʿmareir) | չմարեր (čʿmarer) | չմարեինք (čʿmareinkʿ) | չմարեիք (čʿmareikʿ) | չմարեին (čʿmarein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ մարի (čʿem mari) | չես մարի (čʿes mari) | չի մարի (čʿi mari) | չենք մարի (čʿenkʿ mari) | չեք մարի (čʿekʿ mari) | չեն մարի (čʿen mari) | |
| past | չէի մարի (čʿēi mari) | չէիր մարի (čʿēir mari) | չէր մարի (čʿēr mari) | չէինք մարի (čʿēinkʿ mari) | չէիք մարի (čʿēikʿ mari) | չէին մարի (čʿēin mari) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ մարիր, մի՛ մարի* (mí marir, mí mari*) | — | — | մի՛ մարեք, մի՛ մարեցեք** (mí marekʿ, mí marecʿekʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | մարել (marel) | |||
| dative | մարելու (marelu) | |||
| ablative | մարելուց (marelucʿ) | |||
| instrumental | մարելով (marelov) | |||
| locative | մարելում (marelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | մարելը/մարելն (marelə/mareln) | |||
| dative | մարելուն (marelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | մարելս (marels) | |||
| dative | մարելուս (marelus) | |||
| ablative | մարելուցս (marelucʿs) | |||
| instrumental | մարելովս (marelovs) | |||
| locative | մարելումս (marelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | մարելդ (mareld) | |||
| dative | մարելուդ (marelud) | |||
| ablative | մարելուցդ (marelucʿd) | |||
| instrumental | մարելովդ (marelovd) | |||
| locative | մարելումդ (marelumd) | |||
Derived terms
- կրակմարիչ (krakmaričʿ)
- մարմրել (marmrel)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1913), “մարիլ”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žołovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages
- Ačaṙean, Hračʿeay (1977), “մայր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume III, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 248–249