մատչիմ

մատչիմ

Old Armenian

Alternative forms

• մատիմ (matim)
• մատնում (matnum)

Etymology

The root is մատ- (mat-), from Proto-Indo-European *meh₂d- (“to meet, to approach”), +‎ -չ- (-čʿ-). Cognate with Proto-Germanic *mōtą. Related to մօտ (mōt).

Verb

մատչիմ • (matčʿim)  (aorist indicative մատեայ)

1. (intransitive) to approach, to come close, to draw near, to advance, to present or offer oneself, to come, to appear

   յառաջ մատչել ― yaṙaǰ matčʿel ― to advance, to come or go forward

   հուպ մատչել ― hup matčʿel ― to approach, to draw near

   ի վեր մատչել ― i ver matčʿel ― to go higher up, to ascend

2. (intransitive) to be presented, offered, celebrated

Conjugation

mediopassive

infinitive		մատչել, մատչիլ* (matčʿel, matčʿil*)		participle	մատուցեալ (matucʿeal)
causative		մատուցանեմ (matucʿanem)		aorist stem	մատե- (mate-)
person		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	մատչիմ (matčʿim)	մատչիս (matčʿis)	մատչի (matčʿi)	մատչիմք (matčʿimkʿ)	մատչիք (matčʿikʿ)	մատչին (matčʿin)
	imperfect	մատչէի (matčʿēi)	մատչէիր (matčʿēir)	մատչէր, մատչիւր (matčʿēr, matčʿiwr)	մատչէաք (matčʿēakʿ)	մատչէիք (matčʿēikʿ)	մատչէին (matčʿēin)
	aorist	մատեայ (mateay)	մատեար (matear)	մատեաւ (mateaw)	մատեաք (mateakʿ)	մատեայք (mateaykʿ)	մատեան (matean)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	մատչիցիմ (matčʿicʿim)	մատչիցիս (matčʿicʿis)	մատչիցի (matčʿicʿi)	մատչիցիմք (matčʿicʿimkʿ)	մատչիցիք (matčʿicʿikʿ)	մատչիցին (matčʿicʿin)
	aorist	մատեայց (mateaycʿ)	մատիցես (maticʿes)	մատիցէ (maticʿē)	մատիցուք (maticʿukʿ)	մատիջիք (matiǰikʿ)	մատիցեն (maticʿen)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	մատի՛ր (matír)	—	—	մատերո՛ւք (materúkʿ)	—
	cohortative	—	մատիջի՛ր (matiǰír)	—	—	մատիջի՛ք (matiǰíkʿ)	—
	prohibitive	—	մի՛ մատչիր (mí matčʿir)	—	—	մի՛ մատչիք (mí matčʿikʿ)	—
*post-classical

Derived terms

• աղօթամատոյց (ałōtʿamatoycʿ)
• անդրանկամատոյց (andrankamatoycʿ)
• անմատոյց (anmatoycʿ)
• անմատչելի (anmatčʿeli)
• առմատուցանեմ (aṙmatucʿanem)
• առմատչիմ (aṙmatčʿim)
• աւետամատոյց (awetamatoycʿ)
• բազմամատոյց (bazmamatoycʿ)
• բարեմատոյց (barematoycʿ)
• դժուարամատոյց (džuaramatoycʿ)
• դժուարամատչելի (džuaramatčʿeli)
• դիւրամատոյց (diwramatoycʿ)
• զոհամատոյց (zohamatoycʿ)
• ընծայամատոյց (əncayamatoycʿ)
• թղթամատոյց (tʿłtʿamatoycʿ)
• ինքնամատոյց (inkʿnamatoycʿ)
• ինքնամատուցիկ (inkʿnamatucʿik)
• խնկամատոյց (xnkamatoycʿ)
• կաթնամատոյց (katʿnamatoycʿ)
• մահամատոյց (mahamatoycʿ)
• մատոյց (matoycʿ)
• մատուցական (matucʿakan)
• մատուցանելի (matucʿaneli)
• մատուցանեմ (matucʿanem)
• մատուցարան (matucʿaran)
• մատուցիչ (matucʿičʿ)
• մատուցող (matucʿoł)
• մատուցողականութիւն (matucʿołakanutʿiwn)
• մատուցողութիւն (matucʿołutʿiwn)
• մատուցումն (matucʿumn)
• մատք (matkʿ)
• մաքրամատոյց (makʿramatoycʿ)
• մշտամատոյց (mštamatoycʿ)
• մտամատոյց (mtamatoycʿ)
• մրգամատոյց (mrgamatoycʿ)
• յառաջամատոյց (yaṙaǰamatoycʿ)
• նախամատոյց (naxamatoycʿ)
• նամակամատոյց (namakamatoycʿ)
• նպաստամատոյց (npastamatoycʿ)
• պաշտօնամատոյց (paštōnamatoycʿ)
• պատարագամատոյց (pataragamatoycʿ)
• պատուամատոյց (patuamatoycʿ)
• պղծամատոյց (płcamatoycʿ)
• սերմանամատոյց (sermanamatoycʿ)
• սրբամատոյց (srbamatoycʿ)
• վերամատուցանեմ (veramatucʿanem)
• ցօղամատոյց (cʿōłamatoycʿ)
• փառամատոյց (pʿaṙamatoycʿ)
• օգտամատոյց (ōgtamatoycʿ)

 

Descendants

• Armenian: մատչել (matčʿel)

References

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “մատչիմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “մատչիմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “մատ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press