ճշմարիտ
Armenian
Etymology
From Old Armenian ճշմարիտ (čšmarit).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [t͡ʃəʃmɑˈɾit]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [d͡ʒəʃmɑˈɾid]
Audio (Eastern Armenian) (file) - Hyphenation: ճըշ‧մա‧րիտ
Adjective
ճշմարիտ • (čšmarit) (superlative ամենաճշմարիտ)
- true, real, right
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ճշմարիտ (čšmarit) | ճշմարիտներ (čšmaritner) | ||
| dative | ճշմարիտի (čšmariti) | ճշմարիտների (čšmaritneri) | ||
| ablative | ճշմարիտից (čšmariticʿ) | ճշմարիտներից (čšmaritnericʿ) | ||
| instrumental | ճշմարիտով (čšmaritov) | ճշմարիտներով (čšmaritnerov) | ||
| locative | ճշմարիտում (čšmaritum) | ճշմարիտներում (čšmaritnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ճշմարիտը/ճշմարիտն (čšmaritə/čšmaritn) | ճշմարիտները/ճշմարիտներն (čšmaritnerə/čšmaritnern) | ||
| dative | ճշմարիտին (čšmaritin) | ճշմարիտներին (čšmaritnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ճշմարիտս (čšmarits) | ճշմարիտներս (čšmaritners) | ||
| dative | ճշմարիտիս (čšmaritis) | ճշմարիտներիս (čšmaritneris) | ||
| ablative | ճշմարիտիցս (čšmariticʿs) | ճշմարիտներիցս (čšmaritnericʿs) | ||
| instrumental | ճշմարիտովս (čšmaritovs) | ճշմարիտներովս (čšmaritnerovs) | ||
| locative | ճշմարիտումս (čšmaritums) | ճշմարիտներումս (čšmaritnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ճշմարիտդ (čšmaritd) | ճշմարիտներդ (čšmaritnerd) | ||
| dative | ճշմարիտիդ (čšmaritid) | ճշմարիտներիդ (čšmaritnerid) | ||
| ablative | ճշմարիտիցդ (čšmariticʿd) | ճշմարիտներիցդ (čšmaritnericʿd) | ||
| instrumental | ճշմարիտովդ (čšmaritovd) | ճշմարիտներովդ (čšmaritnerovd) | ||
| locative | ճշմարիտումդ (čšmaritumd) | ճշմարիտներումդ (čšmaritnerumd) | ||
Adverb
ճշմարիտ • (čšmarit)
- truly, indeed, really
Derived terms
- ճշմարտանման (čšmartanman)
- անճշմարտանման (ančšmartanman)
Related terms
- ճշմարտություն (čšmartutʿyun)
Further reading
- Pʿapʿazean, Zakʿaria T. S. (1905), “ճշմարիտ”, in Gorcnakan baṙaran hayerēn-angłierēn [A Practical Dictionary Armenian-English], Constantinople: Press of H. Matteosian, page 289a
Old Armenian
Etymology
An Iranian borrowing. Compare Middle Persian [Book Pahlavi needed] (cšm dyt' /čašmdīd/, “visible, obvious”, literally “seen with (one’s own) eyes”). For the constituents compare Persian چشم (češm) and دیدن (didan).
Adjective
ճշմարիտ • (čšmarit)
- true, unquestionable, real, certain, sure; veridical, faithful, upright, frank, sincere
- ճշմարի՞տ իցէ ― čšmari?t icʿē ― is it true?
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ճշմարիտ (čšmarit) | ճշմարիտք (čšmaritkʿ) | |
| genitive | ճշմարտի (čšmarti) | ճշմարտաց (čšmartacʿ) | |
| dative | ճշմարտի (čšmarti) | ճշմարտաց (čšmartacʿ) | |
| accusative | ճշմարիտ (čšmarit) | ճշմարիտս (čšmarits) | |
| ablative | ճշմարտէ (čšmartē) | ճշմարտաց (čšmartacʿ) | |
| instrumental | ճշմարտաւ (čšmartaw) | ճշմարտաւք = ճշմարտօք (čšmartawkʿ = čšmartōkʿ) | |
| locative | ճշմարտի (čšmarti) | ճշմարիտս (čšmarits) |
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ճշմարիտ (čšmarit) | ճշմարիտք (čšmaritkʿ) | |
| genitive | ճշմարտի (čšmarti) | ճշմարտից (čšmarticʿ) | |
| dative | ճշմարտի (čšmarti) | ճշմարտից (čšmarticʿ) | |
| accusative | ճշմարիտ (čšmarit) | ճշմարիտս (čšmarits) | |
| ablative | ճշմարտէ (čšmartē) | ճշմարտից (čšmarticʿ) | |
| instrumental | ճշմարտիւ (čšmartiw) | ճշմարտիւք (čšmartiwkʿ) | |
| locative | ճշմարտի (čšmarti) | ճշմարիտս (čšmarits) |
Adverb
ճշմարիտ • (čšmarit)
- in truth, truly, indeed, really, in reality, verily
Derived terms
Derived terms
- ամենաճշմարիտ (amenačšmarit)
- ճշմարտաբան (čšmartaban)
- ճշմարտաբանեմ (čšmartabanem)
- ճշմարտաբանութիւն (čšmartabanutʿiwn)
- ճշմարտաբար (čšmartabar)
- ճշմարտագոյն (čšmartagoyn)
- ճշմարտագործ (čšmartagorc)
- ճշմարտագործեալ (čšmartagorceal)
- ճշմարտագրեմ (čšmartagrem)
- ճշմարտադատ (čšmartadat)
- ճշմարտախոհ (čšmartaxoh)
- ճշմարտախօս (čšmartaxōs)
- ճշմարտախօսեմ (čšmartaxōsem)
- ճշմարտախօսութիւն (čšmartaxōsutʿiwn)
- ճշմարտական (čšmartakan)
- ճշմարտակերպ (čšmartakerp)
- ճշմարտակից (čšmartakicʿ)
- ճշմարտակորոյս (čšmartakoroys)
- ճշմարտակցեմ (čšmartakcʿem)
- ճշմարտակցիմ (čšmartakcʿim)
- ճշմարտահաւատ (čšmartahawat)
- ճշմարտահոս (čšmartahos)
- ճշմարտաճառ (čšmartačaṙ)
- ճշմարտապաշտ (čšmartapašt)
- ճշմարտապատմութիւն (čšmartapatmutʿiwn)
- ճշմարտապատում (čšmartapatum)
- ճշմարտապէս (čšmartapēs)
- ճշմարտասէր (čšmartasēr)
- ճշմարտասիրաբար (čšmartasirabar)
- ճշմարտասիրապէս (čšmartasirapēs)
- ճշմարտասիրութիւն (čšmartasirutʿiwn)
- ճշմարտասոյզ (čšmartasoyz)
- ճշմարտատեաց (čšmartateacʿ)
- ճշմարտատես (čšmartates)
- ճշմարտատեսիլ (čšmartatesil)
- ճշմարտատիպ (čšmartatip)
- ճշմարտացուցանեմ (čšmartacʿucʿanem)
- ճշմարտացուցիչ (čšmartacʿucʿičʿ)
- ճշմարտափառութիւն (čšmartapʿaṙutʿiwn)
- ճշմարտաքարոզ (čšmartakʿaroz)
- ճշմարտաքնին (čšmartakʿnin)
- ճշմարտաքննութիւն (čšmartakʿnnutʿiwn)
- ճշմարտեմ (čšmartem)
- ճշմարտեցուցանեմ (čšmartecʿucʿanem)
- ճշմարտիմաց (čšmartimacʿ)
- ճշմարտիւ (čšmartiw)
- ճշմարտոռոգ (čšmartoṙog)
- ճշմարտութիւն (čšmartutʿiwn)
- ճշմարտուսոյց (čšmartusoycʿ)
- շարաճշմարտեմ (šaračšmartem)
Descendants
- Armenian: ճշմարիտ (čšmarit)
- → Georgian: ჭეშმარიტი (č̣ešmariṭi)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ճշմարիտ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “ճշմարիտ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “ճշմարիտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Godel, Robert (1975) An introduction to the study of classical Armenian, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, page 5