հիրել
Armenian
Alternative forms
- յիրել (yirel) – traditional orthography spelling
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian յիրեմ (yirem).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [hiˈɾɛl]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [hiˈɾɛl]
Verb
հիրել • (hirel)
- (archaic) to join together
- Synonym: կցել (kcʿel)
- (archaic) to stretch out, to hold out
- Synonym: կարկառել (karkaṙel)
Inflection
conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | հիրել (hirel) | imperfective converb | հիրում (hirum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | հիրվել (hirvel) | simultaneous converb | հիրելիս (hirelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | հիրել (hirel) | ||||
| aorist stem | հիր- (hir-) | future converb I | հիրելու (hirelu) | ||||
| resultative participle | հիրած (hirac) | future converb II | հիրելիք (hirelikʿ) | ||||
| subject participle | հիրող (hiroł) | connegative converb | հիրի (hiri) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | հիրում եմ (hirum em) | հիրում ես (hirum es) | հիրում է (hirum ē) | հիրում ենք (hirum enkʿ) | հիրում եք (hirum ekʿ) | հիրում են (hirum en) | |
| past imperfective | հիրում էի (hirum ēi) | հիրում էիր (hirum ēir) | հիրում էր (hirum ēr) | հիրում էինք (hirum ēinkʿ) | հիրում էիք (hirum ēikʿ) | հիրում էին (hirum ēin) | |
| future | հիրելու եմ (hirelu em) | հիրելու ես (hirelu es) | հիրելու է (hirelu ē) | հիրելու ենք (hirelu enkʿ) | հիրելու եք (hirelu ekʿ) | հիրելու են (hirelu en) | |
| past future | հիրելու էի (hirelu ēi) | հիրելու էիր (hirelu ēir) | հիրելու էր (hirelu ēr) | հիրելու էինք (hirelu ēinkʿ) | հիրելու էիք (hirelu ēikʿ) | հիրելու էին (hirelu ēin) | |
| present perfect | հիրել եմ (hirel em) | հիրել ես (hirel es) | հիրել է (hirel ē) | հիրել ենք (hirel enkʿ) | հիրել եք (hirel ekʿ) | հիրել են (hirel en) | |
| pluperfect | հիրել էի (hirel ēi) | հիրել էիր (hirel ēir) | հիրել էր (hirel ēr) | հիրել էինք (hirel ēinkʿ) | հիրել էիք (hirel ēikʿ) | հիրել էին (hirel ēin) | |
| aorist (past perfective) | հիրեցի, հիրի* (hirecʿi, hiri*) | հիրեցիր, հիրիր* (hirecʿir, hirir*) | հիրեց (hirecʿ) | հիրեցինք, հիրինք* (hirecʿinkʿ, hirinkʿ*) | հիրեցիք, հիրիք* (hirecʿikʿ, hirikʿ*) | հիրեցին, հիրին* (hirecʿin, hirin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | հիրեմ (hirem) | հիրես (hires) | հիրի (hiri) | հիրենք (hirenkʿ) | հիրեք (hirekʿ) | հիրեն (hiren) | |
| past | հիրեի (hirei) | հիրեիր (hireir) | հիրեր (hirer) | հիրեինք (hireinkʿ) | հիրեիք (hireikʿ) | հիրեին (hirein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կհիրեմ (khirem) | կհիրես (khires) | կհիրի (khiri) | կհիրենք (khirenkʿ) | կհիրեք (khirekʿ) | կհիրեն (khiren) | |
| past | կհիրեի (khirei) | կհիրեիր (khireir) | կհիրեր (khirer) | կհիրեինք (khireinkʿ) | կհիրեիք (khireikʿ) | կհիրեին (khirein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | հիրի՛ր, հիրի՛* (hirír, hirí*) | — | — | հիրե՛ք, հիրեցե՛ք** (hirékʿ, hirecʿékʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չհիրել (čʿhirel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չհիրած (čʿhirac) | ||||||
| subject participle | չհիրող (čʿhiroł) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ հիրում (čʿem hirum) | չես հիրում (čʿes hirum) | չի հիրում (čʿi hirum) | չենք հիրում (čʿenkʿ hirum) | չեք հիրում (čʿekʿ hirum) | չեն հիրում (čʿen hirum) | |
| past imperfective | չէի հիրում (čʿēi hirum) | չէիր հիրում (čʿēir hirum) | չէր հիրում (čʿēr hirum) | չէինք հիրում (čʿēinkʿ hirum) | չէիք հիրում (čʿēikʿ hirum) | չէին հիրում (čʿēin hirum) | |
| future | չեմ հիրելու (čʿem hirelu) | չես հիրելու (čʿes hirelu) | չի հիրելու (čʿi hirelu) | չենք հիրելու (čʿenkʿ hirelu) | չեք հիրելու (čʿekʿ hirelu) | չեն հիրելու (čʿen hirelu) | |
| past future | չէի հիրելու (čʿēi hirelu) | չէիր հիրելու (čʿēir hirelu) | չէր հիրելու (čʿēr hirelu) | չէինք հիրելու (čʿēinkʿ hirelu) | չէիք հիրելու (čʿēikʿ hirelu) | չէին հիրելու (čʿēin hirelu) | |
| present perfect | չեմ հիրել (čʿem hirel) | չես հիրել (čʿes hirel) | չի հիրել (čʿi hirel) | չենք հիրել (čʿenkʿ hirel) | չեք հիրել (čʿekʿ hirel) | չեն հիրել (čʿen hirel) | |
| pluperfect | չէի հիրել (čʿēi hirel) | չէիր հիրել (čʿēir hirel) | չէր հիրել (čʿēr hirel) | չէինք հիրել (čʿēinkʿ hirel) | չէիք հիրել (čʿēikʿ hirel) | չէին հիրել (čʿēin hirel) | |
| aorist (past perfective) | չհիրեցի, չհիրի* (čʿhirecʿi, čʿhiri*) | չհիրեցիր, չհիրիր* (čʿhirecʿir, čʿhirir*) | չհիրեց (čʿhirecʿ) | չհիրեցինք, չհիրինք* (čʿhirecʿinkʿ, čʿhirinkʿ*) | չհիրեցիք, չհիրիք* (čʿhirecʿikʿ, čʿhirikʿ*) | չհիրեցին, չհիրին* (čʿhirecʿin, čʿhirin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չհիրեմ (čʿhirem) | չհիրես (čʿhires) | չհիրի (čʿhiri) | չհիրենք (čʿhirenkʿ) | չհիրեք (čʿhirekʿ) | չհիրեն (čʿhiren) | |
| past | չհիրեի (čʿhirei) | չհիրեիր (čʿhireir) | չհիրեր (čʿhirer) | չհիրեինք (čʿhireinkʿ) | չհիրեիք (čʿhireikʿ) | չհիրեին (čʿhirein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ հիրի (čʿem hiri) | չես հիրի (čʿes hiri) | չի հիրի (čʿi hiri) | չենք հիրի (čʿenkʿ hiri) | չեք հիրի (čʿekʿ hiri) | չեն հիրի (čʿen hiri) | |
| past | չէի հիրի (čʿēi hiri) | չէիր հիրի (čʿēir hiri) | չէր հիրի (čʿēr hiri) | չէինք հիրի (čʿēinkʿ hiri) | չէիք հիրի (čʿēikʿ hiri) | չէին հիրի (čʿēin hiri) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ հիրիր, մի՛ հիրի* (mí hirir, mí hiri*) | — | — | մի՛ հիրեք, մի՛ հիրեցեք** (mí hirekʿ, mí hirecʿekʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | հիրել (hirel) | |||
| dative | հիրելու (hirelu) | |||
| ablative | հիրելուց (hirelucʿ) | |||
| instrumental | հիրելով (hirelov) | |||
| locative | հիրելում (hirelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | հիրելը/հիրելն (hirelə/hireln) | |||
| dative | հիրելուն (hirelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | հիրելս (hirels) | |||
| dative | հիրելուս (hirelus) | |||
| ablative | հիրելուցս (hirelucʿs) | |||
| instrumental | հիրելովս (hirelovs) | |||
| locative | հիրելումս (hirelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | հիրելդ (hireld) | |||
| dative | հիրելուդ (hirelud) | |||
| ablative | հիրելուցդ (hirelucʿd) | |||
| instrumental | հիրելովդ (hirelovd) | |||
| locative | հիրելումդ (hirelumd) | |||
References
- Sukʿiasyan, A. M. (1967), “հիրել”, in Ałayan Ē. B., Sewak G. G., editors, Hayocʿ lezvi homanišneri baṙaran [Dictionary of Armenian Synonyms] (in Armenian), Yerevan: Academy Press